‘Je wordt niet zomaar een logistieke hotspot’

Internationale ranglijsten van de aantrekkelijkste logistieke locaties leggen de zwaktes van België als logistieke draaischijf bloot. Als ons land weer wil stijgen in die klassementen, dan moet het dringend pijnpunten zoals achterophinkende infrastructuur en stroeve douaneformaliteiten aanpakken.

In de jongste editie van de Logistics Performance Index (LPI) van de Wereldbank zakt België van de derde naar de zesde plaats. Ook in het internationale onderzoek van de Amerikaanse ontwikkelaar van logistiek vastgoed Prologis naar de meest aantrekkelijke logistieke locaties in Europa moeten de regio’s Antwerpen-Brussel en Luik dit jaar terrein prijsgeven.

De LPI-rangschikking wordt tweejaarlijks opgemaakt voor 160 landen op basis van een enquête bij meer dan 1200 logistieke professionals. De LPI kijkt naar de efficiëntie van de douaneformaliteiten, de kwaliteit van de infrastructuur (wegen, spoor, havens, IT, …), hoe vlot competitief geprijsde vrachten georganiseerd kunnen worden, de aanwezigheid van competente logistiekedienstverleners (transporteurs, douane-expediteurs, …), de mogelijkheid om vrachten digitaal te volgen door de logistieke keten en de stiptheid van de transporten.

Duitsland staat aan kop in de LPI-rangschikking (zie tabel België dondert van het podium) met een score van 4,23 op een theoretisch maximum van vijf. Op plaats 160 vinden we het door oorlog geteisterde Syrië terug met een score van 1,60. Logistiek België zakt met een score van 4,11 terug naar de zesde plaats. In de top tien is het dringen voor de plaatsen, want het verschil tussen topland Duitsland en de Verenigde Staten op de tiende plaats bedraagt amper 0,24 punt.

Pijnpunten: infrastructuur en douane

Als we de resultaten van België vergelijken met Duitsland, dan zien we dat de Duitsers beter scoren voor infrastructuur, douane en logistieke competenties. Voor de andere indicatoren doen we het minstens even goed en voor de afhandeling van internationale vrachten scoren we zelfs iets beter dan de leider in de rangschikking. Dat is te danken aan de sterke prestaties van de Antwerpse haven de jongste jaren. Het pijnpunt van logistiek België is de kwaliteit en de capaciteit van ons wegennet en dat sijpelt door in onze teleurstellende score voor infrastructuur. België strandt daar op de veertiende plaats. Ook onze douanewerking scheert geen hoge toppen. Voor de derde keer op rij zakt België voor douaneformaliteiten van de zevende plaats in 2012, naar de elfde twee jaar later, om dit jaar op plaats 13 te eindigen.

Een van de sterktes van logistiek België is het kostenefficiënt organiseren van internationale vrachtzendingen. Daar halen we een derde plaats, alleen Luxemburg en Hongkong doen beter. Ook voor het tracken en traceren van transporten en voor de stiptheid van de leveringen doen we het goed, met twee keer een vierde plaats. Voor de aanwezige logistieke competenties wordt België met een zesde plaats op zijn intrinsieke waarde geschat.

Volgens Alex Van Breedam, CEO van Tri-Vizor en facultylid van Antwerp Management School, houden investeerders wel degelijk rekening met de LPI, al worden de scores subjectief bepaald door de logistieke gebruikers die ondervraagd worden. “In deze index speelt ook perceptie een rol en die kun je beïnvloeden met communicatie. Dat is wat ze in Nederland heel goed begrepen hebben. Al zijn onze noorderburen ook heel efficiënt in douane en investeren ze in hun infrastructuur bijna dubbel zoveel als wij.”

Bloeiende logistieke clusters

Ook het onderzoek van Prologis is gebaseerd op bevragingen van in totaal 216 gebruikers van logistiek vastgoed. “De conclusie van onze studie is dat België en Nederland nog altijd in de top vijf zitten van aantrekkelijke logistieke locaties van Europa”, zegt Bram Verhoeven, countrymanager van Prologis Benelux. “Het blijven zeer belangrijke toegangspoorten en doorvoerlanden voor Europa. Hier en daar zie je wel lokale verschillen, maar België en Nederland zijn zeer goede locaties voor de vestiging van Europese distributiecentra.” De beursgenoteerde vastgoedspecialist verhuurt ongeveer 62 miljoen vierkante meter industrieel vastgoed in 20 landen.

De topvijflocaties danken hun populariteit volgens het Prologis-onderzoek vooral aan hun goede infrastructuur en de nabijheid van klanten en leveranciers. De Nederlandse regio Venlo scoort volgens Verhoeven op negen van de elf locatiecriteria hoog. De hoogste scores haalt het op de ‘beschikbaarheid van grond’, ‘toegang tot transport’, ‘transportkosten’ en wetgeving. “Dat Nederland het uitstekend doet, heeft ook te maken met niet aan vastgoed gerelateerde aspecten zoals de beschikbaarheid van arbeidskrachten, de flexibiliteit van de overheid, de infrastructuur. Rotterdam is de belangrijkste containerhaven en de aansluitende waterwegen en containerterminals worden zeer goed gebruikt richting Tilburg en Venlo”, weet Bram Verhoeven. “Rond die terminals zie je bloeiende logistieke clusters ontstaan. Dat Venlo nu aan de top staat, is te danken aan een beleid van twintig jaar investeren in binnenvaart, in wegeninfrastructuur, spoorwegterminals, noem maar op. Dat kost enorm veel tijd en geld en dat gaat ook met ups en downs.” Volgens Verhoeven zien ze Venlo nu pas pieken in de lijstjes van de aantrekkelijkste logistieke locaties. “Je wordt niet zomaar een logistieke hotspot. Dat komt door decennialang beleid.”

Clusters

Als België weer wil stijgen op de internationale rankings, dan moet het toch een aantal dossiers dringend aanpakken. “Logistieke centra voor e-commerce zijn het grootste groeisegment in onze business. Door de strenge wetgeving op nachtarbeid raakte België daar achterop. De wet is aangepast, maar de implementatie moet nog soepeler. Dat zal zorgen voor een boost”, verwacht Verhoeven. “België moet ook blijven investeren in wegeninfrastructuur. Cruciaal is het aanpakken van de congestie tussen Antwerpen en Brussel. Een derde werkpunt is volgens Verhoeven inzetten op clustering. “Nu is het allemaal gefragmenteerd. Hier en daar een logistieke site. In andere regio’s zie je meer parken met een clustering van bedrijven. Dat zorgt voor een vliegwieleffect en trekt meer investeringen aan.”

Kurt De Cat

“België en Nederland zijn nog altijd aantrekkelijke logistieke locaties in Europa” – Bram Verhoeven, Prologis Benelux