‘Morgen kan de hele europese telecom amerikaans zijn’

BASE en Belgacom hebben elk hun strategie. De ene mikt op de kostenbewuste klant, de andere op een veelzijdig aanbod. Over één punt zijn ze het eens: het moet afgelopen zijn met de kortetermijningrepen van de overheid.

Jos Donvil, in hemd en jeans, was dit jaar achtste in de klim van de BASE-fietsclub naar de Mont Ventoux. “1 uur en 24 minuten”, zegt de CEO van BASE. “De winnaar deed er 8 minuten minder over.” Drie keer per week kruipt Donvil thuis op de fiets voor een uur of twee spinning. “Geweldig om je in conditie te houden. Maar zonder doel hou je het niet vol.” Hij is een uur te vroeg voor het interview, omdat hij zijn kinderen heeft afgezet en dan naar Trends is doorgereden. Neutraal terrein. Didier Bellens, CEO van Belgacom, zit nog vast in het verkeer. De twee hebben een passie gemeen: zeilen. “Ik kom wel eens in Nieuwpoort. Bellens heb ik daar nooit gezien”, verklapt Donvil. Didier Bellens daagt op met zijn special advisor Jean-Charles De Keyser, de oud-baas van Belgacom TV die in zijn vrije tijd ook een verdienstelijke chansonnier is. Hij zal het hele interview alleen maar luisteren.

In turbulente tijden schuiven de twee CEO’s aan om te praten over hacking, de plannen van Europees commissaris Neelie Kroes, Johan Vande Lanotte en hun strategie. En om elkaar tussendoor af te katten. Hoffelijk.

Neelie Kroes verwijt u niet voldoende te investeren. Akkoord?

JOS DONVIL. “Wij hebben in oktober 2010 al aan ons personeel gezegd dat we sneller zouden investeren in 3G. Wij zijn ook niet langer de slimme volger. In spraak zijn we de beste in België en in 3G staan we bijna naast Belgacom. De volgende stap is 4G.”

DIDIER BELLENS. “We investeren al veel meer dan andere landen. België heeft drie mobiele netwerken in gezonde concurrentie. De OESO klasseert ons vaste netwerk bij de vijf beste wereldwijd in kwaliteit en dekking. We zitten in de-zelfde groep als Singapore, Hongkong en Zwitserland. Vergelijk dat met Frankrijk, waar de netwerken het laten afweten als je buiten de grote steden bent.

“Wat we niet begrijpen, is dat mevrouw Kroes meer investeringen wil, maar tegelijk op zeer korte tijd de roamingkosten naar nul wil brengen. Dat laat ons geen tijd om ons aan te passen. We zullen geen cashflow hebben om te investeren.”

De voorstellen van de Europese Commissie zijn onevenwichtig?

DONVIL. “Er zitten positieve elementen in: operatoren zullen vanuit hun thuisland overal in Europa kunnen werken. De consumenten worden beter beschermd. Maar de voorstellen over roaming zijn voor ons negatief en ze worden op héél korte termijn doorgevoerd.”

BELLENS. “Kroes moet de zaken verduidelijken. Het probleem met roaming waren de schokkende facturen na de vakanties. Onderhand moeten de klanten weten dat je in Ivoorkust je iPad niet moet meenemen naar het strand en de wifi van het hotel moet gebruiken. Onze business verandert sterk. Producten zoals bijvoorbeeld wifi en hotspots, waarvan het gebruik gratis is, hebben we bijna zonder marge gelanceerd. Maar dat werkt alleen als er een evenwicht is. Als we de producten niet meer mogen verkopen waarop we wél winst maken, werkt het niet meer. De omzetgroei in telecom in België is sowieso ongeveer nul.”

Kroes wil via een consolidatie tussen telecombedrijven naar een eengemaakte markt. Is dat positief?

DONVIL. “Daar zijn we niet tegen. Op de Belgische markt zal er altijd plaats zijn voor een challenger. Dat zet de grote operatoren onder druk en zorgt voor innovatie. Maar BASE beslist daar niet over. Wij behoren tot KPN, een belangrijke operator in Nederland en Duitsland. Onze grootste aandeelhouder (America Movil van Carlos Slim, nvdr.) heeft ook een belang in Oostenrijk. ”

BELLENS. “We staan open voor consolidatie als dat iets bijbrengt. Als het alleen een financieel spel is, geloof ik er niet in. Financiële synergie tussen België en andere Europese landen zie ik niet. Sy-nergie moet er zijn in termen van platformen en van diensten. Er is geen reden om telkens het wiel uit te vinden. Industrieel heeft het belang om deel uit te maken van een grote groep. Maar dat moet zich vertalen in een dienst aan de klanten. Welke groep kan onze klanten het meeste bijbrengen?

“Je moet openstaan voor partnerschappen. Wij werken samen met BASE rond SNOW (de internet-tv-telefoniebundel van BASE, nvdr.). Dat is een partnerschap. Dat hoeft daarom nog niet het aandeelhouderschap te veranderen.”

