Metaalbedrijven slaan alarm door hoge staalprijzen

De staalprijzen scheren nooit geziene toppen, tot grote wanhoop van de bedrijven die afhankelijk zijn van staalproducten. De oorzaak: de stijgende vraag in China, maar ook harde speculatie van staalhandelaars.

495 dollar. Dat is het bedrag dat een Europese afnemer van staalproducten tegenwoordig moet neertellen voor een ton warmgewalste staalplaat. Goed twee jaar geleden lag de prijs voor een ton op 195 dollar. De belangrijkste oorzaak voor die prijsstijgingen is te vinden in China. Daar is de vraag naar staal enorm gestegen. China mag dan zijn uitgegroeid tot de grootste staalproducent ter wereld (30 % van de staalproductie), door de hoge consumptie moet het land veel invoeren.”De consumptie van staal in China is in één jaar tijd met 40.000 ton gestegen,” zegt Pierre Diederich van Agoria. “Dat is vier keer de Belgische staalproductie.”

Door de hoge vraag naar staal én naar de grondstoffen voor staal, stijgen ook de kosten voor het transport van staal per boot. Stijgingen met 300 tot 400 % zijn geen uitzondering.

De verhoging van de grondstoffenprijzen is overigens een algemene tendens. De prijzen bereiken hun hoogste peil sinds 1981. Dat blijkt uit de CRB ( Commodities Research Index), een toonaangevende index voor grondstoffenprijzen. In deze korf zitten onder meer landbouwgewassen, zachte grondstoffen zoals koffie en cacao, maar ook edele metalen (goud, zilver, platina) en industriële producten. Maar het zijn dus vooral de prijzen van de grondstoffen voor staal die de voorbije twaalf maanden sterk gestegen zijn. IJzererts is 20 % duurder geworden, steenkool 30 % en schroot 40 %. De prijs van de cokes is geëxplodeerd. Een ton cokes kost nu 480 dollar, een stijging van 200 % in een jaar tijd.

Vooral de beschikbaarheid van cokes dreigt een probleem te worden. Om de eigen staalproductie op peil te houden, wil China zijn cokesexport met de helft verminderen tot vijf miljoen ton. De Europese staalbedrijven zouden hun cokescapaciteit kunnen opdrijven, maar dat duurt jaren. En dan is er nog de milieuwetgeving, die het in Europa onmogelijk maakt om de cokesproductie zomaar uit te breiden.

Logisch gevolg is dat er voor Europese staalbedrijven als Arcelor weinig anders opzit dan de prijzen voor staal de hoogte in te jagen. “De staalprijzen zijn onlangs met 30 tot 40 % gestegen,” zegt Diederich. “Ik verwacht dat ze het volgende kwartaal nog met 20 % zullen stijgen. Experts voorspellen dat de prijzen binnen een jaar 50 tot 60 % hoger zullen liggen.”

Kunstmatige schaarste

De staalproducenten kunnen op weinig begrip rekenen van de afnemers van hun producten. Diederich: “Voor veel van onze leden is staal een essentieel onderdeel van de kostprijs, of ze nu kruiwagens of radiatoren maken.” Diederich benadrukt dat de Agoria-leden de verhoogde kosten niet zomaar kunnen verrekenen in contracten met hun klanten. Staalproducenten verhogen hun staalprijzen immers zeer snel, zonder dat aan te kondigen. Diederich: “Bovendien willen staalproducenten voort- aan enkel kortetermijncontracten afsluiten, desnoods voor één dag. Dat maakt het voor metaalbedrijven zeer moeilijk om met klanten vaste contracten af te sluiten.”

Staalproducenten deinzen er evenmin voor terug om lopende contracten aan te passen. Een bedrijf dat bijvoorbeeld een contract heeft afgesloten waarbij er gedurende drie tot zes maanden tegen een bepaalde prijs staal wordt geleverd, krijgt dan plots de melding dat het lopende contract wordt aangepast.

Het is opvallend dat niet alleen de kleinere afnemers van staal het slachtoffer zijn van de plotse prijsstijgingen. Ook de automobielsector – die in de Europese economie toch zwaar doorweegt – kan er zich amper tegen verzetten. De staalhandelaren creëren immers een kunstmatige schaarste. Ze hebben grote hoeveelheden staal ingekocht tegen een bepaalde prijs, en weten dat die in de toekomst nog sterk zal stijgen. Ze zetten het staal bovendien in beperkte hoeveelheden op de markt, terwijl de vraag zeer hoog is. Willen de Europese afnemers hun staal niet kopen, dan zijn de handelaren verzekerd van een aantrekkelijke prijs in het buitenland.

Alain Mouton Xavier Carbonez

Staalhandelaren zetten het staal in beperkte hoeveelheden op de markt, terwijl de vraag zeer hoog is.