“Ik zie de toekomst van Europa somber in”

Opvallend veel entrepreneurs klagen achter de hand over het ondernemingsklimaat onder paars-groen en Europa. Philippe de Somer, voorzitter van kartonreus Groep Van Genechten, doet het openlijk.

Er rot iets in het koninkrijk België. Zelfs ondernemers met een sterke familietraditie en een groot plichtsbesef spreken zich hard en donker uit over hun land, regering en toekomst. “Ik vind het hoe langer hoe moeilijker om in België te ondernemen. Ik betrap me voor de eerste keer in mijn leven op een groeiende malaise,” bekent Philippe de Somer (63) tijdens een gesprek over ondernemen, de samenleving, de aanslagen van 11 september 2001, waarden en de verkiezingsuitslagen in Italië, Frankrijk Oostenrijk, Denemarken en Nederland. “Door het enthousiasme voor de Nederlandse Lijst Pim Fortuyn, die zegt wat velen slechts durven te denken, ontdek je zeer scherp de breuk tussen le pays légal, het land van de politici, en le pays réel, het land van het volk.”

De Somer is voorzitter van Groep Van Genechten. Hij maakt de zesde generatie uit van de familie die het Kempense kartonnagebedrijf in 1834 oprichtte. De arend staat in het bedrijfswapen, de wapenspreuk is Je Maintiendrai. Maar komt die vasthoudendheid onder de huidige omstandigheden onder druk?

Platte commercie

Philippe de Somer werd geridderd om zijn verdiensten voor de streek en het land. Hij was actief bij het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) en de branchevereniging van de grafische industrie. “Onze familie heeft liefde voor het sociale, voor de onderneming en haar producten. Financieel voordeel is een gevolg en geen doel, maar ook een barometer van de gezondheid van onze bedrijven. Er heerst nooit de platte bedoeling om op te potten en te rentenieren. We zijn gebrand op continuïteit, maar ik stel me steeds meer vragen bij die voortgang,” aldus De Somer.

“Ik zie de toekomst van Europa somber in. De ondernemersorganisaties zijn bezig met producten en diensten, niet met de fundamentele vragen. Ze zijn te veel koopman. Waarom bezinnen ze zich niet over de diversiteit van de mensen en de volkeren? Die onbegrensde combinaties van talenten brengen mee dat het fout is om elk wezen te beschouwen als iemand met gelijke talenten en kwaliteiten. Daaruit groeit de misvatting dat ieder op gelijke manier zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid mag of kan opnemen.”

Bedrijfsleider De Somer heeft een filosofische belangstelling. Hij is belezen, stapelt notities op over spiritualiteit en godsdienst, mijmert over vroeger en nu. De neerslag is te vinden in een brochure van 45 bladzijden die onder vrienden wordt verdeeld, met een analyse van de wereld en het leven die gedurende dertig jaar verfijnd werd. De religieuze grondslag is onmiskenbaar en geeft een existentieel antwoord.

Achterdocht tegen ondernemers

De familie De Somer leeft niet in de stad, maar in bossen, landerijen en buitens ten westen van Turnhout. “Religies zijn een fundament van de mensen, en de mensen een deel van de natuur. Als de boer overlijdt, blijven zijn dieren, bomen, akkers. 95% van wat ons omringt – de maan, de wind, de bomen, de zon, de sterren, de melkweg – bestaat nog in 3000. We spelen op 5% van het terrein, en we doen dat slecht. Kijk naar Agalev, Anders Gaan Leven. Onder het motief van een groene partij is dat feitelijk een rode partij, en de natuur is een dankbaar middel om het collectivisme te versterken, ten koste van de verantwoordelijkheidszin van de mens.”

De Groep Van Genechten, die een omzet haalt van 330 miljoen euro in verpakking (capaciteit 220.000 ton per jaar), is een familiebedrijf met dochters in België, Nederland, Duitsland, Polen en Frankrijk. Van Genechten is de tweede grootste producent in Europa. Sinds zeven jaar produceert de groep, via haar halfdochter Carta Mundi, speelkaarten in de Amerikaanse staat Tennessee. In maart 2002 kocht Van Genechten, via haar dochter Goossens Cartotec het Noord-Franse verpakkingsbedrijf Sica Duprez. Goossens Cartotec is een van de twee Franse filialen van Van Genechten.

