Jacques en George, weer een beetje vrienden

Frankrijk en de Verenigde Staten verzoenen zich.

Op Capitol Hill moeten de freedom fries nog altijd hun oude naam French fries terugkrijgen, maar de Frans-Amerikaanse betrekkingen zijn wel aan de beterhand. De confrontatie tussen Bush en Chirac in de aanloop naar de invasie van Irak leidde tot een diepe crisis tussen Frankrijk en de Verenigde Staten. Plots viel de hele relatie uiteen en omdat het vertrouwen afbrokkelde, sprak George W. Bush de ultieme fatwa uit over Jacques Chirac: de Franse president, zo vaardigde hij uit, zou niet uitgenodigd worden op zijn ranch in Crawford, Texas.

Terrorismebestrijding

Een gelegenheid tot toenadering kwam er in het raam van de reactie op de moord in februari 2005 op Rafik Hairi, de Libanese eerste minister en een intieme vriend van Chirac. De regering-Bush wist de stevige Franse steun voor de eis tot terugtrekking van Syrië te appreciëren. Dan volgde de Amerikaanse steun voor de Franse inspanningen om – samen met Groot-Brittannië en Duitsland – met Iran te onderhandelen over zijn atoomprogramma.

Frankrijk en de Verenigde Staten hebben opnieuw gesprekken aangeknoopt over de aanpak van de strijd tegen het wereldwijde terrorisme en voegden aan de al uitstekende technische samenwerking op het vlak van de terrorismebestrijding nu ook het vooruitzicht op een strategische coöperatie. Tegen de herfst van 2005 leek alles zo vlot te verlopen dat vooraanstaande Amerikaanse ambtenaren die in Parijs op bezoek waren, niet onder stoelen of banken staken hoe aangenaam het wel kon zijn om te bespreken wat beide landen samen zouden kunnen doen.

Realisme

Bloeit de liefde in 2006 dan helemaal open? Niet zo snel. Er hangt immers niet zozeer romantiek, dan wel realisme in de lucht. Bush heeft vrienden nodig, niet nog meer vijanden. Gebruikmaken van de nucleaire confrontatie met Iran om de transatlantische betrekkingen te herstellen kost niets, omdat de Europese inspanningen weinig kans op slagen maken. Wat Syrië betreft, hadden de Verenigde Staten er op korte termijn belang bij om met Frankrijk samen te werken, maar de verschillen tussen beide landen over Irak en de strategie om de democratie ingang te doen vinden in het Midden-Oosten blijven intussen even groot als tevoren.

Ook kan de Franse politiek voor nieuwe onweerswolken zorgen: de strijd tussen eerste minister Dominique de Villepin en minister van Binnenlandse Zaken Nicolas Sarkozy over de opvolging van Chirac in 2007 zou de Villepin – bekend om zijn verzet tegen de VS in de Verenigde Naties in 2003 – er wel eens kunnen toe brengen om tegen zijn pro-Amerikaanse rivaal de nationalistische toer op te gaan.

De Franse regering van haar kant was er eveneens erg op uit om vooruitgang te boeken. De dood van Yasser Arafat en de Israëlische terugtrekking uit Gaza maakten het voor Chirac mogelijk om zijn houding tegenover de Palestijns-Israëlische kwestie te verzachten, een punt dat van belang was voor zowel de binnenlandse politiek in Frankrijk als voor het imago van het land in de Verenigde Staten. Aan het einde van een driedaags bezoek dat, rekening houdend met hoe diep de Frans-Israëlische betrekkingen gezonken waren, bijzonder voorspoedig verliep, nodigde de Israëlische eerste minister Ariel Sharon de Franse president uit voor een bezoek aan Israël. Wie weet krijgt Chirac in 2006 ook nog een uitnodiging om naar Texas te gaan.

De auteur is adjunct-hoofdredactrice van Le Monde.

Sylvie Kauffmann