Kan deze vrouw op tegen Albert Frère?

Wolfgang Riepl redacteur bij Trends

redacteur bij Trends 02-02-2006, 00:00 Bijgewerkt op: 20-07-2022, 07:50

Een 64-jarige matriarch en een 79-jarige Waalse financier. Het is een wat vreemd verstandshuwelijk tussen Liz Mohn en Albert Frère. De Waalse miljardair ruilde in 2001 zijn participatie in RTL Group voor een economisch belang van 25,1 % in Bertelsmann Group. Liz Mohn, ook al een miljardair, is de machtigste vrouw van dit media-imperium met in 2004 een omzet van 17 miljard euro en wereldwijd 76.266 werknemers.

Albert Frère bevestigde de voorbije week nog eens dat hij in mei van dit jaar met zijn belang naar de beurs wil. Maar hoe hebben die twee elkaar ooit gevonden? Want een groter contrast is wellicht moeilijk denkbaar.

Liz Mohn greep begin 2003 de macht binnen het concern. Haar echtgenoot, de 84-jarige Reinhard Mohn, gaf toen de fakkel door aan zijn echtgenote. Het was welletjes geweest voor de patriarch uit Gütersloh (Noordrijnland-Westfalen), na decennia alleenheerschappij. De twee leerden elkaar kennen tijdens een bedrijfsfeestje. Bij een rondje stoelendans in 1959 moest Liz slechts als voorlaatste het onderspit delven, want Reinhard greep de stoel. Of won Liz? Want het was de start voor een liefdesrelatie tussen de toen zeventienjarige telefoniste Elisabeth Beckmann en de bedrijfsleider. Helaas, Herr Mohn was al getrouwd. Het huwelijk werd pas in november 1982 officieel bezegeld. Het echtpaar had toen al drie volwassen kinderen. Mevrouw schreef later haar idyllische ervaringen neer in Liebe öffnet Herzen.

De relatie tussen beiden werd met de jaren inniger. Liz Mohn deelde al vóór de officiële machtsoverdracht de lakens uit. Miss Bertelsmann gaf de doorslag bij het opzijschuiven van Thomas Middelhoff. Big T. wou de oersolide, traditionele Duitse uitgever uit 1835 omvormen in een wereldwijd multimediaconcern. Hij ging vrolijk op de overnametoer. De aandelenruil met RTL Group was een van de tastbare resultaten. Maar aan het eind van de rit van Middelhoff stond ook een beursgang. Dat kon toen nog niet voor de familie Mohn.

De voorzitter van het directiecomité Gunter Thielen liet op vrijdag 27 januari meteen weten dat Bertelsmann alle stappen heeft gezet voor een beursgang. Maar de beurs bleef voor de familie Mohn geruime tijd wat het Sodom en Gomorra moet zijn voor de kerkelijke hiërarchie. Bertelsmann is een instituut in Duitsland. Bertelsmann is het prototype van het Rijnlandmodel. Alle spelers in het veld zijn belangrijk, niet alleen de aandeelhouder. De beurs staat synoniem voor (Angelsaksisch) rendement op korte termijn. In dit model overheerst het conflict.

Niets van dit alles bij Liz Mohn. Rendement is uiteraard belangrijk, maar dan wel op de lange termijn. Haar discours wordt gekenmerkt door oneliners die mediatycoons doen schokschouderen en schaterlachen. Emotionele intelligentie is voor de topvrouw van de grootste tijdschriftenuitgever van Europa een sleutelwoord. Wat is de missie van een bedrijf? Het moet een huiselijk gevoel bezorgen aan de werknemers. Een bedrijfscultuur bestaat uit de overdracht van waarden en het opbouwen van vertrouwen. In 2002 kwam het tot een zware rel met Thomas Middelhoff, nadat het bedrijf 15 miljoen euro vennootschapsbelasting terugeiste van het stadsbestuur van Gütersloh. Aandelenbeleggers zouden die teruggestorte som op gejuich onthalen. Niet zo Liz Mohn. Zij hoorde van het bericht, net toen ze een liefdadigheidsfeestje organiseerde in het provinciestadje van geen 100.000 inwoners. Het was meteen gedaan met de feestpret. Het was wellicht de katalysator die het vroegtijdige vertrek van Middelhoff versnelde.

Het ontslag van Middelhoff was niet haar enige wapenfeit. Begin jaren tachtig kon een andere topman bij Bertelsmann ook al de biezen pakken. Hij stalde zijn bedrijfswagen steevast op de parkeerplaats van la Liz. Discipline is een sleutelwoord in haar bestaan. Haar agenda is volgeboekt als die van een minister van Buitenlandse Zaken, weet haar privésecretaris. Met het huisvliegtuig van Bertelsmann vliegt ze voor ‘s werelds grootste boekenuitgever van de ene afspraak naar de andere. En toch maakt ze steeds opnieuw tijd vrij voor haar dagelijkse portie gym, joggen en zwemmen.

Binnen het mediaconcern wordt niets beslist zonder haar goedkeuring. Zij is de voorzitter van de raad van bestuur van Bertelsmann Verwaltungsgesellschaft, het familiale vehikel dat 75 % aanhoudt van de stemrechten in het grootste mediabedrijf van Europa. Albert Frère kan daar met zijn belang van een kwart moeilijk tegen optornen. Of is het alsnog wachten op een meesterzet van de Waalse vos? Want aan de aandelenruil in 2001 hing ook de voorwaarde van een beursgang in mei 2006 vast. Frère werkte die deal uit met de toplui van Bertelsmann in zijn villa in Knokke, nadat zijn partner van toen, Havas, achter zijn rug een overeenkomst had gesloten met Bertelsmann en NewsCorp van Rupert Murdoch.

Als die beursgang meer openheid inhoudt, zou dat geen slechte zaak zijn voor Bertelsmann. Want communicatie is niet de sterkste kant van Liz Mohn. In 2004 lanceerde de Duitse journalist Thomas Schuler een biografie over Die Mohns. Het werpt een indiscrete blik in de keuken, tot groot ongenoegen van de familie. Liz trommelde net voor verschijning de lokale media bijeen. Met als boodschap dat het boek “niet belangrijk” was.

Nee, een grotere media-aandacht had Schuler zich echt niet kunnen dromen.