‘Ik heb geld en ervaring, maar geen toekomst’

Etienne Kaesteker lijkt de afgelopen jaren de touwtjes van e5mode en de overkoepelende holding Shopinvest weer steviger in handen te nemen. Of is dat maar schijn? Na een jarenlange stilte deelt hij zijn ideeën.

Het is in de oranjerie te doen. Aan het einde van het kiezelwegje langs de tuin in Waasmunster. Waar het onder de glazen dakkapel aangenamer vertoeven is dan in het hoofdkantoor van e5mode, de kledingketen die Etienne Kaesteker in 1979 oprichtte. Van hieruit stuurt de 66-jarige ondernemer sinds enkele jaren zijn holding Shopinvest. Die overkoepelt de winkelketen, het bijhorende vastgoed en een ontwerp- en aankoopbureau. Ook Kaestekers participaties in bedrijven die van ver of dichtbij een rol kunnen spelen in de retailketting zijn bij Shopinvest ondergebracht (zie kader Allemaal Shopinvest). Met een kluwen aan linken tussen ondernemingen en balansen tot gevolg.

“We houden het opzettelijk zo onduidelijk mogelijk”, reageert Kaesteker vanuit de bruine lederen zetel aan de andere kant van de haard. Hij houdt wel van discretie. In zijn afgelegen plekje in het groen kan hij onopvallend gesprekken voeren met mogelijke partners. “Niet alle bedrijven waar we mee samenwerken, hebben graag dat de buitenwereld weet dat wij een alliantie met hen hebben. Als je je producten ook nog moet verkopen aan andere handelaars, is het soms beter niet geweten dat je met ons samenwerkt. Ook bij familiebedrijven ligt ons aandeelhouderschap soms gevoelig. Ik heb al meegemaakt dat iemands vader zelfs niet wist dat wij de helft van de aandelen hadden”, legt Kaesteker uit.

Moeilijke man?

Zelf maakte hij van spilbedrijf e5mode en diens zusterbedrijven in 2006 nochtans ook opnieuw volledig familiale ondernemingen. Door de exploitatiemaatschappij van e5mode te fuseren met de beursschelp SCF, had Kaesteker de firma in 1994 naar de beurs gebracht. De 15 procent vrije aandelen en het belang van 25 procent dat Sofinim ondertussen in handen had, werden vier jaar geleden overgenomen door Shopinvest. Einde beursgang en meteen ook einde van de doortocht van Mimi Lamote als eerste externe CEO van e5mode. Zij werd amper anderhalf jaar eerder op aanraden van Sofinim weggeplukt bij C&A omdat Kaesteker om gezondheidsredenen het roer uit handen moest geven.

Officieel stapte Lamote op omdat haar taak om de winkelketen er na een moeilijk 2003 en 2004 weer bovenop te helpen erop zat. Volgens de geruchten kwam het tot onenigheid met de familie sinds Sofinim er niet meer was om mee de strategie mee te bepalen. Lamotes opvolger Joost Degraeve hield het in 2009 na drie jaar als CEO bekeken. Johan D’hauw, tot dan financieel directeur in tandem met Degraeve, stapte daarna al na een paar maanden op als CEO. Een meningsverschil met de familie over de strategie.

Is Kaesteker de man die de operationele touwtjes niet uit handen kan geven en het zo moeilijk maakt om met hem samen te werken? Hij lacht. “Hoe moeilijk ik ben, hangt af van hoe flexibel de anderen zijn. Ik kan niet ontkennen dat ik zodra ik op mijn paard zit iets serieus kan verdedigen in de hitte van het gesprek.” Kaesteker kijkt vragend opzij. Naast hem zitten Hans Van Rijckeghem, de managing director van Shopinvest, en Ronald Boeckx, operationeel directeur van e5mode. Het tweetal versterkte Kaestekers rangen ongeveer een jaar geleden.

“Als je problemen hebt met de missie van Shopinvest is Etienne een moeilijke persoon, want dan zit je hier niet op je plaats. De belangen van e5mode moeten nu eenmaal passen in de belangen van Shopinvest. Ronald en ik zijn de verpersoonlijking van die strategie”, analyseert Van Rijckeghem.

