Is de speeltijd na negen maanden proefdraaien definitief voorbij? De Europese landbouwcommissaris Mariann Fischer Boel slikte sinds haar verhuizing naar de Europese Commissie kilo’s verwijten over haar te vage profiel. Slechts met de hakken over de sloot geraakte ze door haar hoorzitting van het Europees parlement als kersverse commissaris. Speelde plankenkoorts de Deense commissaris parten? Want het toegangsexamen voor de parlementsleden gaf haar “een week gevoel in de maagstreek”.
Maar het weke en de vaagheid zijn nu wel voorgoed verdwenen. Eerst was er midden mei 2005 de opwarmer met de Europese wijnplas. Fischer Boel wil het aantal wijngaarden beperken. Europa kampt immers met een overproductie. Het leidt tot 145 miljoen euro subsidies in 2005 voor de omvorming van wijn in brandstof voor wagens en/of desinfecterende producten. Een oproep tot een afbouw van die subsidies veroorzaakte geklaag en gemor bij vooral Franse en Spaanse wijnboeren.
De voorbije weken hees Fischer Boel zich ook volop in de belangstelling in eigen land. Want mevrouw wil het Europese suikerregime drastisch hervormen. Dat stelsel werd 40 jaar geleden bedacht en zorgt voor vaste prijzen voor producenten en verwerkers. Met als gevolg een suikerprijs in Europa die drie keer hoger is dan de wereldprijs. De landbouwcommissaris wil de vaste prijzen in twee jaar met 40 % zien dalen. Ook de exportsubsidies voor suiker moeten verminderen. De suikerboeren krijgen een compensatie ter waarde van 60 % van hun verloren inkomen.
Heeft Fischer Boel daarmee de toon gezet voor haar beleid? Haar demarche herinnerde aan de beproefde methode van haar voorganger als landbouwcommissaris, Franz Fischler. De Oostenrijker zat nooit verlegen om een robbertje vechten. Zoals een rugbyspeler zijn kick-off, lanceerde Fischer zijn onverwachte voorstellen in een vol stadion. Waarop het commentaar losbarstte.
Speelt ook de Deense rugby? “De strijd voor de hervorming wordt bitter. Maar er is geen alternatief,” liet ze in een vrije tribune in de Financial Times optekenen. Waarmee de 62-jarige landbouwersdochter van het Deense eiland Fyn meteen ook haar compromisbereidheid liet doorschemeren. Want het blijkt toch een constante in de loopbaan van Mariann Fischer Boel. Ze is een harde onderhandelaar, ze wil dingen doen bewegen. Maar in het uiteindelijke resultaat zijn de scherpste kantjes eraf geveild. Een collega van haar liberale partij Venstre looft de ploeggeest van Fischer Boel. Als geen tweede kan ze een goede sfeer creëren. Dat feilloze instinct voor de juiste toon verzet bergen.
Sommigen gewagen van een grote en statige oma, met matriarchale trekjes. Maar achter de taaie tante schuilt een innemende figuur. Met haar witte haarbos en aanstekelijke glimlach zou de Deense niet misstaan als de lieve oma die allerlei lekker voedsel aanprijst in reclamefilms. Sympathiek, vlot in de omgang, met een zachte stem. Volgens sommigen té zacht en té lief. Een commissaris die zelfs tranen in de ogen kan krijgen. Na de bikkelharde onderhandelingen over een hervorming van het visserijbeleid, bijvoorbeeld, in december 2002.
En als ze er echt niet uit geraakt, lanceert ze haar ultieme wapen. Mevrouw Fischer Boel tovert dan een appel te voorschijn. Nee, niet die van de slang voor Eva, maar een van haar eigen landbouwgrond. Van haar vader Marius Boel erfde ze een landbouwdomein van zowat 200 hectare op het eiland Fyn. Vader Marius was een pionier in de Deense kaasindustrie. Zijn naam doet misschien geen belletje rinkelen. Maar wél zijn concept Danish Blue, de zachtere variant van de Franse Roquefort. Op die 200 hectare teelt haar echtgenoot Hans Fischer Boel bloemen en fruit (appels). Mét Europese subsidies vanzelfsprekend. Het Deense centrum voor kritische journalistiek Dicar kreeg na veel wroetwerk de cijfers te pakken. In 2004 kreeg de boerderij 77.157 euro subsidies, in 2003 52.331 euro. En op het landbouwdomein kleeft inmiddels een waarde van bijna 3 miljoen euro. Die subsidie was bijna hét struikelblok voor haar aanstelling als commissaris. Belangenvermenging, schreeuwde de oppositie. Maar Fischer Boel weerlegde droogweg. Haar echtgenoot, niet zij, runt de zaak en ontvangt de subsidies. Ook de juridische dienst van de Europese Commissie gaf haar volkomen gelijk. Maar de Deense journalisten van Dicar blijven vragen stellen. Waarom zou een Europees commissaris baat hebben bij de hervorming van subsidies die haar (on)rechtstreeks aanbelangen? De partij Venstre, die grotendeels de belangen van boeren behartigt, beleeft nog meer pret aan het Europese manna. De Deense regering telt drie ministers die als landbouwer subsidies uit de Europese vetpotten ontvangen.
Een Europees parlementslid van Venstre beklemtoont dat de boerderij van de echtgenoot van Fischer Boel ook hinder zal ondervinden van de op stapel staande suikerhervorming. Ook hij teelt suikerbieten en ziet dus zijn inkomen achteruit- gaan. Fischer Boel voelt dus als commissaris in de praktijk wat het landbouwbeleid betekent. Zelf boeren heeft ze overigens altijd al gezien als een enorm voordeel. Ook al bleef dat boeren voor de Deense op de achtergrond. Ze studeerde in 1964 talen en economie in België. Haar eerste baan vond ze bij een exporteur in Kopenhagen, waar ze na enkele jaren CFO werd. In de politiek stapte ze pas begin jaren tachtig. Alles begon als gemeenteraadslid van Munkebo op het eiland Fyn. De getrouwde moeder had toen al drie kinderen. De klim naar de top van de liberale partij en de Deense politiek verliep gestadig. In 1990 werd ze lid van het parlement en de partijraad van Venstre. Mariann Fischer Boel werd voorzitter van diverse parlementaire commissies. Onder meer die van landbouw, voeding en visserij. In 2001 ging het een trapje hoger, want ze kreeg de ministerportefeuille voor die drie materies. In augustus 2004 volgde de doorschuifoperatie naar de Europese top.
Wolfgang Riepl
Haar ultieme charmewapen is een appel van eigen hof. Gefinancierd mét Europese subsidies.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier