KRIJGEN JONGE MOEDERS EEN VERGIFTIGD GESCHENK?

De regering toont zich genereus tegenover jonge moeders met een zelfstandig beroep. Maar voorlopig blijft het fiscale aspect erg onduidelijk.

Vrouwelijke zelfstandigen die pas bevallen zijn, hebben sinds begin dit jaar recht op een pakket van zeventig dienstencheques. Op voorwaarde dat ze het voordeel tijdig aanvragen. ‘Tijdig’ wil zeggen: binnen zes weken na de bevalling.

Met deze dienstencheques kunnen ze huishoudhulp betalen tegen één cheque per uur. Het achterliggende idee is dat vrouwelijke zelfstandigen meestal niet gebaat zijn bij een verlenging van de bevallingsrust (met bijbehorende betaling van een vervangingsinkomen). Vooral kleine zelfstandigen kunnen het zich niet veroorloven om lang van het werk afwezig te zijn. Vandaar het idee om hen ter hulp te schieten met huishoudelijke hulp die ze zich kunnen aanschaffen door middel van dienstencheques.

Nobel. Zo bekeken, gaat het om een nobel initiatief, dat in deze kille tijden alleen maar op een warm applaus onthaald kan worden. Maar bij nader inzien is er van alles mee mis.

Om te beginnen kan je je afvragen waarom de minister van Middenstand haar toevlucht heeft genomen tot het systeem van dienstencheques. Waarom geeft ze aan alle pas bevallen zelfstandige moeders niet gewoon een premie in plaats van dienstencheques? Dat zou veel minder betuttelend zijn. De jonge moeder zou dan zelf kunnen beslissen wat ze met het voordeel doet: sparen, een nieuw kleedje kopen, huishoudelijke hulp inschakelen enzovoort.

Waarom dan toch de dienstencheques? Misschien hoopt de minister dat de kostprijs van het voordeel heel klein zal zijn. Je kan je namelijk inbeelden dat nogal wat zelfstandige moeders niet geïnteresseerd zijn in huishoudelijke hulp die ze met dienstencheques in huis moeten halen. Velen (zwanger of niet) hebben al huishoudelijke hulp. Om te kuisen, of voor de was en de strijk. Wat moeten ze dan nog met extra hulp via dienstencheques?

Vergeet namelijk niet dat de dienstencheques niet zonder meer kunnen worden gebruikt. Je kan er niet eender wie mee betalen. Je moet daarvoor een beroep doen op een erkende onderneming. Die zal vervolgens een aangesloten werknemer uitzenden om hulp in het huishouden te bieden.

Of veel jonge zelfstandige moeders daar belangstelling voor hebben, zal nog moeten blijken.

Fiscaal. Een andere reden waarom de bewindsvrouw gekozen heeft voor het stelsel van dienstencheques, is misschien omdat ze ervan uitgaat dat zo’n voordeel voor de jonge moeder goedkoper is dan een gewone premie. Een premie is normaal gezien belastbaar. Misschien dacht de bewindsvrouw dat de toekenning van zeventig dienstencheques aan jonge zelfstandige moeders niet zou worden belast.

Helaas, de minister van Financiën heeft onlangs bevestigd dat het voordeel wel degelijk belastbaar is.

Over de fiscale behandeling van deze dienstencheques bestaat overigens nogal wat verwarring. Dienstencheques geven in het gewone stelsel recht op een belastingvermindering. Die is gelijk aan 30 % van de kostprijs van de cheques (die op dit moment 6,70 euro per cheque bedraagt). Wat de dienstencheques betreft die aan jonge zelfstandige moeders uitgereikt worden, heeft de minister van Middenstand echter laten weten dat die naar haar oordeel niet in aanmerking komen voor deze belastingvermindering. De reglementering die ze heeft uitgevaardigd, zegt dan ook uitdrukkelijk dat de instelling die de cheques uitgeeft, geen fiscaal attest mag afleveren.

Maar deze zienswijze berust waarschijnlijk op een misvatting over de fiscale techniek.

Als iemand naar aanleiding van de geboorte van een kind een premie krijgt en hij gebruikt die voor de aankoop van dienstencheques, is er geen mens die eraan twijfelt dat hij recht heeft op de bijzondere belastingvermindering voor dienstencheques. Stel dat iemand zo’n premie niet krijgt, maar in plaats daarvan rechtstreeks dienstencheques krijgt. Hij bevindt zich dan in exact dezelfde situatie. In plaats van geld krijgt hij cheques. Waarom zou hij dan geen recht hebben op de belastingvermindering voor dienstencheques? Omdat het voordeel ‘gratis’ is?

Het voordeel is bij de zelfstandige moeders helemaal niet gratis. Zoals de minister van Financiën intussen heeft laten weten, zal de jonge moeder belast worden op de dienstencheques die ze in dit systeem voor thuishulp ontvangt. Haar situatie is dus exact dezelfde als die van een zelfstandige moeder die eerst een geldsom ontvangt en daarmee dienstencheques aankoopt.

Van de minister van Financiën is bekend dat hij het liberale hart op de juiste plaats heeft. Hem komt het daarom toe de jonge zelfstandige moeders ter hulp te schieten en hen alsnog het voordeel van de belastingvermindering te gunnen.

Tenzij hij zou beslissen dat de dienstencheques die in het nieuwe stelsel aan jonge zelfstandige moeders aangeboden worden, niet belastbaar zouden zijn. Maar daarvoor is in de bestaande fiscale wetgeving – voor zover men kan zien – geen kapstok te vinden.

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog.

Jan Van Dyck