Kop op, Zuidoost-Azië

Er komen betere tijden in Zuidoost-Azië, ondanks de onzekerheid die geschapen wordt door bommen en stembussen.

De auteur is redacteur Azië bij The Economist.

2004 moet voor een groot deel van Zuidoost-Azië een relatief voorspoedig jaar worden.

De groeivoet in alle belangrijke Zuidoost-Aziatische economieën (Thailand, Indonesië, de Filipijnen, Maleisië en Singapore) zal toenemen. Amerikaanse bedrijven beginnen opnieuw te investeren en zwengelen zo de vraag aan naar zaken als geheugenchips, iets waarin Zuidoost-Azië gespecialiseerd is. De Amerikaanse consumptie trekt weer aan en dat zal op zijn beurt buiten proportie gevoeld worden in Zuidoost-Azië, net als begin jaren negentig.

Amerika is echter maar een deel van het plaatje. Japan zal groeien en China zal niet alleen meedingen naar buitenlandse investeringen, maar ook een rol van betekenis beginnen te spelen in de economieën van Zuidoost-Azië.

Terreur

China is importen aan het opslorpen in een merkwaardig ritme, dat in 2003 bijna de helft groter geworden is. Heel wat van die invoer komt uit Zuidoost-Azië. Chinezen reizen in steeds grotere getale naar het buitenland als toerist, naarmate de politieke hervormingen het makkelijker maken om aan een paspoort te geraken. Het nabijgelegen Zuidoost-Azie vormt dan een logische bestemming. Het aantal Chinese toeristen dat in Maleisië neerstrijkt, is in de voorbije vijf jaar verdrievoudigd. China is ook een exporteur van kapitaal geworden naar de regio, onder de vorm van directe investeringen.

De zwakte van de Chinese munt, de yuan, die waarschijnlijk gekoppeld zal blijven aan de dollar, in weerwil van de Amerikaanse druk, zal bezorgdheid teweegbrengen in de regio. Tenzij er een revaluatie komt, kan dat leiden tot een carrousel van concurrerende devaluaties. Een andere bezorgdheid is de toenemende overheidsschuld, die de Zuidoost-Aziatische landen sinds de crisis van 1997 opstapelen. De meeste regeringen in de regio moeten dan ook een domper zetten op hun bestedingen.

Maar de belangrijkste problemen zijn veeleer politiek dan economisch. De regio wordt getroffen door het spookbeeld van het moslimfundamentalisme en terrorisme. Dat heeft de dodelijkste gevolgen gehad in Indonesië, waar het toerisme gekelderd werd door de bomaanslagen in Bali en Jakarta. Ook de Filipijnen zullen in 2004 opnieuw te maken krijgen met bomaanslagen, ontvoeringen en schermutselingen in de zuidelijke provincies. Zelfs in gebieden waar het terrorisme nog niet is doorgedrongen, heerst angst. De regionale strafexpeditie tegen het terrorisme heeft aangetoond hoe ver de tentakels reiken van groepen als Jemaah Islamiah, een groep die in verband gebracht wordt met Al-Qaeda en die naar verluidt cellen heeft in Thailand, Cambodja, Singapore en Maleisië, evenals in Indonesië, waar ze het sterkst staat. Maar het werk van de politie en – nog fundamenteler – de regionale samenwerking inzake veiligheidskwesties, zal nog intensiever worden.

Verkiezingen

Verschillende landen krijgen te kampen met andere soorten van politieke onzekerheid. Er komen presidentsverkiezingen aan op de Filipijnen en in Indonesië en algemene verkiezingen in Maleisië. De president van Indonesië, Megawati Soekarnopoetri, zal waarschijnlijk de verkiezingen winnen, al vrezen critici dat de prijs die daarvoor zal moeten worden betaald erin zal bestaan dat ze nog meer verplicht zal zijn aan het leger. Op de Filipijnen zal de mislukte muiterij van 2003 het minder waarschijnlijk maken dat president Gloria Macapagal Arroyo herverkozen wordt in mei 2004. Haar eventuele opvolger zal dan iets minder een democraat zijn en iets meer een conventioneel politicus.

Over de resultaten van de verkiezingen in Maleisië bestaat geen twijfel: de UMNO blijft aan de macht, zoals dat altijd al het geval was sinds de onafhankelijkheid in 1957. Tenzij Abdullah Badawi, die als eerste minister het roer overnam toen het 22 jaar oude bewind van Mahathir Mohamad in 2003 ten einde liep, de gestage opkomst van de islamitische oppositiepartij PAS in de noordelijke provincies kan stoppen of, beter nog, omkeren, zal zijn bewind kort zijn, omdat dan een: destabiliserende machtsstrijd om het leiderschap mag worden verwacht.

Eén van de belangrijkste feiten zal in 2004 komen uit het armste en nieuwste lid van de Associatie van Zuidoost-Aziatische Landen (Asean): Myanmars ruwe behandeling van de oppositie in het algemeen en van

Nobelprijslaureate

in het bijzonder, zal zorgen voor een verzwaring van de sancties en de dreiging van een economische instorting. Nochtans zal de Asean elke oproep om voor het eerst een lidstaat uit te wijzen, afwijzen.

Christopher Lockwood

De Amerikaanse consumptie trekt weer aan en dat zal op zijn beurt buiten proportie gevoeld worden in Zuidoost-Azië, net als begin jaren negentig.