Museum waar alles te koop is

Voor de kunst- en antiekhandel is Maastricht de norm, want daar vindt de TEFAF plaats, The International Fine Art and Antiques Fair. Exact 227 van ‘s werelds belangrijkste handelaren tonen er hun mooiste stukken. Zoek je een Van Dyck of ben je tevreden met een Magritte, het is er allemaal. Trends ging op verkenning.

De top bereiken is gemakkelijker dan aan de top blijven. Toch slaagt TEFAF Maastricht er tot nader order met verve in om de felbegeerde koppositie te handhaven, zodat rechtgeaarde kunst- en antiekliefhebbers uitkijken naar al het fraais dat in de editie 2008 zal worden tentoongesteld.

Natuurlijk zijn ze ook benieuwd naar de vraagprijzen, want Maastricht trekt het puikje van de handelaars aan en de schaarser en schaarser wordende kwaliteit moet nu eenmaal met top money worden betaald. Toch luidt de hamvraag in hoeverre de zwakkere aandelenmarkten een invloed zullen hebben op het koopgedrag van de (super)rijken. De onrust op de beurzen woog in ieder geval op de resultaten van de recente Antiekbeurs van Brussel. Vorig jaar verhoogden de organisatoren van TEFAF de prijzen van de toegangstickets met een kwantumsprong. Dat hield talrijke lookers tegen om de beurs te bezoeken, maar het weerhield de buyers – die in de meeste gevallen toch over een vrijkaart beschikken – niet om gul geld uit te geven. Commercie, daar gaat het nu eenmaal om en Nederlanders en koopmansgeest zijn, zoals bekend, twee handen op een buik.

Dit jaar worden de toegangsprijzen opnieuw met 20 % verhoogd. Een toegangsticket kost 55 euro, al krijgt u er wel een mooie catalogus bovenop. Rondwandelen in een echt museum kost heel wat minder, maar in Maastricht kunt u uw ogen de kost geven én kopen bij 227 internationale kunsthandelaren en antiquairs met een aanbod dat in totaal meer dan 1 miljard euro vertegenwoordigt.

Florerende kunstmarkt

TEFAF laat af en toe een onderzoek uitvoeren om de kunstmarkt te evalueren. Uit het jongste bericht blijkt dat die markt zich in bijzonder goede doen bevindt. Zo verdubbelde het aantal transacties op de internationale kunstmarkt tussen 2002 en 2006 bijna tot 43,3 miljard euro.

Opvallend is de explosieve groei van China, dat zich opwerpt als de vierde grootste speler op de wereldmarkt, met een marktaandeel van 5 %. Groot-Brittannië blijft overigens de grootste Europese speler en het land van de Queen kan bogen op 60 % van de kunstmarkt binnen de Europese Unie. Toch verliest Europa wat marktaandeel aan de Verenigde Staten. Een ander opvallend fenomeen is het hoge groeicijfer van de hedendaagse kunst.

Schitterende schilderijen

TEFAF startte als een beurs waar het accent lag op oude meesters en het aanbod blijft riant. Enkele topnamen. We kennen weinig betere schilders dan onze Antoon Van Dyck. Weiss Gallery uit Londen presenteert een recente ontdekking: Sint-Sebastiaan, gebonden om door pijlen te worden doorboord. Het schilderij met de beschermheilige van de homo’s behoorde ooit toe aan koning Philips IV van Spanje en een pikant detail is dat de heilige de gelaatstrekken vertoont van de kunstenaar zelf. Vraagprijs: 6,5 miljoen euro.

Stair Santy, een andere Londense kunsthandelaar, probeert de kopers te verlokken met Het betoverd huis, een pastoraal landschap met Cupido van François Boucher. Dit doek, met een vraagprijs van meer dan 1 miljoen euro, werd ooit gemaakt voor de mooie Claudine de Tencin, de maîtresse van enkele zeer machtige mannen in het achttiende-eeuwse Frankrijk.

In de collectie van Moretti, Florence, bevindt zich een belangrijk paneel van de veertiende-eeuwse Italiaanse schilder Taddeo Gaddi, de belangrijkste leerling van Giotto. Het schilderij, dat Sint-Antonius abt voorstelt en in 1928 op een veiling in Berlijn werd ontdekt, kreeg pas recent erkenning als een authentiek werk van Gaddi. Wel behoort het tot de mooiste voorbeelden van zijn volwassen stijl en het wordt aangeboden voor zowat 1,5 miljoen euro.

Fraai zonder meer oogt Portret van een jonge vrouw van Jean-Baptiste Greuze, te bewonderen. Subliem ook blijft de lichtweergave van de Venetiaanse raskunstenaar Canaletto. Oordeel zelf bij The Church of San GorgioMaggiore, waarvoor u zich naar de stand van Dickinson moet begeven.

