In memoriam iconoclast

Enige tijd geleden overleed de Roemeense dirigent Sergiù Celibidache (1912-1996). Nog vóór het Karajan-tijdperk was de man berucht voor zijn buitensporige honoraria en overdreven veel repetities. Maar met zijn instrument – het orkest – produceerde hij prachtige klanken. Van hem verscheen een uitzonderlijk klankdocument.

In tegenstelling tot die andere iconoclast, pianist Glenn Gould (1932-1982) – die niet meer in het openbaar wilde optreden – vermeed ‘Celi’ de opnamestudio’s als de pest en weigerde na 1950 nog commerciële opnames te maken. Platen beschouwde hij als obscene surrogaten, zoiets als “overspel plegen met een foto van Brigitte Bardot” (sic).

Voor zijn bewonderaars was hij een muziekheilige. Er kwam een soort verering op gang door fans die van over heel de wereld naar München op ‘bedevaart’ kwamen om de maestro in levende lijve aan het werk te zien en te horen. Met de komst van de video veranderde hij van mening… op voorwaarde dat er gelijktijdig met de videodisc geen audioversie uitgebracht werd. Hieruit bleek dat mijnheer Celibidache het vooral erg vond dat bij een klankopname de persoonlijkheid van de dirigent verborgen bleef. Eenmaal dit ballonnetje doorprikt, bleek ‘Celi’ een excentrieke showfiguur te zijn die zijn boodschap nochtans zeer doeltreffend wist te verkopen. Vooral in Europa werden zijn televisie-optredens gretig bekeken. Maar achter zijn minzame glimlach schuilde een bikkelhard personage en een gedreven muzikant. Bij orkesten (in Stuttgart, Bamberg, München) werd hij aangetrokken als tegengif tegen routine.

De First Authorized Edition is vooral het werk van zijn kinderen, Serge en Ioanna Celibidache, die de briljante carrière van hun vader – hoewel ze niet altijd over rozen ging – nogmaals dik in de verf zetten. De ‘box’ bevat 11 cd’s (ook afzonderlijk verkrijgbaar) met werk van Haydn, Mozart, Beethoven, Tsjaikovski, Schumann, Debussy en Ravel, maar ook uittreksels uit opera’s van Wagner en een geïnspireerde uitvoering van het Concerto voor orkest van Bartók. Wie de volledige doos koopt, krijgt een bonus-cd van Celibidache in gesprek met Günther Specovius.

Sergiù Celibidache – First Authorized Edition – EMI (11 cd’s)

MILO DERDEYN