Justitie in de ban van de loge

In 2000 werd de Hoge Raad voor Justitie (HRJ) bevoegd voor de benoeming van magistraten. Enkel kandidaten die slaagden voor een (streng) bekwaamheidsexamen of een gerechtelijke stage hebben gedaan, kunnen benoemd worden. Binnen de HRJ, die 44 leden telt, rangschikt een 28-koppige Verenigde Benoemings- en Aanwijzingscommissie (BOC) onder leiding van de Mechelse parketmagistraat Edith Van den Broeck de kandidaten en draagt er één voor aan de minister (die dat advies meestal volgt).

Groot was dus de verbazing van deze als liberaal bekende Van den Broeck, toen ze vernam dat minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael (Open VLD) in maart 2007 doodleuk verklaarde dat “het spook van de politieke benoemingen” rondwaart en er politieke afspraken worden gemaakt in de BOC. De minister wijst erop dat slechts de helft van de 44 leden van de HRJ bestaat uit rechtstreeks verkozen magistraten. De rest is politiek benoemd door de senaat.

Van den Broeck: “Om iemand geldig voor te dragen voor een benoeming is een tweederdemeerderheid nodig en voor sommige functies een meerderheid per taalrol. Het is uitgesloten dat de ene of de andere strekking doorweegt. We kiezen de meest geschikte kandidaat. Altijd.”

“Het is een bizarre verklaring van de liberale minister,” meent advocaat Carl Bevernage (Loyens), die door de CD&V werd afgevaardigd in de HRJ. Van de tweeëntwintig niet-magistraten zijn er immers zeventien socialisten of liberalen en slechts vijf christendemocraten. Bevernage: “Dat zou impliceren dat de meerderheid in de mogelijkheid was een paarse benoemingspolitiek op de rechtbanken door te voeren. Wel, ik garandeer dat dit niet het geval is.”

In het juridische milieu wordt wel gesproken van een verdeling van de postjes tussen vrijzinnigen en gelovigen. In het Vast Bureau, het belangrijkste orgaan van de HRJ, zijn de functies mooi verdeeld tussen vrijzinnigen (Van den Broeck en de aan de PS gelinkte advocaat Jacques Hamaide) en gelovigen (Geert Vervaeke, hoogleraar aan de KU Leuven, en Christiane Malmendier). Bevernage wijst erop dat er bij Franstalige magistraten eerder een opdeling bestaat tussen de leden van de met de PS verwante Association Syndicale des Magistrats en de rest. Vlaanderen kent dat soort politiek getinte magistratenverenigingen niet. Bevernage: “Maar eerlijk, ik denk dat je meestal erg moeilijk een kleur kunt plakken op de magistraat die voor je staat. Gelukkig maar.”

H.B.