Freuds fruit

De Brit Lucian Freud, een kleinzoon van zielenknijper Sigmund, geldt – terecht – als een van de coryfeeën van de hedendaagse schilderkunst. Deze nu 85-jarige kunstenaar schildert in de realistische en expressionistische traditie, maar hij draagt op de toeschouwer altijd een emotionele spanning over. Een van de jongste schilderroerselen van Lucian Freud heet Ria, Naked Portrait, een naakt met de typische wulpse vormen, een werk waaraan Freud in 2006 en 2007 ruim zestien maanden heeft gewerkt. Liefhebbers van dit vrouwelijk ‘schoon’ kunnen terecht bij Acquavella Galeries uit New York, maar goed om weten is dat u 15 miljoen dollar moet ophoesten om het werkje in uw huiskamer te mogen ophangen.

De naam van onze eigen René Magritte klinkt eveneens als een klok. Landau Fine Art uit Montreal brengt Les grâces naturelles, het dankzij affiches inmiddels wereldberoemd geworden schilderij uit 1948 van de Belgische surrealist. Museumkwaliteit.

Voor Femme allongée van Pablo Picasso, een doek uit 1946, kunt u terecht bij Jan Krugier (Genève).

Go east

De belangstelling voor oosterse kunst neemt toe en TEFAF speelt daar natuurlijk op in. Dat heeft uiteraard te maken met de plotselinge rijkdom van een toplaag in India en China, maar ook met de verfijnde stijl van de kunstvoorwerpen. Zo kunnen weinigen tippen aan Chinees porselein. Wie daaraan twijfelt, raden we aan een blik te werpen op de stand van noorderbuur Vanderven & Vanderven. Voor de delicate porseleinen potpourripot – amper 13 cm hoog – die tot de Belgische verzameling-Meulenaer-De Wit behoorde, vraagt de galeriehouder 35.000 euro.

Marcel Nies uit Antwerpen toont ieder jaar een aanbod dat mag worden gezien. Heel ingetogen oogt het Hoofd van een vrouwelijke godheid in zandsteen (Cambodja, 11de eeuw). Eveneens interessant is het bronzen hoofd van een kat (Egypte, 664-332 voor Christus), al zullen sommigen de vraagprijs van 125.000 euro niet zo poeslief vinden.

Gracieus is de verschijning van Grace Wu Bruce uit Hongkong en dat geldt ook voor de stoel in de vorm van een hoefijzer uit de exotische huanghualihoutsoort die dateert van het einde van de zestiende of het begin van de zeventiende eeuw.

Last but not least vermelden we een witblauwe porseleinen apothekerspot uit de Mingdynastie, te bezichtigen én te kopen op de stand van Jorge Welsh.

Beeldschoon

Wie geen schatten wil uitgeven, vindt ook zijn gading te Maastricht. Een antiquair die al jarenlang tin verdedigt, een non-ferrometaal waarvoor velen de neus ophalen, is Jan Beekhuizen uit Amsterdam. Liefhebbers zullen zeker likkebaarden wanneer ze merken dat hij een ‘ Jan Steen’kan (zeventiende eeuw) in de aanbieding heeft.

Een beeld, maar niet noodzakelijk beeldschoon, dat bij Adriano Ribolzi uit Monte Carlo staat, is dat van Lodewijk XV door J.B. Lemoyne. Zoals het een Franse koning past met de neus in de lucht.

Blumka Gallery uit New York gooit hoge ogen met een ivoren diptiekje met Maria met kind geflankeerd door engelen en de Kruisiging (Frankrijk, veertiende eeuw). De vraagprijs bedraagt een forse 260.000 euro.

Liefhebbers van getijdenboeken kunnen een blik werpen bij Les Enluminures, dat een fraai exemplaar uit Noord-Frankrijk toont waar een vraagprijs van 145.000 euro aan vasthangt. Deze prijs verzinkt in het niets in vergelijking met het getijdenboek dat in 1510 te Brugge werd vervaardigd voor bankiersdochter Maria Magdalena Negrone. Dit kleinood met achttien grote en 52 kleine miniaturen kan het uwe worden voor 5 miljoen euro.

Geef uw ogen eerst de kost bij Heribert Tenschert Antiquariat. Amateurs van meubelen mogen de stand van Kraemer (Parijs) niet voorbijlopen. Deze antiquair pakt immers uit met een prachtige mahoniehouten commode die behoorde tot de inventaris van Bellevue, het paleis van de Mesdames de France, zoals de dochters van Lodewijk XV werden genoemd. Het prachtstuk werd rond 1784 vervaardigd door Etienne Levasseur.

Kunstkammer Georg Laue uit München, komt met een, naar verluidt, sensationele presentatie van 45 kunstkabinetjes, gemaakt voor verzamelaars om kostelijke kleine voorwerpen en naturalia in op te bergen. De kabinetjes dateren van de periode 1550-1650 en zijn veelal van de hand van Duitse meubelmakers. De prijzen variëren tussen 20.000 en 600.000 euro.

Yves Macaux is de trotse eigenaar van een verzilverde bronzen schotel van de grote Belgische kunstenaar Henry van de Velde, die ook in het buitenland grote successen vierde. (T)

Door Etienne Langerwerf