“Immigranten zijn minder afwezig dan Vlamingen”

Omdat hij tevergeefs naar laaggeschoolden zoekt voor zijn verzendingsbedrijf, begint Jean De Vester zelf met de vorming van immigrantenjongeren. Hij weet waaraan hij begint: een kwart van zijn bedrijf bestaat uit ‘Nieuwe Vlamingen’. Zijn ervaring met immigrantenjongeren is prima.

Bedrijfsleider Jean De Vester van Inter-Mailing begrijpt de terughoudendheid van sommigen om allochtone werknemers in dienst te nemen, maar zijn ervaring met immigrantenjongeren op de werkvloer is naar eigen zeggen prima. “Niet vlekkeloos, maar niet meer of minder problematisch dan met Vlaamse laaggeschoolden. Maar Vlamingen die voor dit soort jobs in aanmerking komen, zijn zeldzaam geworden. Laaggeschoolde Marokkanen, Turken of andere immigranten raken dan weer moeilijk of niet aan de bak. Alle statistieken tonen aan dat de werkloosheid bij die categorie jongeren van buitenlandse origine niet afneemt. En toch ken ik heel wat bedrijfsleiders die vruchteloos blijven zoeken,” zegt de stichter/eigenaar van Inter-Mailing in Kontich.

Basiscursus Nederlands

Het verpakkings- en verzendingsbedrijf voor tijdschriften, folders, catalogi en direct-maildiensten, opgericht in 1978, groeit fors jaar na jaar. Vooral sinds 1996. In dat jaar had Inter-Mailing 35 werknemers bij een omzet van 500 miljoen frank. Vandaag is de omzet 1 miljard frank met 150 werknemers. En er moeten dringend 28 extra mensen aan de slag.

Omdat De Vester dat personeel – laaggeschoolden die de inpakmachines bedienen – niet vindt via de VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding), is hij zelf een selectieprocedure gestart. Wel met medewerking van de VDAB, maar De Vester legt uit eigen zak 520.000 frank op tafel. Om de eerste lichting kandidaten – hij noemt ze liever Nieuwe Vlamingen dan het barbaarse woord allochtonen te gebruiken – een basiscursus Nederlands te geven en aan het werk te zetten. Nu al is een kwart van het personeel bij Inter-Mailing van vreemde afkomst.

Hilde Van Caeyzele van Open School voor Volwassenen, een vzw uit Mechelen die lessen Nederlands verzorgt voor anderstalige immigranten, bevestigt dat De Vester een half miljoen neertelde om zonder dralen van start te kunnen gaan: “Bedrijven kunnen voor 200 lesuren normaal een beroep doen op subsidies van de Vlaamse Gemeenschap, maar de jaarcyclus loopt van oktober tot oktober en De Vester kon niet op die subsidies wachten.” Op 21 maart werd Open School door De Vester ingeschakeld om 46 kandidaten uit zestien landen te screenen.

“Het aanbod was zo groot dat we op die eerste infodag kandidaten hebben geweigerd,” zegt Nabila Aïssaoui, de secretaresse van Jean De Vester. Sommigen waren door de VDAB gestuurd, anderen hadden zich bij Inter-Mailing gemeld nadat ze in een jeugdclub de folder Opleiding machineoperator voor anderstaligen mét cursus Nederlands bij de firma Inter-Mailing Kontich in handen hadden gekregen. “We hebben vierhonderd folders gedrukt en uitgedeeld in culturele centra die door onze doelgroep worden bezocht,” vertelt Nabila.

Cursus attitudeleer

“We ondersteunen de cursus Nederlands met visuele beelden uit de praktijk op de werkvloer. Ik heb immers mensen nodig die precies begrijpen wat in het bedrijf van hen wordt verwacht,” beklemtoont Jean De Vester. “Open School zorgt voor een opleiding Nederlandse taal die volledig op onze behoeften is afgestemd. De VDAB geeft een bijkomende cursus attitudeleer en ikzelf neem het gedeelte motivatie voor mijn rekening,” zegt de baas van Inter-Mailing. De Vester verwelkomde op 21 maart persoonlijk de eerste lichting nieuwkomers, die straks aan een opleiding van drie maanden beginnen, met een toespraak in het Nederlands, Frans, Engels en, jawel, Arabisch.

De Vester: “Ze kennen een paar woorden Nederlands, maar ik vind het belangrijk dat ze van meet af aan het gevoel krijgen dat ze hier thuis zijn. Vervolgens heb ik met elk afzonderlijk een babbel gehad, hen mijn medewerkers voorgesteld en we hebben het bedrijf bezocht. De definitieve selectie van tweemaal veertien kandidaten werd gedaan door een deliberatiecomité. Daarin zitten mensen van de personeelsafdeling van Inter-Mailing, Open School, de VDAB en JDV Consult.”

JDV Consult is een afzonderlijke vennootschap die in september vorig jaar door Jean De Vester werd opgericht om zijn IBO-experiment ( Individuele Beroepsopleiding) ten behoeve van Inter-Mailing later verder uit te dragen naar andere ondernemingen met eenzelfde tekort aan laaggeschoolden. JDV Consult opent de deuren op 17 april. “Het gaat om een investering van 25 miljoen frank in een apart gebouw met leslokalen en alle nodige informatica-apparatuur. Er zijn drie voltijdse krachten tewerkgesteld,” zegt De Vester.

