Misvattingen over een geuzennaam

Georges-Louis Bouchez, de voorzitter van de Franstalige liberalen van de MR, uitte begin dit jaar zoveel rechts geïnspireerde kritiek op de werking van de federale regering dat hij de ministers van zijn Vlaamse zusterpartij Open Vld danig begon te enerveren. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) stelde dat Bouchez geen liberaal meer was, maar een conservatief. In eigen kringen pochte de MR-voorzitter met dat etiket.

Het toont aan hoe de term ‘conservatief’ in het huidige maatschappelijke debat tot spanningen en polarisatie leidt. Het begrip is een geuzennaam geworden. Alleen is het de vraag of dat zelfverklaarde conservatisme ook als voortzetting kan gelden van het historische conservatisme. Dat is hoogst twijfelachtig, als je het boek van historicus en jurist Frank Judo leest. Het werpt een kritische blik op het actuele conservatisme. Het is een noodzakelijk boek dat door zijn soms ironische toon aangenaam om te lezen is.

Veel mensen die dachten conservatief te zijn, zullen tot de conclusie komen dat ze heel ver afstaan van die denkstroming. Sommigen die zich als nieuwlichter beschouwen, zullen merken dat ze conservatiever zijn dan gedacht. Dat komt omdat de auteur de lezer meeneemt langs 21 misverstanden die aan de basis liggen van de karikaturen over het conservatieve denken. Een voorbeeld: op je achterste poten staan omdat iemand excuses eist voor het koloniale verleden van het Westen. Dat is niet zo conservatief als men zou denken. Die denkrichting gaat uit van de onvolmaaktheid van de mensen. Dan kan het als conservatief geen kwaad terug te blikken en lessen te trekken uit het verleden. Dat een mens met ouder worden conservatiever wordt, is volgens Judo al even twijfelachtig. Nog eentje: veel nationalisten noemen zich conservatief. Een blik in het verleden leert dat conservatieven gruwden van nationalistische bewegingen. Dat conservatieven wantrouwig zouden staan tegenover de stad, is ook een fabeltje.

Het bewaren waard is geen overzicht van conservatieve denkers of stromingen. De Leuvense filosoof Herman De Dijn, bekend om zijn conservatieve standpunten, komt in het boek amper twee keer voor. Roger Scruton, een van de belangrijkste conservatieve denkers van de voorbije veertig jaar, duikt enkel in de literatuurlijst op. Al inspireerden beide figuren de auteur wel.