LEWINSKY, CLINTON EN TOBBACK

Rond hun collega’s was het een hele tijd stil, ergens ter wereld genoten ze van hun vakantie, één of meerdere weken lang. Voor Bill Clinton in de States en dichter bij huis voor Louis Tobback lagen de zaken anders. Onophoudelijk vormden ze de kern van de publieke belangstelling en toch is het niet (voor zover ons bekend) Monica Lewinsky die de twee met elkaar verbindt. De wijze waarop beide politici politiek voeren, dát vormt de rode draad van hun verhaal.

Wat hebben ze precies met elkaar gemeen? Om hun gedrag te analyseren, hanteren we het instrumentarium van de economische wetenschap. Behalve op economische transacties en op geld is dat, aldus Gary Becker – Nobelprijswinnaar voor economie – ook van toepassing op het menselijk gedrag, en dat luidt dan als volgt: mensen zijn geneigd voortdurend het eigen nut te maximaliseren. Een bijzondere inzet voor de medemens, de verwerping van materiële welstand of de actieve bekommernis voor het milieu kunnen voor sommige mensen zeer nuttig zijn.

Ook acties van politici kunnen in de analyse van Becker worden gevat. Zoals genoegzaam bekend staan hun handelingen zonder uitzondering in het teken van het algemeen belang, althans, dat is de indruk die ze bij de publieke opinie wensen te wekken. Dienden Bill Clinton en Louis Tobback de afgelopen weken dan het algemeen belang? Clinton deed dat allerminst. Hij loog over zijn relatie met Monica L. en vatte zijn verklaringen in een surrealistische definitie samen. Om alle aandacht van zijn smeuïge perikelen af te leiden, liet hij vervolgens Afghanistan en Sudan bombarderen. Was zijn actie onterecht? Niet noodzakelijk. Maar zonder de affaire M.L. was de beslissing misschien uitgesteld of zelfs helemaal niet gevallen. Waar vinden we de notie van het algemeen belang…?

De vraag luidt dus: heeft Bill Clinton zich de voorbije weken om de verlangens en de zorgen van de doorsnee Amerikaanse citizen bekommerd? Helemaal niet. Wat hem bezighield, was de zorg: hoe red ik mijn eigen vel? Of in Beckeriaanse woorden: hoe maximaliseer ik mijn eigen nut, hoe overleef ik politiek? Dat Louis Tobback een kei is in dat soort oefeningen, weet iedereen. Zelfs Agusta, Dassault en andere affaires konden de Leuvense krokodil er bij de vorige parlementsverkiezingen niet van weerhouden om bij de stembusslag – nagenoeg alleen – de SP toch nog vooruit te trekken.

In het voetspoor van de Dutroux-ontsnapping stapte Louis Tobback enkele maanden geleden opnieuw in de regering. Dat de voorbereidingen van de verkiezingen van mei volgend jaar daarin een doorslaggevende rol hebben gespeeld, is intussen overduidelijk. Toch zal de electorale trukendoos bijzonder groot moeten zijn, als rooms-rood haar meerderheidspositie niet wil prijsgeven, een scenario dat Dehaene en Tobback koste wat het kost willen voorkomen, ook al moet daar een jaar van ernstig beleid voor geofferd worden. Of nog: hoe kunnen we ons beider nut maximaliseren?

Vanop de post Binnenlandse Zaken kan Louis Tobback zijn electorale trekpaardrol ten volle uitvoeren, dat toont de geschiedenis rond het voetbalpasje maar al te goed aan. Zijn spelletje munt uit door eenvoud: de hansworsten van de profliga en de Voetbalbond weten niet goed waar ze mee bezig zijn. Gelukkig ben ik, Louis Tobback, er om de zaken bij te sturen. Zelfs voetbalfans zouden de Leuvense SP’er uiteindelijk nog een warm hart toedragen (of is dat de bedoeling van de hele oefening?). Iedereen kan nu zich nu al voorbereiden: rond 1 oktober zal Tobback alweer een mediacircus opzetten met wellicht opnieuw een evaluatie of een doorlichting later op het seizoen. Waarbij hij zich electoraal nog maar eens te goed kan doen aan de aandacht van de media, die alles eens te meer focussen op zijn persoon.

Het meest wraakroepende in de hele soap opera is echter dat het fameuze voetbalpasje op alle vlakken, en niet het minst op het democratische, een kanjer van een miskleun is. Het probleem van het voetbalgeweld situeert zich immers bij een harde kern van enkele honderden hooligans, die bij de politie en de voetbalclubs zijn gekend, en die met harde hand moeten worden aangepakt. Electoraal staat het echter beter om de tienduizenden “normale” voetballiefhebbers in kaart te brengen. Wat zullen we doen als morgen de supermarkten en cinemacomplexen meer en meer het slachtoffer worden van geweld? Speciale pasjes ontwerpen en de fiscus een stok geven om mee te slaan – mevrouw, meneer, waar haalt u het inkomen vandaan waar u deze ongewone aankopen mee financiert? Met het voetbalpasje komt Big Brother nog maar eens een stap dichterbij. Ook Tobback, die deze gedachte als ouderwetse socialist nog altijd méér dan gewone genegenheid toedraagt, zet zo misschien ook weer een stap vooruit. Hij slaagt er met het pasje misschien in om van mei 1999 alsnog een succes te maken.

JOHAN VAN OVERTVELDT

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content