Boeckx vult aan: “Iemand die al langer bij e5mode werkte, zou alleen focussen op de winkelketen en de allianties in de groep vergeten om het eigen doel te bereiken. Ik weet dat e5mode zich nu als een van de zoveel partijen in de holding moet verantwoorden om geld te krijgen voor investeringen. Anders is een ander bedrijf uit de groep ermee weg omdat het een hoger rendement of een betere toekomstvisie heeft.”

Opvolgscenario

E5mode bleef tot nu toe de spil in het Shopinvest-netwerk, maar de cijfers van de retailketen gleden de voorbije jaren weg. De balans mag dan wel geen euro bankkrediet tellen, de omzet daalde in 2010 (gebroken boekjaar) tot 71,7 miljoen euro. Dat is meer dan tien miljoen euro minder dan twee jaar eerder. Het bedrijfsresultaat viel terug van 7,2 miljoen euro in 2008 naar 1 miljoen euro in 2010. Dat ook merkconsumenten sinds de crisis hun weg naar e5mode zouden vinden, lijkt dus niet voldoende om de moeilijke situatie het hoofd te bieden.

“We zagen dat de besteding per klant achteruitging, maar ons verstoppen achter de crisis zou niet kloppen. Uit marktonderzoek bleek dat e5mode de jongste jaren als duur werd gepercipieerd. Daarom hebben we onze instapprijzen extra in de verf gezet. Terwijl ons volume tijdens het zomerseizoen 7 procent steeg, bleef onze omzet daardoor stabiel en daalde onze marge. We hebben die tendens van dalende prijzen bewust ingezet, maar maken er nu ook heel bewust een einde aan. Onze gemiddelde kledingprijs wordt weer iets hoger. Omdat we niet beursgenoteerd zijn, moesten we op onze balans daarvoor niet aan windowdressing doen”, verklaart Van Rijckeghem.

Toch werden vorig jaar bijvoorbeeld het ontwerp- en aankoopbureau ECG en de vastgoedvennootschap De Vleterbeek losgekoppeld van e5mode. Een zet die niet zoveel fantasie vraagt om te worden gezien als een opkuismanoeuvre voor een eventuele verkoop van de winkelketen. Aangezien Kaesteker geen kinderen heeft, is het al sinds het einde van de beursnotering de vraag hoe de toekomst van e5mode eruitziet.

“E5mode was tot voor kort veel te zwaar om te worden overgenomen als er iets met mij gebeurt”, vertelt Kaesteker nu voor het eerst. “Nu kan een management dat liever niet in Shopinvest participeert, veel gemakkelijker in e5mode instappen. Zo zorgen we ervoor dat de winkels niet door een buitenlandse groep worden overgenomen.” “Niet dat het ons doel is om te verkopen. Maar als er morgen iemand voor de deur staat voor een samenwerkingsverband met e5mode kunnen we hem gemakkelijker binnenlaten”, verduidelijkt Van Rijckeghem.

Weg met de kinderafdeling

Intussen probeert Boeckx de resultaten van de e5mode-winkels op te krikken. Er zijn namelijk geen nieuwe winkelopeningen gepland. E5mode mikt op vrouwen en mannen vanaf 35 jaar die een goedkoper alternatief zoeken voor merkkledij. “Die klanten zijn veel trouwer”, verantwoordt Boeckx de keuze. “Al moeten we wel vermijden dat we samen met onze klanten oud worden. Dat proberen we door een paar eigen merken te lanceren.” Ook Van Rijckeghem is ervan overtuigd dat de 55 winkels in Vlaanderen en 15 vestigingen in Wallonië een hogere omzet kunnen genereren. “Daar moeten we geen marktonderzoek voor doen. We weten dat we in 2000 ongeveer evenveel winkels hadden en onze omzet hoger lag.”

Om de omzetstijging te realiseren, bouwt Boeckx de kinderafdeling van e5mode volledig af. Dat moet ook de omzetverdeling uit de verkoop van vrouwen- en mannenkledij van 60/40 naar 50/50 brengen. De kindercollectie kwam in 1990 bij de retailer na de overname van het kinderkledingmerk Becopa, maar was naar Van Rijckeghems mening nooit een publiekslokker. “Kinderkledij werd bij e5mode eerder als impulsaankoop meegenomen. Er is ook veel meer concurrentie in dat segment, met lagere marges tot gevolg.” Volgens Boeckx stegen de omzet en de marge daarom al in de winkels waar de kinderafdeling al verdween.

