U hebt het ook op trends.be kunnen lezen: Stefan Duchateau vertrekt als topman van KBC Asset Management. De ‘uitvinder’ van het klikfonds wil nieuwe wegen bewandelen. Het lijkt een fait divers, maar Stefan Duchateu is niet zomaar een gewone ‘bankier’; hij heeft iets gerealiseerd dat bijna als onmogelijk werd geacht: innovatie in de banksector. Zijn klikfondsen verdienen een plaats in alle handboeken ‘innovatie in moeilijke sectoren’.
Er is echter meer. Stefan Duchateau heeft mij meer dan tien jaar geleden ontmaagd. Neen, niet letterlijk, dit is geen schandaalrubriek. Hij heeft me economisch ontmaagd. Ik zal de omstandigheden nooit vergeten. Ik leg vol vuur uit dat onze economie nieuwe wegen inslaat. We evolueren in een nooit gezien tempo weg van atomen naar bits. De Amerikaanse output is in honderd jaar tijd onveranderd gebleven, tenminste als je ze meet in gewicht, in atomen; maar ze is twintigmaal toegenomen in economische waarde. Dat verschil ligt dus niet bij de atomen, maar bij de knowhow, de informatie, het imago, de bits. Mijn slager heeft me verteld dat als hij 100 verkoopt van een paté, hij 200 verkoopt als hij bij die paté een bordje zet met ‘speciale paté van uw eliteslager’. Wat verkoopt die slager dan? Atomen, paté, of vertrouwen, imago? En ik ga door op mijn elan: en Nike, wist u dat een paar loopschoenen van 100 euro (het was in die tijd nog 4000 frank) voor nauwelijks één euro ‘atomen’ bevat? Al de rest betaalt u voor ‘The Nike Experience’, voor hun O&O, voor hun imago. Nog nooit was ik daarin tegengesproken. Tot … Stefan Duchateau zijn hand opsteekt en reageert. “Uw voorbeeld is verkeerd. Nike is eergisteren op ‘hold’ gezet.”
Ik begreep niet goed wat hij bedoelde. Op hold zetten, dat is een notie uit het beleggingsadvies. Ik spreek over management. En dat zijn twee verschillende werelden. Dat dacht ik tenminste tot op het ogenblik van die merkwaardige interventie. Peter Drucker, Charles Handy, Henry Mintzberg en zelfs Michael Porter, zij betrekken geen adviezen van beursanalisten bij hun inzichten. Maar Stefan Duchateau was glashelder en het werd heel snel voor mij duidelijk (op crisismomenten leer ik snel): beurskoersen werden plots een belangrijk (het enige?) criterium om de kwaliteit van een bedrijf te bepalen.
En de specialist vermogensbeheer heeft uiteindelijk gelijk gekregen. Vanaf die periode is het management een nieuwe wereld binnengetreden. De definitie van een goed bedrijf werd meer en meer: ‘een bedrijf met een hoge beurskoers’. Het meest geciteerde managementboek van de jongste tien jaar ( Good to Great van Jim Collins) vergelijkt bedrijven met een zeer hoge beurskoers met bedrijven met een gewone beurskoers. Iedereen lijkt wel te twijfelen aan de managementcapaciteiten van de top van de bankwereld. Zijn de personeelsleden minder tevreden? Word je als klant slechter behandeld? Werken de computers niet meer? Niets daarvan. De beurskoers is gekelderd en dus moet het management wel gefaald hebben.
De belangrijkste veranderingen doen zich voor vlak voor onze neus. Het is dit soort verandering dat de natuur van de bedrijven heeft veranderd. Tot voor enkele jaren waren bedrijven ‘sociale instituties’, te vergelijken met musea, scholen of het leger. Uiteraard waren bedrijven sociale instituties met financiële doelstellingen; dit wou vooral zeggen dat ze via winst hun legitimiteit moesten bewijzen. Via winst, niet via een (torenhoge) beurskoers. Winst was een belangrijke, maar niet de enige waardemeter. Verlies het ene jaar kon uiteraard worden gecompenseerd met winst het volgende jaar. Belangrijk waren producten, medewerkers, klanten. De beurskoers volgde wel.
Maar dit is al lang volmaakt verleden tijd. Wat hebt u de jongste maanden kunnen lezen over bedrijven zoals Fortis, Agfa, Nyrstar, Dexia, InBev? Weet u nog hoe belangrijk een gezond en goed smakend biertje is voor een bedrijf als InBev? Weet u nog hoe klantentrouw meespeelt bij Dexia? Weet u hoe Agfa omgaat met technologische innovatie? De kans is zeer klein. Want dit soort bedrijven zijn (in de pers) al lang geen bedrijven meer, al lang geen sociale instituties, maar (meestal slechte) beleggingen. De aandeelhouders schreeuwen hun verontwaardiging uit als het management hun kapitaal niet heeft gemaximaliseerd. En dat is veel en veel belangrijker dan de duizenden die hun job verliezen als General Motors of Siemens weer eens reorganiseren, en uiteraard doet de smaak van een Stella of een Leffe er niet toe.
Het heeft mij nog verschillende maanden gekost vooraleer de reactie ‘Je bent verkeerd, Nike is op hold gezet’ echt tot mij doorgedrongen is. Dat proces werd echter intensiever en intensiever, en krantenartikel na krantenartikel begon het tot mij door te dringen. Bekaert is geen bedrijf, maar een beurskoers. Hoe meer dit tot mij doordrong, hoe weemoediger ik werd. Dat was uiteraard niet de fout van Stefan Duchateau. Hij was enkel de boodschapper. Een bijzonder competente boodschapper. Daar twijfelt niemand aan. Master of the game. Maar van een spel dat niet het mijne is. (T)
de auteur is hoofddocent aan de universiteit gent en partner van de vlerick leuven gent management school.
Marc Buelens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier