Nieuwe prijshausse in zicht

Uranium volgde het herstel van de andere grondstoffenprijzen voorlopig nog niet, maar daar kan snel verandering in komen.

Uranium is een buitenbeentje binnen de grondstoffenfamilie. Gezien de aard van de toepassingen is de handel beperkt. Er bestaat dan ook geen publiek toegankelijke marktplaats voor fysiek uranium en voorlopig is er ook nog geen handel in termijncontracten met uranium als onderliggende waarde. Uranium is, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, helemaal niet schaars. De ontginning ervan is echter geen eenvoudige klus. Ertsen die uranium bevatten, worden omgezet naar triuraniumoctoxide of U3O8, wat omwille van de verschijningsvorm (geel poeder) als yellowcake bekend staat. Yellowcake dient vooral als brandstof voor kerncentrales. Uranium dat verbonden wordt met fluor vormt uraniumhexafluoride of UF6, dat ook wel verrijkt uranium wordt genoemd en in kernwapens en reactoren wordt gebruikt.

Prijsevolutie

Uranium maakte het voorbije decennium een op zijn zachtst gezegd nogal opmerkelijke prijsevolutie door. Jarenlang bleef de prijs voor een pond U3O8 of yellowcake rond 10 dollar schommelen. Uranium nam vanaf 2004-2005 deel aan de grondstoffenhausse, maar bereikte veel eerder dan de meeste andere grondstoffen een piek. Begin 2007 kostte een pond U3O8 nog 70 dollar, maar een half jaar later was de prijs al opgelopen tot 138 dollar! Een record dat nog steeds op de tabellen staat, want sindsdien ging het alleen nog maar bergaf met de uraniumprijs. De voorbije maanden stabiliseert uranium rond 40 tot 45 dollar. Om de uraniummarkt goed te begrijpen, is enige verduidelijking over de prijsvorming op zijn plaats. De prijs waar we het tot nog toe over hadden, was de spotprijs, of de prijs voor leveringen op korte termijn. Daarnaast is er ook nog een contractprijs, die vastgelegd wordt in overeenkomsten die direct tussen producent en verbruiker worden afgesloten. Die contractprijs evolueerde de voorbije jaren heel wat minder volatiel. In 2007 piekte hij op 95 dollar (dus onder de spotprijs). Nu is hij teruggevallen tot ongeveer 65 dollar, wat beduidend boven de spotprijs ligt. In de praktijk is de spotprijs niet zo relevant, want minder dan 10 % van alle uranium wordt op die markt verhandeld. Verbruikers gaan alleen voor hun tijdelijke tekorten aankloppen op die markt, want om zich in te dekken tegen al te hevige prijsschommelingen wordt het grootste deel van de geschatte nood aan uranium al vastgelegd op de termijnmarkt. Toch is de spotprijs nog steeds bepalend voor het sentiment van investeerders tegenover uranium en wordt de koers van beursgenoteerde mijnbedrijven die actief zijn in de uraniumsector in hoge mate door de spotprijs bepaald.

Marktevenwicht

De globale uraniummarkt vertoont een chronisch deficit. De mijnproductie schommelt al jaren tussen 100 en 110 miljoen pond. Daar staat een vraag van 170 tot 180 miljoen pond tegenover, die volgens het onderzoeksbureau UXConsulting tegen 2015 zal oplopen tot ruim meer dan 200 miljoen pond. Uranium wordt in hoofdzaak gebruikt als brandstof voor kerncentrales die elektriciteit opwekken. Kernenergie is wereldwijd aan een opmars begonnen en die trend zal zich nog jaren doorzetten. Naast de bestaande reactoren zijn er 50 nieuwe onder constructie en wachten er bijna 300 op een toelating om gebouwd te mogen worden. Met name Azië toont zich erg actief. Zo zullen er in China het komende decennium jaarlijks tien kerncentrales bijkomen. Het land is daarom actief bezig met het aanvullen van de uraniumvoorraden om de nieuwe centrales te kunnen voeden. India gaat dezelfde kant op, maar zag zich tot voor kort verstoken van uranium door een boycot van de Nuclear Suppliers Group. Die groep leveranciers stopte in 1974 met de bevoorrading aan India uit protest tegen het kernwapenprogramma. Sinds vorig jaar mag India zich opnieuw op de spotmarkt bevoorraden. De belangrijkste spelers aan de aanbodzijde zijn Canada, Australië, Rusland, de Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Namibië. De mijnproductie zal de komende jaren verder afnemen omdat heel wat bestaande mijnen uitgeput raken. Intussen loopt de bouw van nieuwe mijnen vertraging op en kunnen heel wat projecten waarvan veel werd verwacht om uiteenlopende redenen niet aan de verwachtingen voldoen. Het deficit tussen vraag en aanbod wordt voorlopig bijgepast door recyclage. Dat gebruikte uranium of scrap komt in de eerste plaats van ontmantelde kernkoppen uit Rusland. Tenex, het Russische staatsbedrijf dat zich bezighoudt met de export van verrijkt uranium, voorziet de Verenigde Staten voorlopig nog van uranium, maar de bestaande overeenkomst loopt in 2013 af.

Vooruitzichten

Ondanks de positieve vraag- en aanbodfundamenten lijkt er maar geen beweging te komen in de spotprijs. We zijn ervan overtuigd dat dit grotendeels met perceptie te maken heeft. Een vaak gehoorde uitleg is dat de vele aangekondigde projecten voor de bouw van nieuwe kerncentrales niet zullen doorgaan of worden uitgesteld omwille van de economische crisis. De realiteit is dat het gepalaver over al dan niet bijkomende kern-centrales in het Westen (Europa en de Verenigde Staten) weinig relevant is voor de prijsevolutie op korte termijn. Een volledig nieuw project neemt, zeker in de westerse overlegcultuur die een eindeloze reeks vergunningen vergt, gemakkelijk tien jaar in beslag voor het is afgerond. Er is dus slechts een langetermijnimpact op de vraag. Dat is anders in Azië, waar de echte groei zit en projecten voor kerncentrales na amper de helft van de tijd al compleet zijn. Daar is geen sprake van uitstel, integendeel. De afhankelijkheid van olie en gas verminderen, behoort tot de strategische planning van landen als China, India en Zuid-Korea. De beslissing om volop de kaart van kernenergie te trekken, is dus onomkeerbaar. Om het nakende einde van de Russische bevoorrading te compenseren, zou de mijnproductie moeten verdubbelen om aan de consumptie te kunnen voldoen. Dat is op korte en zelfs op middellange termijn totaal niet realistisch. De vraag is van waar het uranium dan wel moet komen om de vele nieuwe kerncentrales te voeden. De enige ‘oplossing’ is de bestaande strategische voorraden nog verder afbouwen. (C)

Door Koen Lauwers

De afhankelijkheid van olie en gas verminderen, behoort tot de strategische planning van landen als China, India en Zuid-Korea. Zij trekken dan ook volop de kaart van kernenergie.