Nadat de nieuwe werkkrachten voor Inter-Mailing bij JDV Consult klaargestoomd zijn, hoopt Jean De Vester met zijn consultingbedrijfje ook tegemoet te komen aan de behoeften van andere bedrijven. Het schoonmaakbedrijf Optibel uit Schoten staat als eerste in de rij. Voorts rekent hij op mond-aan-mondreclame en daar is hij zelf al duchtig mee bezig. Jean De Vester geeft over zijn ervaring met laaggeschoolden van vreemde origine minstens één keer per maand causerieën voor serviceclubs, kamers van koophandel en andere ondernemersverenigingen.

“In 1997 kwamen de eerste buitenlandse werknemers – of liever: Nieuwe Vlamingen, want de meesten hebben de Belgische nationaliteit of zijn geregulariseerd – in ons bedrijf. Omdat Vlaamse arbeiders niet reageerden op mijn advertenties, zocht ik een ander middel om laaggeschoolden te vinden. Via het project Antwerpen Werkt, een initiatief van de stad Antwerpen, waarvan Christian Leysen van de transportgroep Ahlers de bezieler is, ontdekte ik de IBO-formule waarmee bedrijven langdurig werklozen aan een baan helpen. Via die weg werden de eerste zeven buitenlanders aangeworven,” vertelt De Vester. Met JDV Consult koppelt hij de IBO-formule van de stad Antwerpen aan zijn privé-aanpak. Hij hoopt zo sneller en efficiënter in te spelen op de vraag van collega-ondernemers.

Initiatieven nemen en risico’s lopen

Volgens Jean De Vester is de overheid van hoog tot laag wel begaan met de werkloosheid van immigrantenjongeren, “maar ik bots telkens op een muur. Ze hebben tientallen ‘plannen’ en tewerkstellingsformules, maar dat duurt en duurt maar.”

Voorbeelden? In mei 1999 klopte De Vester aan bij Vitamine W. Inter-Mailing zocht twintig mensen om vanaf oktober zijn machinepark in een ploegenstelsel te laten draaien. “In september 1999 had ik nog niemand. Je steekt als werkgever tijd en energie in gesprekken met allerlei sociale actoren die met overheidssubsidies werken, maar er komt niets van in huis.”

Ook moest hij vaststellen dat zich onder de kandidaten die door de VDAB waren gestuurd, een aantal mensen niet in orde waren met hun administratieve papieren. “Dat is onaanvaardbaar. Want je wekt valse hoop bij die mensen en ik krijg kandidaten waarmee ik niets kan beginnen.” Jean De Vester concludeerde dat de privé-sector best de handen aan de ploeg slaat: “Vanuit het standpunt van een bedrijfsleider: dus zelf initiatieven nemen en risico’s lopen.”

De Vester wil daarom niet katholieker zijn dan de paus: JDV Consult zal “vanwege hun expertise” toch samenwerken met de VDAB en gesubsidieerde sociale actoren. De Vester hoopt door samenwerking met zijn privé-initiatief de alertheid voor reële behoeften van ondernemers bij bestaande sociale organisaties op te krikken. De IBO-formule, waaraan JDV Consult zich koppelt, houdt in dat werkzoekende jongeren tijdens hun opleiding (tot maximaal zes maanden) hun sociale uitkering grotendeels behouden, terwijl het bedrijf 100 frank per uur toelegt en zich ertoe verbindt dat de kandidaat die voldoet een contract van onbeperkte duur ontvangt.

Duidelijke spelregels

Bij Inter-Mailing is nu ruim 25% van de werknemers van buitenlandse afkomst: negen verschillende nationaliteiten, van Turken en Marokkanen tot Kosovaren en Afrikanen. “De integratie loopt goed, omdat het voor iedereen duidelijk is wat de spelregels zijn. Ze weten ook dat de bedrijfsleiding pal achter deze diversiteit staat en er consequent naar handelt. Discriminatie of grimmige opmerkingen van de ene of de andere groep worden niet getolereerd,” zegt Nabila Aïssaoui.

Het is een kwestie van mentaliteitsverandering en het overwinnen van wederzijdse vooroordelen, kortom van communicatie, vindt Jean De Vester. Wat hem betreft, mag de verhouding immigranten zelfs oplopen tot 80%, “maar je behoudt best een gezond evenwicht tussen verschillende groepen.” Hij noemt de nieuwkomers stuk voor stuk gemotiveerde arbeiders. “Statistisch zijn ze minder afwezig dan onze Vlaamse mensen. Ze hebben een grote bereidheid tot werken omdat de sfeer in het bedrijf zo open is.”

Toch zorgt De Vester ervoor dat hij niet voor verrassingen komt te staan. Toen een groepje moslims plots ging bidden tijdens de werkuren, werden ze meteen voor de keuze geplaatst: of bidden tijdens de lunchpauze in een aparte kamer, of hun gebeden opsparen tot na de werkuren. “Je moet als werkgever weten dat dat laatste mag volgens de koran. Als je dat dan meedeelt, is er geen speld tussen te krijgen.”

Nabila Aïssaoui vindt het belangrijk dat promoties mogelijk zijn op basis van verdienste. “Immigranten kunnen bij Inter-Mailing evengoed doorgroeien en opklimmen tot lijnverantwoordelijke. Dat wordt ook algemeen aanvaard.”

Om in Vlaamse bedrijven mee te werken aan meer openheid tegenover immigranten, trad Jean De Vester toe tot de bestuursraad van het Belgisch Bedrijvennetwerk voor Sociale Cohesie, dat sinds kort omgedoopt is tot Business & Society Belgium (zie kader: Werkwillende werklozen). De Vester: “Het uitgangspunt is dat bedrijven geen sociale instellingen zijn. We ijveren voor de integratie van immigranten, omdat ons bedrijf én zij zelf er beter van worden. Dat is een gezonde basisfilosofie.”

Erik Bruyland Lieven Desmet

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content