KBC Groep publiceerde vorige week, na twee jaar dieprode cijfers, een nettowinst van 1,86 miljard euro. Zijn alle problemen daarmee van de baan?
Het was een echte goednieuwsshow aan de Brusselse Havenlaan. Na twee zeer zware jaren maakte KBC Groep in 2010 opnieuw winst. En iedereen mocht in de vreugde delen. De aandeelhouders krijgen 250 miljoen euro dividend (0,56 euro netto per aandeel), terwijl de Vlaamse en Belgische overheid samen 600 miljoen incasseren (een rentevergoeding van 8,5 procent op de 7 miljard overheidssteun die ze in 2008 en 2009 aan de Vlaamse bank-verzekeraar toestopten).
CEO Jan Vanhevel vond vooral de resultaten over het vierde kwartaal bemoedigend. 724 miljoen euro nettowinst is natuurlijk niet min, maar 556 miljoen daarvan kwam van uitzonderlijke elementen (300 miljoen opwaardering van de CDO-portefeuille en 200 miljoen opbrengst van de verkoop van activiteiten). Blijft 168 miljoen euro over. “Ja, maar tel er de eenmalige provisie van 125 miljoen euro die we op Lease UK namen bij, en je merkt dat onze onderliggende activiteiten heel goed draaien”, repliceert Vanhevel.
Die goed draaiende activiteiten die stevige winsten genereren, zijn hoofdzakelijk KBC’s activiteiten in België, Tsjechië en Slowakije. De rentemarge is er hoog, de commissie-inkomsten namen toe (met dank aan het betere beleggingsklimaat) en de kredietprovisies daalden gevoelig. Vooral in Centraal-Europa kon KBC de kredietprovisies verminderen (met 320 miljoen euro), in België bleven ze onverminderd laag.
Maar betekent dit dat de zwarte bladzijde definitief is omgedraaid en dat KBC uit de problemen is? Dat lijkt toch wat voorbarig. KBC staat de komende jaren voor de grote uitdaging om zijn activiteiten onder druk van Europa af te bouwen en tezelfdertijd de winstgevendheid te verhogen. Voorwaar geen gemakkelijke oefening.
Ierland
In zulke omstandigheden kun je elk probleem missen als kiespijn. Het belangrijkste pijnpunt blijft Ierland, waar KBC een bank heeft met een kredietportefeuille van 17 miljard euro (hoofdzakelijk hypotheekleningen). KBC Bank Ireland boekte in 2010, voor het eerst in haar dertigjarige bestaan, verlies. De Ierse activiteit drukte zwaar op de groepsresultaten door de aanleg van 525 miljoen euro kredietprovisies. Het aantal probleemkredieten van KBC Bank Ireland is opgelopen tot 10,3 procent (zie grafiek).
In 2011 denkt KBC er te geraken door kredieten te herstructureren en 40 tot 50 miljoen euro bijkomende provisies per kwartaal aan te leggen. “2011 wordt nog een moeilijk jaar voor KBC Bank Ireland, dat is duidelijk”, geeft Vanhevel toe. “Vooral de hoge werkloosheid baart zorgen. Maar er zijn hoopgevende signalen: de Ierse economie blijft draaien en de export is zelfs licht gestegen.”
Analist Robin van den Broek van ABN Amro Bank in Amsterdam denkt dat het provisieritme van 40 tot 50 miljoen euro per kwartaal niet volstaat: “Wij gaan ervan uit dat het aantal probleemkredieten nog zal stijgen en dat KBC bedragen zal moeten reserveren die twee keer zo hoog liggen.” Als dat klopt, dreigt KBC in 2011 weer in de richting van 400 tot 500 miljoen euro provisies voor Ierland te gaan.
Vanhevel wijst erop dat KBC Bank Ireland geen kernactiviteit is, en op termijn wellicht de deur uitgaat. Maar op dit moment heeft verkopen geen zin: “We hebben altijd geredeneerd: als er zich een opportuniteit voordoet en een koper aandient, zullen we het voorstel zeker bestuderen. Maar sinds vorig jaar is niemand nog bereid een goede prijs te betalen voor een Ierse bank. We trachten momenteel om, via directe kanalen, een retailactiviteit van klantendeposito’s te ontwikkelen. Op die manier kan KBC Bank Ireland meer eigen funding genereren, en is ze minder afhankelijk van middelen van de moedermaatschappij.”