Is toenadering tussen Belgacom en BASE denkbaar?

DONVIL. “Wat je nu overal ziet, is dat operatoren samenzitten over het ge-meenschappelijk gebruik van infrastructuur. Alle operatoren proberen hun investeringen te verminderen. Samenwerken is een optie, die hen tegelijk toelaat de dienst voor het cliënteel te handhaven. Je moet daarover duidelijk zijn: dat gebeurt in elk land, bij elke operator. Het is niet evident. Je hebt niet noodzakelijk een win-winsituatie. Ook buiten het netwerk zijn partnerschappen mogelijk, bijvoorbeeld in content of in specifieke diensten. Maar bij gesprekken tussen KPN en Belgacom ben ik niet betrokken.”

BELLENS. “Er is een gesprek met KPN geweest voor ik bij Belgacom kwam en sindsdien één of misschien twee. Vandaag zijn er geen gesprekken, al lang niet meer. Het was logisch dat er werd gesproken op hoog niveau. Synergie is aanzienlijk gemakkelijker tussen aangrenzende landen. Maar we hebben de synergiemogelijkheden gewaardeerd en we kwamen niet bij overtuigende cijfers. Dat betekent dat het industriële project niet voldoende solide was. Er zijn dus nooit voorstellen gedaan om die richting uit te gaan. Maar daarover praten en nadenken, is een deel van ons vak.

“In België kunnen we partnerschappen hebben. Dat is zeker. We zullen altijd — of nog heel lang — drie operatoren hebben. Onze dienst voor de mededinging wil dat en de concurrentie heeft Belgacom ook verbeterd. Dus is consolidatie in België niet eenvoudig.

“Niets belet ons om industriële partnerschappen te hebben buiten België. We hebben er één met Vodafone dat zeer goed werkt. Wij praten regelmatig met hen. In roaming zitten we in hun Vodafone Passport-programma. We werken met hen als aankoopcentrale en voor diensten aan grote multinationals. Maar we zijn niet geïntegreerd in Vodafone. Fusies en overnames verrijken de banken, dat is duidelijk. Een constructieve samenwerking tussen bedrijven die hun diensten willen verbeteren, is iets anders.”

Door diensten met een verschillende kwaliteit mogelijk te maken, drijft Neelie Kroes contentleveranciers en operatoren naar elkaar toe.

DONVIL. “Dat soort partnerships bestaat al. Heel veel zelfs.”

BELLENS. “We houden alle opties open in dat debat over netneutraliteit (de vraag of een operator alle verkeer identiek moet behandelen, nvdr). Differentiëren kan onze klanten toegang geven tot meer en meer verschillende content. Met al die nationaliteiten in België is er grote vraag naar een rijkere content uit hun landen van herkomst. Natuurlijk zullen we dat graag doen, maar we moeten die content te gelde maken.”

U gaat Google en Netflix doen betalen?

BELLENS. “Dat is fundamenteel. Het project van Kroes is nog vaag, maar als iemand een dienst levert, is het niet abnormaal dat er een vergoeding is. Het concept kan problemen scheppen, ook op mobiel en voor de urgentiediensten. Je zal moeten zeggen welke dienst voorrang heeft: Netflix of de urgentiediensten?”

Een media-imperium worden, is dat de toekomst van de telecom? Kranten kopen zoals de intercommunale Tecteo (VOO) doet met L’Avenir?

BELLENS. “De content kopen van één persgroep? Dat doet me denken aan Vivendi dat alles wou kopen, zelfs wereldwijd, en dan instortte. Content is een ongelooflijk rijk domein. Wij hebben partnerships met een hele reeks tv-zenders. Ik zie het nut niet om die te kopen. Je moet partnerschappen hoog houden, met echte win-winsituaties voor beide partijen, zoals wij doen in tv of met de liga’s in de sport.”

DONVIL. “Wij focussen op onze rol als mobiele operator. Voor de rest sluiten we partnerschappen, zoals met tv-ketens voor SNOW. Trouwens niet alleen voor content. We hebben een partnership met VMMa, met de groep RTL, met Mobile Vikings… Het is dé manier om de klant toegang te geven tot een panoplie van mogelijkheden.”

De telecomwet van Johan Vande Lanotte heeft de mobiele markt dooreengeschud. Uw balans?

DONVIL. “Wij hebben op 15 mei 2012 de contracttermijnen afgeschaft. Eind juli 2012 is Telenet actief geworden. In oktober was er de telecomwet. De consumenten zijn veel meer beginnen te vergelijken. Er zijn enorme verschuivingen tussen operatoren gebeurd. Dat effect is aan het verdwijnen. Het klantenverloop is bijna terug wat het was vóór de telecomwet. De prijzenslag heeft de mobiele tarieven met 9 tot 10 procent verlaagd. Nergens in Europa heb je dat soort impact in zo’n korte tijd gezien. Maar ook daar verdwijnt het effect.”

