NAVO zoekt bestaansreden

De NAVO beraadt zich vandaag in Boekarest over de verdere uitbreiding naar Oost-Europa. Al is de Koude Oorlog volgens sommigen nog niet voorbij. Toch zijn er ook vragen over de bestaansreden van het westerse militair bondgenootschap.

Waar staat de NAVO voor?

De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie is een militair bondgenootschap van democratische staten in Noord-Amerika en in Europa. De organisatie telde oorspronkelijk tien West-Europese staten, Canada en de VS. De bondgenoten wilden hun grondgebied verdedigen tegenover de landen van het vroegere Oostblok. Vandaag telt de NAVO 26 leden. De organisatie viert morgen, 4 april, haar 58ste verjaardag.

Wat staat op de agenda in Boekarest?

De uitbreiding met Kroatië, Albanië en de voormalige Joegoslavische republiek Macedonië, en gesprekken met Georgië en Oekraïne over een mogelijke toetreding. Voorts is er een grondig debat over de algemene strategie van de NAVO en meer in het bijzonder over Afghanistan. Na de interne top is er op 4 april een vergadering met de Russische president Vladimir Poetin.

Wat komt Poetin bespreken?

Hij verzet zich tegen de nieuwe uitbreiding van de NAVO. Over het kernschild rond de NAVO-landen en de onafhankelijkheid van Kosovo vergadert hij nadien op zijn buitenverblijf in Rusland met de Amerikaanse president George Bush.

Heeft de NAVO na het wegvallen van de communistische oorlogsdreiging nog een bestaansreden?

De stelling dat de Koude Oorlog voorbij is, wordt in twijfel getrokken door Edward Lucas, journalist bij het Britse weekblad The Economist. Hij wijst op de macht van de Russische geheime dienst. Het land wint via de banken en de gasmaatschappijen ook aan invloed in het vroegere Oostblok en in het Westen. Lucas schuift de Europese Unie, niet de NAVO, naar voren als de organisatie die een rol moet spelen.

Vandaag heeft de NAVO drie doelstellingen: terreurbestrijding, humanitaire acties en de strijd tegen de massavernietigingswapens. Organisaties als Vredesactie noemen deze missie het paard van Troje van het VS-imperialisme. Zij schuiven de Verenigde Naties (VN) naar voren als alternatief. De VN, die in Afghanistan de facto de NAVO inzet als militaire organisatie, is echter een reus op lemen voeten.

Meer dan 60.000 NAVO-troepen zijn vandaag actief op drie continenten. De NAVO vormt een kader voor de Europese militaire samenwerking. Dat gebeurt voor de eurofederalisten in afwachting van een eigen Europese defensiepolitiek. Voorlopig is er van een Europees leger – evenwaardig aan het Amerikaanse – geen sprake.

Wat betekent de NAVO voor ons land?

Vooral een internationaal imago. Evere herbergt de politieke hoofdzetel van de organisatie. Het militaire hoofdkwartier ligt in Bergen. Tot 1966 waren beide hoofdkwartieren in Frankrijk gevestigd, maar president Charles de Gaulle wilde dat de organisatie wegtrok. De NAVO kreeg onderdak in voorlopige prefabgebouwen in Evere. Eind 2004 beslisten de NAVO en de federale regering dat België een nieuw gebouw – voorlopig begroot op 600 miljoen – optrekt (en hierop 3 % commissie krijgt).

Volgens een recente studie van de ULB levert de internationale functie van Brussel 6,8 miljard euro toevoegde waarde op of 92.000 jobs. De VS aarzelden niet het principe van de NAVO-vestiging in Evere aan te vallen bij het begin van de oorlog in Irak. België, in de persoon van toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel en zijn collega van Defensie André Flahaut, gedroegen zich toen iets te wispelturig op de internationale scène. (T)

Door Hans Brockmans