Van den Broek vindt dat KBC gelijk heeft om niet naar een snelle exit in Ierland te streven. “Als ze in de huidige omstandigheden moeten verkopen, dreigen ze een minwaarde in de boeken te moeten nemen en dat zou extra pijnlijk zijn.”
Desinvesteringsproces
Een tweede pijnpunt is dat het proces van desinvesteringen traag loopt en misschien niet voldoende geld opbrengt. In 2010 bracht de verkoop van activa amper 200 miljoen euro meerwaarde op. “We zitten in kopersmarkt”, riposteert Vanhevel. “Er zijn minder geïnteresseerde partijen en dus sta je als verkoper voor een langdurig, intensief en moeilijk proces als je de juiste prijs wilt krijgen.”
“Ik ben niet ontevreden over de activa die we in anderhalf jaar hebben kunnen verkopen, noch over de prijs die we ervoor gekregen hebben”, beklemtoont de CEO van KBC. “We staan min of meer waar we wilden staan. De verkoop van Centea/Fidea in België en die van KBC Duitsland zitten achter op het afgesproken tijdsschema, maar zijn in een vergevorderde fase. De verkoop van onze herverzekeraar Secura en van stukken van KBC Financial Products zijn eerder kunnen doorgaan dan gepland. Voor Secura hebben we, tot verwondering van de hele markt, een mooie prijs gekregen.”
Volgens Robin Van den Broek van ABN Amro moeten we vooral uitkijken naar de opbrengst van de beursgang van CSOB: “De markt verwacht dat KBC daar 2 miljard euro moet kunnen aan verdienen. Dat wordt de echte test.”
Voldoende kapitaal?
Derde pijnpunt: KBC had eind 2010 4,5 miljard euro kapitaaloverschot boven de Tier1-doelstelling van 10 procent. Maar tegen eind 2013 heeft KBC 10,5 miljard euro nodig om de staatssteun plus 50 procent boete vervroegd terug te betalen. Zo staat het in het herstructureringsplan dat KBC in samenspraak met Europa opstelde. Er moet dus nog een gat van 6 miljard dichtgereden worden, terwijl de groep natuurlijk ook aan de Basel III- en Solvency II-normen moet voldoen. Van den Broek denkt dat KBC 1 tot 4 miljard euro te kort zal komen.
Vanhevel spreekt dat tegen: “Heel ons plan is gebaseerd op drie elementen. Eén, winst maken. Daar moet de grootste kapitaalvrijmaking van komen. Twee, desinvesteren en daar een opbrengst uit halen. Drie, reductie van kredieten wereldwijd. Dat laatste element wordt dikwijls uit het oog verloren: door de kredietvolumes te verminderen, komt er automatisch kapitaal vrij. KBC Groep heeft een internationale kredietportefeuille (bijvoorbeeld projectfinanciering of kredieten in de VS) die we afbouwen, verkopen of niet verlengen. Dat gaat telkens om pakketten van enkele honderden miljoenen euro’s, waar acht tot tien procent kapitaal tegenover staat. Daar vorderen we echt goed.”
Voor Vanhevel staat of valt het verhaal met de onderliggende winstgroei. “Wij zijn – net als iedereen – als de dood voor een recessie. In een periode van economische groei, ook al is het een lagere economische groei dan in het verleden, heb je meer rente- en commissie-inkomsten, en minder kredietprovisies. Dat zorgt voor een betere kwaliteit van de resultaten.”
Van den Broek wijst erop dat KBC ook nog altijd een troef achter de hand heeft. De CDO-portefeuille is dermate afgewaardeerd dat een jaarlijkse herwaardering in de komende jaren tot de mogelijkheden behoort. “Op korte termijn is het waarschijnlijk dat de waarde van de CDO-portefeuille toeneemt, maar het is moeilijk om voorspellingen op middellange termijn te doen. De minste economische verslechtering kan roet in het eten gooien.”
PATRICK CLAERHOUT
” Sinds vorig jaar is niemand nog bereid een goede prijs te betalen voor een Ierse bank” Jan Vanhevel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier