Leren van de straat

Managers kunnen leren uit de manier waarop straatkinderen in zeer moeilijke omstandigheden overleven. Streetwize, het bedrijfje geleid door Arnoud Raskin, vertaalt hun ‘straatvaardigheden’ naar onorthodoxe trainingen voor bedrijven. Raskin is op 19 juni de keynotespreker op de bekendmaking van Trends HR Manager of the Year.

Wat hebben high potentials en straatkinderen in pakweg Nairobi, Quito of Manila met elkaar gemeen? Erg weinig, op het eerste gezicht. “Toch kunnen managers leren van de straat”, zegt Arnoud Raskin die over de hele wereld met straatkinderen werkt. “Ze hebben vaak geen dak boven hun hoofd, ze kunnen vaak niet lezen of schrijven, maar toch hebben ze talenten. Ze zijn creatief, ondernemend en flexibel.”

Arnoud Raskin ervaart het al jarenlang met zijn Mobile School, een mobiel educatief instrument ontworpen om alternatieve leermethodieken naar de straatkinderen te brengen (zie kader Van Mobile School tot Streetwize). “Ik heb in de loop van de jaren geleerd dat die straatkinderen echt heel wat in hun mars hebben,” zegt Raskin, “Een schoenpoetser benaderen we niet als een sukkelaar, maar als een ondernemer. Die straatkinderen moeten natuurlijk in zeer moeilijke omstandigheden proberen te leven. Het is geen rozengeur en maneschijn. Er is weinig romantisch aan. Maar tegelijk heb ik hun competenties ontdekt. We noemen dat de street skills. Er zijn er vier: positieve focus, wendbaarheid plus veerkracht, positieve creativiteit en coöperatieve competitie.”

De ervaringen met de competenties van straatkinderen heeft Raskin samen met een aantal andere mensen doorgetrokken naar een nieuw, zuiver businessproject: Streetwize. Dat bedrijf vertaalt deze ‘straatvaardigheden’ naar onorthodoxe trainingen voor bedrijven. Raskin: “Het resultaat? Hogere efficiëntie en flexibiliteit voor een bedrijf in een snel veranderende economie. De winsten worden geherinvesteerd in de straatkinderen. Zo worden ondernemers hier en straatkinderen daar allebei slimmer.”

Is het programma wetenschappelijk getoetst?

ARNOUD RASKIN. “We hebben er met een aantal professionals aan gewerkt, onder andere Bart van Bambost, nu bij Streetwize en vroeger hr-directeur van Nike Europa. Dat model staat er en is academisch onderbouwd.”

Hoe zou u Streetwize definiëren?

RASKIN. “Een bedrijf voor talent- en leiderschapsontwikkeling. We blijven werken via het hybride model. Enerzijds blijft Mobile School functioneren als leeromgeving voor straatkinderen. Ook in de opkomende landen waar de welvaart toeneemt, zijn er nog altijd straatkinderen. Ze zijn wereldwijd met 150 miljoen en hun aantal neemt nog altijd toe. De groeiende welvaart zal daar wel een middenklasse doen ontstaan, maar de kloof tussen rijk en arm wordt groter. En in West-Europa krijgen we meer vraag, door migratie. Ook in een aantal Europese steden neemt het fenomeen toe. Het tweede deel van het hybride model is dus Streetwize, waarmee we op basis van die street skills opleidingen geven.”

Hoe gaat u concreet te werk?

RASKIN. “We bieden verschillende mogelijkheden aan. Ik geef speeches over mijn ervaringen met de staatkinderen, we organiseren workshops waar we die skills als competenties trainen. Er is het street program waarmee werknemers het leven op straat leren kennen. Daarnaast is er coaching en consulting en voeren we een high-potentialbeleid voor bedrijven. Voorts zijn er de leadership expeditions.”

Leadership expeditions?

RASKIN. “Streetwize neemt leidinggevenden van organisaties voor drie dagen mee naar Iasi in Roemenië, waar straathoekwerkers educatieve projecten uitvoeren voor en met straatkinderen. Ze kunnen bijvoorbeeld een educatieve tool voor de mobiele school ontwikkelen. Twee weken gelden waren we daar met twaalf teamleiders van Colruyt. De mensen komen er met die street skills in contact en worden er uitgedaagd.”

Is het gemakkelijk om die skills naar een bedrijfssituatie te vertalen? De straat is toch een jungle? Gelden daar geen andere regels dan in het gewone leven?

RASKIN. “Zo’n ervaring is toch belangrijk om een beter inzicht te krijgen in de eigen management- en persoonlijke vaardigheden. Je wordt als bedrijfsteam uit je comfortzone gehaald. Je komt in een andere omgeving terecht en je kan leren wat er in een bedrijf verkeerd kan lopen. Je valt van je stoel als je ziet wat een bedrijf verliest door zaken onbewust verkeerd te doen. Het doel van zulke opleidingen is dat je onder andere probeert probleemoplossend te denken. Ik zie het in veel bedrijven. Ofwel heb je er teams met conflictaversie: ‘we zijn vrienden en we gaan het conflict uit de weg’. Er is weinig ruimte voor debat. Dat lijkt plezant, maar dat haalt risico weg en kan de kwaliteit van het werk in gevaar brengen.

“In andere teams zie je een groep vol hanen en een constante competitiviteit. Dat kan lange tijd een goede zaak zijn voor het bedrijf, maar die mensen gaan niet echt samenwerken als het moeilijk is. Er moet een balans zijn tussen samenwerken en concurrentie. Dat is nodig in een bedrijf. Via onze Streetwize-opleidingen proberen we bedrijven daar bewust van te maken.”

Komen vooral grote bedrijven bij u aankloppen?

RASKIN. “Het gros van onze portefeuille bestaat uit multinationals zoals Nike, Deloitte, ING, DHL of Rabobank. We hebben zo’n leadership expedition als open opleiding via Voka aangeboden. Wij proberen ook de kmo-markt te bedienen maar we doen niet zelf aan prospectie. Kijk, het Streetwize-model is geen toverstok, het is een langetermijnproces. Wij zeggen ook aan de klant dat het geen one shot is. Ze krijgen inzicht in skills als wendbaarheid en coöperatieve competitie, maar moeten zelf met die ervaringen omgaan.”

Welk diensten zijn de meeste populaire?

RASKIN. “Wij verkopen redelijk wat leadership expeditions. Ik geef zelf veel speeches. Dat opent deuren.”

Wat moeten we begrijpen onder dat street program? Worden managers gewoon voor een dag op straat gedropt?

RASKIN. “Nee hoor. We hebben één keer een street sleep als teambuildingevent gedaan, maar dat trok de perceptie scheef van wat we doen. We willen met de programma’s een zogenaamde paradigmashift veroorzaken. Dat mensen op een andere manier geconfronteerd worden met hun competenties. Als je mensen in een shocksituatie brengt, dan worden ze defensief. Als je ze meeneemt naar een achterbuurt en ‘trek je plan’ zegt, dan gaat de leeropportuniteit verloren. We willen mensen niet uit fysieke comfortzone halen. Wel willen we de mensen doen ervaren hoe het leven er op straat aan toe gaat.”

ALAIN MOUTON, FOTOGRAFIE THOMAS SWEERTVAEGHER

“Je valt van je stoel als je ziet wat een bedrijf verliest door zaken onbewust verkeerd te doen”