“Ik aanvaard de kortzichtigheid van de vakbonden niet”

Karel Van Eetvelt, gedelegeerd bestuurder van Unizo, roept de werknemersorganisaties op om verder te kijken dan hun neus lang is en de sociale rust te herstellen. “Hoe langer de vakbonden dralen met het Generatiepact, hoe pijnlijker de volgende maatregelen zullen worden.”

eXtra informatie op www.trends.be

Op de Trends-website vindt u het volledige interview met Karel Van Eetvelt.

Neen, de betoging haalde niet veel uit,” knipoogt Karel Van Eetvelt (39). De licentiaat Lichamelijke Opvoeding is een jaar gedelegeerd bestuurder van de Unie van Zelfstandige Ondernemers (Unizo) en vertelt over een actie die hij aan het Leuvense ‘sportkot’ tegen het katholiek onderwijs op het getouw had gezet. De Guimardstraat wou slechts één in plaats van twee uur lichamelijke opvoeding in het lessenrooster opnemen. Maar de manifestatie was een maat voor niets.

Van Eetvelt kruipt niet meer op de barricaden. Meer nog, hij is straks misschien zelf de kop van Jut van boze mannen en vrouwen met rode, groene (en blauwe) vlaggen en jasjes. De vakbonden pikken het Generatiepact (nog) niet en namen vorige week na de regering ook de werkgevers in het vizier. Van Eetvelt reageert scherp. “De vakbonden institutionaliseren het profitariaat. Iedereen moet bijdragen om de sociale zekerheid te redden.”

En de Klein-Brabander weet waarover hij spreekt. De grootmoeder van zijn echtgenote – haar hele leven kruidenier geweest – moet rondkomen met een zelfstandigenpensioen van iets meer dan 600 euro per maand. Niet makkelijk. Karel Van Eetvelt: “Het Generatiepact is niet meer dan de eerste stap. Wat vroeg of laat ook op de agenda moet staan: een bevriezing van de lonen en de sociale uitkeringen, de afschaffing van het automatische indexmechanisme, en snoeien in de overheidsuitgaven. Iedereen weet wat er moet gebeuren om onze welvaart te beschermen, ook Xavier Verboven en Luc Cortebeeck. Hoe langer je nog met deze eerste, kleine stap wacht, hoe meer pijn de volgende maatregelen zullen doen. Jammer genoeg blijkt het ABVV deze boodschap niet kwijt te kunnen aan zijn basis.”

TRENDS. Waarom slaagt vooral het AVBB daar niet in?

KAREL VAN EETVELT (UNIZO). “Als je drie decennia aan een stuk zegt dat er geen problemen in de sociale zekerheid zijn, is het moeilijk om zonder gezichtsverlies plots een andere boodschap te verkondigen. Maar eigenlijk heeft het ABVV zijn leden al die tijd blaaskes wijsgemaakt. Nu de socialistische vakbond voelt dat ze bij de regering geen gehoor meer krijgt, verandert ze het geweer van schouder en begint met scherp op de werkgevers te schieten. Maar dat is de verkeerde houding. Je kunt beter constructieve maatregelen nemen dan alles afbreken. Gelukkig pakt het ACV het dossier realistischer aan. De christelijke vakbond heeft het Generatiepact goed uitgelegd. Maar dan verspreidt het ABVV binnen de bedrijven pamfletten, waarin Luc Cortebeeck als Pinokkio met een lange neus wordt voorgesteld. Dat is manipulatie. Ik kan dat ook, maar daar bereik je toch niets mee? Ik aanvaard zulke kortzichtigheid niet.”

Werkgevers en werknemers moeten vóór 2008 een oplossing vinden voor de resterende pijnpunten zoals de ‘gelijkgestelde periodes’ (periode waarin je niet werkt, maar die toch meetelt in de berekening van je pensioen) en het beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt.

VAN EETVELT. “Ik weet niet wie dat allemaal uitvindt, maar daar is in het overleg over het Generatiepact nooit enige discussie over geweest. Er komt namelijk geen afbouw van de gelijkgestelde periodes, hoewel we op dat vlak het meest uitgebreide systeem van de wereld hebben. Op termijn moeten we de huidige regeling aanpassen, want ze is niet meer betaalbaar.

