Neem China serieus

De wereldtentoonstelling van Sjanghai draaide om China en zijn plaats in de wereld. Expo2010, die zondag na zes maanden sluit, was in eerste instantie een hoogmis van zelfverheerlijking voor China. Terecht, want wat dat land in één generatie heeft verwezenlijkt, dwingt respect af.

De vraag kan worden gesteld naar het nut van dit soort grootschalige happenings in een tijd van multimedia en mondialisering. China heeft bewezen dat wereldexpo’s in opkomende economieën voor de eigen bevolking een venster op de wereld zijn. Miljoenen Chinezen konden voor het eerst een tastbare glimp opvangen van culturen en levenswijzen buiten de eigen landsgrenzen. Precies zoals de eerste expo van 1851 in Londen de mogelijkheid bood aan een ontluikende Britse middenklasse om het Empire te ontdekken. In Brussel luidde Expo58 de Golden Sixties in.

In het omslagverhaal leest u hoe Chinese topbedrijven, gebruikmakend van de financiële crisis in het Westen en de afwachtende houding van Europese en Amerikaanse tegenspelers, marktaandelen verwerven in China en in Europa. De weerslag zullen we over enkele jaren voelen. Huawei, waar Option uit Leuven mee in de clinch gaat, spendeert 35 procent van zijn omzet aan Onderzoek & Ontwikkeling; er studeren meer ingenieurs af aan Chinese universiteiten dan in Europa en de Verenigde Staten samen.

Hoe reageren of – juister – hoe anticiperen op die aanrollende tsunami? Niet vanuit de hoogte en nog minder met protectionisme. De toekenning van de Nobelprijs voor de Vrede aan een dissident wordt door Peking als dusdanig ervaren. Externe druk om de yuan te appreciëren eveneens. Mensenrechtenactivist Liu Xiaobo verdient steun, maar deze Nobelprijs zal de hardliners binnen de Communistische Partij niet op andere gedachten brengen. De prijs is contraproductief op een moment dat het reformistische kamp in Peking de bovenhand heeft.

Westerse media spenderen minder aandacht aan de toespraak van premier Wen Jiabao over de nood aan politieke hervormingen. Hij sprak daarover in Shenzhen waar 30 jaar geleden de economische liberalisering begon. We horen en lezen amper over de nieuwe arbeidswetgeving en sociale vooruitgang, noch over levendige discussies op het Chinese internet over consumentenzaken en democratisering; evenmin over het debat in China over de doodstraf.

Het Westen houdt er twee maten en twee gewichten op na en dat irriteert Peking mateloos. Onze media en politici focussen op mensenrechten in China. Intussen werden de voorbije tien jaar haast onopgemerkt in Kivu 15.000 vrouwen verkracht en in dezelfde tijdsspanne in Zuid-Afrika 220.000 mensen vermoord.

We hebben er alle belang bij om de hervormers in China te ondersteunen. Niet door kruiperig te doen of de ogen te sluiten. Onze bedrijven wijzen de weg. Geil van het marktpotentieel, lieten ze zich aanvankelijk voor hun kortetermijndoelen door de Chinezen inpakken. Nu opteren ze eerder voor samenwerkingsakkoorden en strategische allianties tussen gelijkwaardige partners.

Belangrijker dan de waarde van de yuan is: de concurrentiepositie van onze bedrijven en onze economische slagkracht optimaliseren, vervolgens in China een gelijk speelveld afdwingen, eerlijke markttoegang en eerbied voor de wet. Mensenrechten volgen dan vanzelf.

Politici kunnen beter die pragmatische koers volgen dan theater te spelen voor kortstondig applaus.

Lees Dansen met Chinese draken, blz.20

visie

Door erik bruyland in sjanghai, redacteur Trends

We hebben er alle belang bij om de hervormers in China te ondersteunen. Niet door kruiperig te doen of de ogen te sluiten.