Kinderspel

Nu de markt voor volwassenen verzadigd raakt, richten de smartphone- en tabletproducenten hun aandacht op de nog niet ingenomen bastions: de senioren en de kinderen. Vooral die laatste doelgroep doet soms wenkbrauwen fronsen.

Uit een studie van de Franse audiovisuele waakhond CSA (Conseil supérieur de l’audiovisuel) blijkt dat de digitale wereld al goed doorgedrongen is in de opvoeding van jonge kinderen. Zo bevestigt 71 procent van de ondervraagden dat hun kinderen onder de twaalf jaar vaak of af en toe gebruikmaken van de tablet in het gezin. 43 procent zegt hetzelfde over de smartphone. “Doordat kinderen steeds vroeger tablets en smartphones gebruiken, leren ze van jongs af om te gaan met nieuwe informatie- en communicatietechnieken. Bijna een derde van de gezinnen die een tablet met aanraakscherm in huis hebben (30 %), gebruikt het toestel frequent, kinderen net zo goed als volwassenen. Ook bij smartphones zien we interessante cijfers over frequent of occasioneel gebruik (43 %, waarvan 16 % frequent gebruik)”, staat in het besluit van de studie te lezen.

Maar de studie toont vooral aan dat de interesse van de allerkleinsten voor die digitale speeltjes vaak bewust wordt uitgelokt door de ouders. Zo bevestigt 38 procent van de smartphonebezitters dat ze al minstens eenmaal een speciale app hebben gekocht voor kinderen onder de twaalf jaar. Ze kochten spelletjes (84 %), educatieve toepassingen (46 %) en verhaaltjes (36 %). “Het nieuwe spelgedrag verontrust de ouders niet, want 76 procent vindt het goed dat kinderen op steeds jongere leeftijd vertrouwd raken met nieuwe digitale toestellen”, aldus de studie. Slechts 19 procent van de ouders heeft er geen goed oog in.

Een tablet onder de kerstboom

Achter al die cijfers verschuilt zich vanzelfsprekend ook een heel debat: is het verstandig om een kind om educatieve of psychomotorische redenen de jongste digitale snufjes toe te stoppen? Als je de verkopers van speelgoed of kinderartikelen mag geloven, is het antwoord ja. Kijk maar naar de massa speelgoedtablets die met Kerstmis in de rekken lagen en als zoete broodjes verkochten.

Over wat die echt waard zijn, lopen de meningen uiteen, van zeer geslaagd tot afschuwelijk commercieel. Al met al vullen die kleurrijke en luidruchtige tablet-lookalikes wel een leemte. Kleine kinderen leren spelenderwijs met een aanraakscherm om te gaan, en ouders laten hun kinderen proeven van technologie via een niet te duur toestel op kindermaat. Het beste van twee werelden, zou je kunnen denken. Maar dat is wellicht wat kort door de bocht.

We zien het bij klassieke tablets van Apple, Samsung, Microsoft of Archos: niet zozeer de drager zelf of de technische specificaties maken een toestel de moeite waard, maar vooral de applicaties die erop draaien. Een iPad is voor een kind heel wat interessanter dan gelijk welke speelgoedtablet, mits we de instellingen aanpassen (ouderlijk toezicht, beperkte toegang tot internet, enz.) en specifieke applicaties voor kinderen downloaden.

Zulke apps waren lange tijd zeldzaam, maar tegenwoordig zien almaar meer ontwikkelaars en uitgevers het nut in van ludieke, educatieve, creatieve en uiterst interactieve apps voor het jonge volkje. Zo kan een tablet voor volwassenen voortdurend met het kind mee-evolueren, terwijl speelgoedtablets met hun beperktere mogelijkheden vroeg of laat uit de gratie vallen. De prijs is weliswaar niet vergelijkbaar, en misschien laat u uw kleuter liever niet experimenteren op een tablet van 700 euro, maar op langere termijn blijkt het een betere investering.

Geen zoethoudertje

Rest de vraag: wat heeft een kind eraan? “Op zo jonge leeftijd moet een tablet een stuk speelgoed zijn, geen toestel om iets bij te leren”, vindt psychiater en psychoanalyticus Serge Tisseron. “Anders dan men denkt, voelt een kind zich niet spontaan aangetrokken door zo’n aanraakscherm. Het imiteert gewoon het gedrag van zijn ouders en wil dezelfde spelletjes spelen als zij. Leg een tablet in de kinderkamer en het kind zal er niet naar omkijken. Het raakt pas geïnteresseerd als het ziet hoe zijn ouders ermee in de weer zijn. Een tablet maakt een kind ook niet slimmer. Je stimuleert een kleintje meer met een blokkenspel of een bal dan met een spelletje op een scherm.”

Daarmee verwijst hij heel wat hypotheses en commerciële claims naar de prullenmand. Kinderspecialisten beseffen dat ze te weinig afstand hebben om een duidelijk, onderbouwd en doorslaggevend advies te kunnen formuleren, maar over een aantal punten zijn ze het eens. Zoals over de omgang met die technologische speeltjes: “Schermen maken deel uit van de wereld waarin kinderen opgroeien”, zegt psychoanalyticus Thierry Roth. “Ik zie niet in waarom dat slechter zou zijn dan een ander spel. Je moet kijken naar de applicaties die erop staan, of die educatief of afstompend zijn. En een kind mag uiteraard geen uren aan het scherm gekluisterd zitten. Als je een tablet als zoethouder gebruikt, kan dat schadelijk zijn.”

Uiteindelijk is het aan de ouders om hun verantwoordelijkheid op te nemen. Zij bepalen hoe hun kind mag en moet omgaan met een tablet of een smartphone. Hoe jonger, hoe korter, luidt het advies. Specialisten bevelen ook aan aangepaste content te voorzien en om samen met het kind een spel te spelen. Interessant om te weten voor de ruim 60 procent van de ouders die meer dan vijf apps voor kinderen op hun tablet of smartphone hebben geïnstalleerd… En voor hun kinderen, die meer dan viermaal per week met die leerzame apps in de weer zijn.

THOMAS DEBELLE, BENOÎT DUPONT

“Een tablet maakt een kind niet slimmer. Je stimuleert een kleintje meer met een blokkenspel of een bal dan met een spelletje op een scherm” Serge Tisseron