BELLENS. “Telenet heeft de prijzen ge-kraakt. Belgacom wou dat niet doen, maar een bedrijf zoals het onze is gemaakt voor een groot marktaandeel. We moesten reageren. We hebben meer marketingcampagnes gevoerd. Bij elke campagne wonnen we klanten. We hebben meer bundels gemaakt van smartphones met diensten. Dat heeft geholpen om het marktaandeel van Proximus te stabiliseren.

“We hebben de segmentering van ons cliënteel verbeterd. Dankzij de samenwerking met BASE over SNOW bereiken we een ander publiek door onze infrastructuur te verhuren. Hoe groter ons bereik in de markt, hoe beter. Voorts hebben we ons lagekostenmerk Scarlet gereanimeerd. Een aantal Belgen wil minder service, maar een betrouwbaar en goedkoper product. Wij zijn een industrie met vaste kosten. Hoe meer klanten, hoe beter voor ons.”

Wat vindt u van het idee van minister Vande Lanotte om operatoren te verplichten hun ‘slapende’ cliënten een voordeliger tariefformule te geven?

DONVIL. “De consument moet vrij zijn te kiezen wat hij wil. Je moet hem informeren, maar wij gaan hem niet dwingen om te veranderen als hij niet wil.”

BELLENS. “Een klant kan beter af zijn met een duurder tariefplan waarin gratis uren zitten. Met welk recht zou Belgacom beslissen dat een duurder plan beter voor hem is?”

Volgens Mobistar kon Belgacom meedoen aan de prijzenslag omdat het het verlies kon goedmaken met prijsverhogingen in zijn bundels van tv, internet en telefonie.

BELLENS. “Niets belette Mobistar om ook een triple play-strategie te ontwikkelen. Het is daarmee gestopt. Dat vind ik werkelijk spijtig. Ik beschouw het als een gevolg van wat er gebeurd is op de mobiele markt. Als een firma niet meer de middelen heeft om te investeren, dan trekt ze zich terug uit een stuk van de markt. De overheid moet een eventueel positief kortetermijneffect op de bevolking afwegen tegenover de negatieve langetermijneffecten op de operatoren, en uiteindelijk op de bevolking.”

DONVIL. “De concurrentie op de vaste lijn is zwak. In de jongste jaren is de prijs van mobiel met bijna 50 procent gedaald, terwijl het vaste net 20 procent duurder is geworden. Wij kunnen daar de uitdager spelen.”

BELLENS. “Het volstaat de kabel open te gooien. Ik ben een voorstander van loyale concurrentie, maar dat is niet het geval in België. De kabeloperatoren zijn nog altijd niet gereguleerd.”

DONVIL. “We steunen de openstelling van de kabel. De consument zal ervan profiteren.”

BASE zal de kabel gebruiken?

DONVIL. “Dat zullen we zeggen wanneer we het doen.”

BELLENS. “Er zijn plekken in België waar helemaal geen of maar één vast netwerk ligt. Daar zouden we graag een kaart van hebben. Dan kunnen we beslissen waar we één of twee netwerken moeten uitbouwen.”

De omzetten stagneren, de marges verminderen. Is de telecomsector in crisis?

DONVIL. “De toekomst is rozig. De sector zal zich herstellen. Hij zal niet teruggaan tot waar hij was. Over enkele jaren zullen data het sleutelelement zijn. De rest zullen bijkomende opties zijn.”

BELLENS. “Factoren van buitenaf hebben de sector getroffen: een brutale regulering op specifieke punten, die niet past in een omvattende ontwikkelingsvisie. Dat is spijtig. We verwerken dit, maar niet in enkele maanden. Maar de consumptie blijft, onze klanten blijven, ons aanbod wordt rijker dankzij de concurrentie. Wanneer vertaalt zich dit in de cijfers? Als we een rustiger regelgevend klimaat hebben.”

Ondertussen zijn er enorme bedragen voor acquisities in de telecom, zoals de 96 miljard euro voor de uitkoop van Vodafone uit Verizon Wireless.

BELLENS. “De Amerikanen — en daar reken ik de Mexicaanse KPN-aandeelhouder America Movil bij — hebben zich sneller hersteld van de crisis. Zij kunnen gigantische deals opzetten, die zeker rendabel zullen zijn. Zij kunnen tegelijk in eigen land investeren en naar Europa komen omdat de waarderingen hier lager zijn dan in de VS. Zij kunnen hier goedkoop shoppen. Wij hebben daarvoor de cashflow niet. Als je dus over Europese consolidatie praat, kan je morgen ontdekken dat de hele Europese telecomsector Amerikaans is. Dan ben ik benieuwd wie er bij de Europese Commissie ‘goed gedaan!’ zal zeggen.”

BRUNO LEIJNSE EN GILLES QUOISTIAUX, FOTOGRAFIE JONAS HAMERS/IG

“Als we de producten niet meer mogen verkopen waarop we wél winst maken, werkt het niet meer” Didier Bellens, Belgacom

“Alle operatoren proberen hun investeringen te verminderen. Samenwerken, is een optie” Jos Donvil, BASE