In 1987 begon Philippe de Somer aan een vijfjarenplan. Toen produceerde Van Genechten 50.000 ton dozen. Het Europa-zonder-grenzen vergrootte de reikwijdte, oriëntering en schaal van de Kempense kartonconverter. De hoofdklanten, goed voor 60% van de omzet, zijn multinationale consumentenartikelen- en voedingsreuzen als Nestlé, Danone, Mars, Philip Morris, Sara Lee en Unilever. Elke overname door een van die giganten doet de vraag toenemen naar dozen voor biscuits, chocolade, koffie, confiserie, hondenbrokken en bier.

Van Genechten-Biermans, de Turnhoutse hoofdvestiging met ongeveer 600 werknemers, heeft zich moeten aanpassen. Het kartonnagebedrijf is aan een kleine herstructurering toe en schrapte het vierploegensysteem. De vestiging Sirius Graphics in Brussel staat op een lijst om eventueel geschrapt te worden, met eventuele gevolgen voor Turnhout.

Philippe de Somer: “Ik ben erg teleurgesteld door het negativisme van de Belgische wetgever en regering. De ondernemers worden met achterdocht bejegend, ondanks de liberale aanwezigheid in de regering. Het meest ergerlijke is dat veel politici weten wat er moet gebeuren om de situatie te verbeteren. Ze zeggen me dat onder vier ogen. Waarom zijn ze dan zo bang?”

Verlamd Europa

Philippe de Somer ziet een contrast tussen de Verenigde Staten en Europa. De Somer: “Amerika wordt bevolkt door verschillende rassen en volkeren, die immigreerden uit Europa. Een labiel evenwicht bestaat, omdat die immigranten zich vandaag kunnen terugvinden in een gedeelde beschouwing van waarden en orde. De immigranten kwamen er om te werken en om geld te verdienen. Na eeuwenlange spanningen zijn de Amerikanen trots op die gemeenschappelijke waarden. Wij hebben in Europa vandaag een gemeenschappelijke monetaire verankering met de euro. Maar die euro wordt gedeeld door volkeren met een verschillende culturele achtergrond, zonder overkoepelende leiding, vaste grenzen of communicatietaal.”

“Onze politie staat met de mond vol tanden in haar strijd tegen het Europese gangsterisme dat vandaag een invasie in het sociale Europa voert. Op een ogenblik van labiliteit kiest Europa voor expansie naar Midden-Europa. De verschillen in sociale lasten tussen de Belgische en Duitse fabrieken van Van Genechten en onze concurrenten in Polen zijn enorm: de loonkosten bedragen er 8%, bij ons is dat 28%. Dit is 20% in de eindprijs! Daar zullen we aan kapot gaan, zelfs met de beste machines.”

De Europese strategie ontstond uit de miserie van twee wereldoorlogen. De waarden die we na die twee drama’s deelden, waren christelijk en vredelievend, meent Philippe de Somer. “De expansie van Europa verloopt onder een zogenaamd democratisch regime met vrije verkiezingen. Maar er groeit een gevaarlijke zelfbegoocheling, waarvoor de politieke klasse haar ogen sluit. De kiezers kénnen de kandidaten om Europa te leiden niet. De kandidaten kennen de kandidaten van de overige landen van Europa niet. De kandidaten kennen de onderscheiden waarden en doelen van de volkeren slecht of niet. Het geheel verloopt chaotisch en met negatie van de bevolking. Europa is een zeef van niet-werkende Schengenakkoorden.”

Het ongenoegen wordt gestimuleerd door de luchthartigheid en de oppervlakkigheid van de predikanten in de media, vindt De Somer. “De preekstoel staat vandaag niet in de kerk, maar in de huiskamer: het tv-toestel. De oplossing is niet ver te zoeken en zelfs eenvoudig wat de beginselen betreft. De toepassing ervan is ingewikkeld, omdat het volk zoveel werd wijsgemaakt over zijn rechten, terwijl het plichtsbesef bij veel mensen is zoekgeraakt. Op veel vlakken moet men zijn ideeën 180 graden draaien om meer harmonie te bekomen. Het kiesstelsel, met zijn breuken en etappes van vier jaar, is onaangepast om de gemeenschappelijke fundamentele waarden opnieuw wortel te doen schieten. Partijen beloven hun kiezers steeds veel lusten en geen lasten. Dat is bedrog, want zo is de wereld niet gemaakt. Ondernemers moeten in dergelijke onbehaaglijke omstandigheden toch moedig blijven en vechten voor de welvaart.”

Frans Crols [{ssquf}], fcrols@trends.be

“De ondernemersorganisaties zijn bezig met producten en diensten, niet met de fundamentele vragen. Ze zijn te veel koopman.”

“Europa is een zeef van niet-werkende Schengenakkoorden.”