“Ik geef mensen werk, geen aalmoes”

In 2008 richtte de toen 25-jarige Leila Janah de firma Samasource op in de hoop de armoede in de wereld te kunnen bestrijden. Drie jaar later heeft haar onderneming onder meer Google als klant en geeft ze werk aan meer dan 1500 mensen in zes ontwikkelingslanden.

Samasource is gevestigd in het hart van Silicon Valley en biedt zijn klanten – vooral technologiebedrijven – microwork aan. Dat betekent dat Samasource van die bedrijven eenvoudige taken overneemt die door eender welke medewerker kunnen worden verricht, als die maar beschikt over een computer en internet. “Het voordeel is dat wij geen enorme infrastructuur nodig hebben, maar getalenteerde mensen”, legt oprichtster Leila Janah uit. De taken worden uitgevoerd in India (waar haar roots liggen), Haïti en Afrika, door medewerkers die van Samasource een opleiding kregen.

TRENDS. Waarom hebt u Samasource opgericht?

LEILA JANAH: “Ik was teleurgesteld, omdat men zo weinig aandacht besteedt aan werk als instrument om de strijd aan te binden met armoede. Ik heb in Afrika gewerkt als leerkracht Engels, daarna ook als vertaalster en als onderzoekster bij de Wereldbank. Na bijna tien jaar in de ontwikkelingssector besefte ik dat men niets deed aan het fundamentele probleem: het tekort aan nieuwe banen. Men heeft in de zogeheten arme landen een cultuur van liefdadigheid geïnstalleerd, geen cultuur van werken. Toch is daar wel degelijk talent en leergierigheid aanwezig, dat heb ik zelf gezien toen ik tijdens mijn middelbare schooltijd lesgaf in Ghana.

“Ik heb in de outsourcingsector gewerkt en besefte dat de nieuwe digitale arbeidswereld miljoenen mensen een baan en een salaris kan bezorgen. De toekomst van de arbeid ligt in het digitale. Outsourcing vertegenwoordigt miljarden dollars. De uitdaging bestaat erin om marktaandeel te veroveren en die fondsen te gebruiken om werknemers in de arme landen te betalen. Ik had de indruk dat ik echt iets kon veranderen. Ik heb dus ontslag genomen en begin 2008 beslist om Samasource op te richten.”

Wat voor microwerk biedt u uw klanten aan?

JANAH: “Internetbedrijven, bibliotheken, nationale archieven: allemaal zitten ze met massa’s ongeordende gegevens die moeten worden geklasseerd, gezuiverd of aan een database moeten worden toegevoegd. Wij splitsen het werk en de gegevensbestanden in kleine stukjes op en sturen die naar onze medewerkers in de ontwikkelingslanden. Wij taggen bijvoorbeeld beelden die door de computeralgoritmes niet behoorlijk kunnen worden gelabeld. Wij digitaliseren boeken voor Google en interpreteren de gegevens die LinkedIn ons voorlegt.

“Mijn eerste klant was Benetech, een bedrijf dat met Bookshare.org de grootste onlinebibliotheek voor blinden heeft aangelegd. Dankzij deze website kunnen blinden naar audioboeken luisteren via het internet. Samasource zet die boeken om in tekstbestanden, zodat ze automatisch kunnen worden gelezen door de audiospeler. Het zijn kansarme Kenianen die de digitalisering verzorgen.”

Is het door die opsplitsing niet moeilijk voor de medewerkers om competenties te verwerven?

JANAH: “Integendeel, ze ontwikkelen tal van vaardigheden. We hebben vastgesteld dat het Engels van onze medewerkers enorm is verbeterd. Nog be-langrijker is dat ze kennismaken met het internet. Voor de meesten onder hen is dat een openbaring. Een van onze medewerksters stuurde ons dit bericht: ‘Dankzij Samasource kan ik nu de hele wereld zien.’ Omdat ze elke dag het internet gebruikt, heeft ze ook geleerd hoe ze het kan inschakelen om dingen te ontdekken en bij te leren. Ze ‘bestaat’ op het internet, ze heeft een Facebook-profiel en is niet langer een onzichtbaar lid van de arme klasse.”

Hoe organiseert u de stroom van ge-gevens en opdrachten?

JANAH: “Kort samengevat, gaan wij als volgt te werk. Wij verkopen een dienst aan een klant. Vervolgens deponeren wij de gegevens op de SamaHub, ons beveiligde technologische platform dat wordt beheerd vanuit San Francisco. Dan verdelen we het werk over de hele wereld. Ter plaatse fungeert een twintigtal lokale ondernemers als tussenpersonen. Zij leiden de plaatselijke teams. Nadien worden de gegevens via het internet opnieuw naar de server gezonden, ze worden gecontroleerd en in het systeem van de klant geïntegreerd.”

Waaraan is het succes van Samasource volgens u te danken?

JANAH: “Aan de vastberadenheid waarmee we ons project hebben ‘verkocht’ en onze boodschap hebben gebracht. Volgens mij heeft dat de mensen geraakt. Iedereen betreurt dat er armoede heerst in de wereld. Maar het probleem lijkt onoverkomelijk. Wat de mensen aanspreekt in Samasource is dat wij zo’n simpel antwoord bieden. Armoede is het grootste probleem dat we kennen. Wanneer je de mensen dan vertelt over een vrij eenvoudige oplossing die niet veel subsidies vergt, zijn ze enthousiast.”

Welke raad zou u sociale ondernemers geven?

JANAH: “Ik heb maar één advies: nooit opgeven. Denk je dat je een sterk en krachtig idee hebt? Een efficiënt businessmodel? Heb je goede redenen om te denken dat het wel eens kan aanslaan? En misschien een of twee klanten om te beginnen? Ga er dan voor. Je zult misschien op een ‘nee’ stuiten en je zult worden ontmoedigd. Maar als de research hoopgevend is en je ervan overtuigd bent dat jouw idee de wereld kan veranderen, is het je plicht om door te zetten.

“Neem nu microkredieten. In het begin vond iedereen dat een stompzinnig idee. Mij verging het niet anders: iedereen bleef maar herhalen dat mijn idee niet realistisch was. En er zijn nog altijd een hoop sceptici die twijfelen aan ons model. Het idee dat de armen kunnen werken in plaats van giften te ontvangen, brengt hen uit hun evenwicht. Om die sceptici te overtuigen, moeten we met bewijzen komen. Gelukkig spreken die voor zich: sinds 2008 hebben we in die landen meer dan een miljoen dollar aan lonen uitbetaald.”

Hoe ziet u de toekomst van Samasource?

JANAH: “Ik zou van Samasource graag een van de grootste leveranciers van outsourcingdiensten ter wereld maken. Een onderneming van wereldformaat dus. Momenteel hebben we meer dan 1500 medewerkers in dienst. Ik hoop dat die business groeit zodat we op een dag werk kunnen geven aan 10.000 of 100.000 mensen.

LARA VAN DIEVOET