Tegelijkertijd stort e5mode zich met een webwinkel op een markt waar de concurrentie nog sterk groeit. De verkoop via het web tekent vandaag nog niet voor evenveel omzet als een winkel, maar gebeurt wel in samenwerking met Frucon. Dit internetbedrijf – bekend van gift.be – is gedeeltelijk eigendom van Shopinvest. De alliantie tussen de Nederlandse Brova-groep en Shopinvest moet dan weer interessantere aankoopvoorwaarden opleveren.

Van mentor tot sponsor

Deze manier van samenwerken was altijd al Kaestekers dada. Toen hij zijn eerste winkel opende langs de E5 – de huidige E40 – kocht hij de voorraden van leveranciers in een model waarbij hij alleen moest betalen voor de kledij die hij effectief verkocht. “Dankzij allianties actief zijn in het hele proces, dat is de toekomst”, verkondigt Kaesteker nog altijd. Alleen de activiteiten als fabrikant liet hij varen. “Daar zit te weinig toegevoegde waarde.” De kritiek dat Shopinvest toch te lang aan productie vasthield, bestrijdt Van Rijckeghem gedeeltelijk. “Daardoor behielden wij wel onze productengineering.”

Kaesteker blijft ook nog altijd het meest trots op het opzetten van een productie- en winkelnetwerk in Litouwen. Dat werd onder leiding van Lamote afgebouwd om meer focus in de groep te brengen. De Litouwse trein rijdt ondertussen te snel om er opnieuw op te springen, maar een buitenlandse expansie blijkt in de toekomst niet helemaal uitgesloten. Shopinvest heeft tenslotte een oorlogskas van zo’n 16 miljoen euro.

Van Rijckeghem: “Stel dat er een Franse keten is waar wij ons in herkennen en waar synergiemogelijkheden zijn. Dan zijn we geïnteresseerd om voor 49 procent aandeelhouder te worden als de eigenaars aan boord blijven. Een boutade: we doen niets liever dan de helft van onze winst afstaan. Zolang het winst is die we daarvoor niet hadden, winnen we nog altijd 50 procent. Als de andere partij dan bereid is om aan de kar te trekken, zit je goed. Een familie die alleen komt cashen…”

“… Die moeten we niet. Ik voel me veiliger wanneer ik bij iemand achterop zit die zelf ook investeert”, voegt Kaesteker toe. Het ziet ernaar uit dat hij binnen Shopinvest toch ook een netwerkje van bedrijven van familieleden aan zich verbindt. Gloria Construct is eigendom van zijn schoonbroer Boudewijn Talpe, Confiserie Chocolaterie Albert Premier van zijn schoonbroer Peter Talpe. Kaestekers petekind Alexander Talpe is bestuurder bij Boka-distribution en schoonbroer Tom Talpe bij Shopinvest. Een manier om de opvolging toch te verzekeren?

“Zo stelt u het, maar je kunt ook gewoon zeggen dat Gloria Construct interessant is omdat het is gespecialiseerd in winkelinrichting. Ik zorg er inderdaad wel voor dat de belangen van mijn echtgenote en van de familie worden behartigd als er iets met mij gebeurt. Want ik heb geld en ervaring, maar geen toekomst. Tja, ik stel de dingen nogal zwart-wit. Die reputatie moet u toch al kennen”, glimlacht Kaesteker.

“Stoppen doe ik niet, want ik doe dit met plezier. En plezier kun je niet kopen. Ik vergelijk het met het plezier van een bergbeklimmer een halfuur voor die de top bereikt: weten dat je straks boven bent. Maar af en toe word ik daarom gek verklaard. Dat ben ik al gewend. Ik hoop gewoon dat ik op mijn 95ste alleen nog maar moet kijken of de dividenden zijn gestort. Want Shopinvest is voor de familie eigenlijk een financiële belegging.” Boeckx vat het nog even samen: “Mijnheer Kaesteker evolueert van mentor tot sponsor.”

sjoukje smedts, fotografie lies willaert

“E5mode was tot voor kort te zwaar om te worden overgenomen” Etienne Kaesteker

“Af en toe word ik gek verklaard. Dat ben ik al gewend” Etienne Kaesteker