“Vindt u het normaal dat iemand die op vijftigjarige leeftijd zijn job verliest, tot het einde van zijn leven van de sociale zekerheid kan genieten zonder daar nog enige prestatie tegenover te plaatsen? Ik niet. Zij krijgen van de overheid zelfs begeleiding om nieuw werk te vinden. Daarom begrijp ik de huidige kritiek niet. Spijtig genoeg is de realiteit vandaag dat sommige mensen liever niet meer werken en zich op kosten van de actieve bevolking en het nageslacht nestelen in de sociale zekerheid, inclusief wat bijverdienen in het zwart. Ik vind het dus zeer eigenaardig dat je deze mentaliteit van profitariaat institutionaliseert.”

Er had dus nooit een systeem van brugpensioen mogen komen?

VAN EETVELT. “Het brugpensioen is in wezen een werkloosheidsuitkering. Daar heb ik geen probleem mee. Maar werkloosheidsvergoedingen zijn een recht waar een plicht tegenover staat, namelijk het beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt. Zo kan je opnieuw bijdragen leveren aan de samenleving. Dat is echte solidariteit. Als je die tegenprestatie niet aanvaardt, ondermijn je de fundamenten van de sociale zekerheid. Ik vind het dus beneden alle peil van de vakbonden dat ze nu een uitbreiding van de gelijkgestelde periodes eisen. Dat er met andere woorden nog meer werkloze jaren zouden gaan meetellen voor de berekening van de pensioenuitkering. Dat is hun tactiek om het Generatiepact te kelderen.

“Stel dat werknemers twaalf jaar extra mogen opnemen zonder aan hun pensioenvergoeding in te boeten, dan veeg je in één klap alle voordelen van de verlengde werktijd van de baan. Nu wordt de carrièrevoorwaarde opgetrokken van twintig naar 35 jaar. Als tegelijkertijd de gelijkgestelde periodes stijgen van drie naar vijftien jaar, blijft van deze maatregel niets meer over.”

Hoort een vermindering van de uitkering als je vervroegd op pensioen gaat ook in dit verhaal thuis?

VAN EETVELT. “Natuurlijk. Maar dit onderwerp is taboe voor de vakbonden. Nochtans bestaat deze ‘pensioenmalus’ al voor zelfstandigen. Zij moeten 25 % van hun uitkering inleveren als zij al op zestigjarige leeftijd op pensioen gaan. Zo’n discriminatie is onrechtvaardig. Gelukkig wil de regering daar nu iets aan doen. Een malus voor werknemers zou de nodige vruchten afwerpen. Ik twijfel daarentegen aan het huidige voorstel om een bonus te geven aan mensen die langer willen werken. Die stimulans begint pas te werken op 62 jaar. Terwijl het grote knelpunt zit in de bevolkingsgroep tussen 55 en zestig jaar. Ik begrijp echter de beslissing van de regering, die met budgettaire beperkingen kampt.”

Ook moet u samen met de vakbonden een definitie van een ‘zwaar beroep’ uitwerken.

VAN EETVELT. “Je mag daar geen algemene regel voor een hele sector van maken. Zo kan je moeilijk het werk van een boekhouder en dat van een verpleegster over een kam scheren. Hetzelfde geldt voor ploegenarbeid en de bouwnijverheid. Bovendien bestaat daar al een speciale regel voor bouwvakkers die op 56-jarige leeftijd niet meer meekunnen.”

Hebt ú een zware job?

VAN EETVELT. “Wat is hard werken? Ik zie deze job niet als een opdracht, maar sta graag in de frontlinie van het sociaal overleg. Dan voel je de uren en de inspanningen niet. In het begin van mijn carrière heb ik nog meegewerkt als sportmedewerker bij De Standaard op woensdag- en zondagavond. Toen moesten wij de verslagen van Het Nieuwsblad in een halfuur inkorten en optillen naar het niveau van de kwaliteitskrant. Dat was pas stressen, maar wel leuk. Na het bezoek van mijn belastingcontroleur bleef van de vergoedingen echter weinig of niets over. Daarom heb ik mijn journalistieke activiteiten snel stopgezet.”

Versterkt de Bolkestein-richtlijn het gevaar voor sociale dumping?

VAN EETVELT. “Gedeeltelijk wel, ja. Gelukkig heeft het Europees Parlement vorige week 1600 amendementen ingediend om de scherpe kantjes van de maatregel af te vijlen. Het principe – land van herkomst – blijft, maar de nutssectoren (inclusief gezondheid en audiovisuele diensten) worden uitgesloten. Ik vind die bijsturing van de richtlijn een goede zaak. Bij uitvoering van het oorspronkelijke voorstel zou de delokalisering in een echte stroomversnelling zijn terechtgekomen. Vandaag zitten we in een overgangsperiode, waarbij je op het vlak van de kostenstructuur zwaar moet concurreren met je buurlanden en zelfs de rest van de wereld.”

Mag een lastenverlaging ten koste van het begrotingsevenwicht gaan?

VAN EETVELT. “Ik zou dat nooit doen. Dat is pure kortetermijnpolitiek, die de problemen naar de toekomst verschuift. Daarom pleit ik voor het snoeien in de sociale zekerheid en de uitgaven van de overheid. Ons land heeft bijvoorbeeld een veel te duur staatsapparaat. Per capita beschikken wij over de meeste ambtenaren in Europa. Bovendien genieten zij van pensioenen die dubbel zo hoog liggen als in de privé-sector. Dat kan toch niet. In Wallonië is de situatie nog erger dan in Vlaanderen. Ondanks het verschil in populatie – vier versus zes miljoen inwoners – tellen beide regio’s evenveel functionarissen. Maar aan zulke privileges wil de regering niet tornen.”

Staat u achter het cordon sanitaire tegen het Vlaams Belang?

VAN EETVELT. “Ik ben al een paar keer van mening veranderd. Ik geloof sterk in democratie, maar kan het niet hebben dat partijen of organisaties garen spinnen bij destructieve voorstellen. Daarom fulmineer ik ook zo hard tegen de houding van het ABVV.”

Hebt u net als Herwig Jorissen van ABVV Metaal een verleden bij het VMO?

VAN EETVELT. “( lacht) Neen. Mijn enige linkse daad was de organisatie van een betoging tegen de beperking van lichamelijke opvoeding in het katholiek onderwijs tijdens mijn studententijd.”

U noemt het VMO links?

VAN EETVELT. “De extremen raken elkaar, hè.”

Hebben de zelfstandigen en de ondernemers oren naar het economische programma van het Vlaams Belang?

VAN EETVELT. “Ik vraag me af in welke mate ze ondernemers bereiken. In wezen ligt Unizo niet wakker van de vraag welke partijen het leven van de ondernemers nu makkelijker maken. Het belangrijkste is dat onze verzuchtingen ter harte genomen worden. Als werkgeversorganisatie zijn we politiek neutraal, maar we moedigen onze aangesloten ondernemers aan in de politiek te gaan, welke partij dat ook is.”

Wilt u het stakingsrecht breken?

VAN EETVELT. “Dat is niet waar. De definitie die sommigen echter aan het stakingsrecht geven, heb ik nergens in wetteksten teruggevonden. Het stakingsrecht laat niet toe om mensen tegen te houden die wel willen werken.”

Is België nog de juiste constructie om de sociaal-economische problemen aan te pakken of is Vlaanderen beter af als onafhankelijke natie?

VAN EETVELT. “Tja. De vraag is wat op lange termijn het best is voor onze ondernemers. Ik voel me Vlaming, maar je moet zoiets objectief bekijken. Als een boedelscheiding op lange termijn beter blijkt, dan zullen we daarvoor gaan. Maar tot nader order ben ik daar niet van overtuigd. Bovendien moet je in het geval van een scheiding toch een stuk van de solidariteit met Wallonië behouden. We zijn solidair met Zimbabwe, of via de Europese Unie solidair met Portugal. Waarom dan niet met onze eerste afzetmarkt? We werken voor de Vlaamse ondernemers, maar doen dat niet door Wallonië te verzwakken. De solidariteit moet echter op een objectieve manier gebeuren, en daar zit de knoop. Ik durf ook morgen voor dezelfde miljardentransfer als vandaag te pleiten (nvdr – minimaal 6 miljard euro in 2003), op voorwaarde dat ze transparant is en gekoppeld wordt aan een resultaatverbintenis voor Wallonië. Die is er nooit geweest. Zo’n verbintenis is vervelend voor sommige regimes daar.

“Wallonië moet zorgen voor meer eigen KMO’s, dat was de voorbije decennia de motor van het Vlaamse economische succes. Vlaanderen heeft veel meer ingezet op de ondernemers, terwijl beneden de taalgrens het staatsapparaat werd uitgebouwd om iedereen te helpen. De geschiedenis leert dat dit de verkeerde keuze is. De geldstroom van Noord naar Zuid moet in de Waalse economie geïnvesteerd worden, en dient niet – ik ga de dingen bij hun naam noemen – om mensen te motiveren om niet meer te werken. Het is frappant dat de Noord-Fransen driemaal zover rijden om met tienduizenden in Kortrijk te komen werken, terwijl er nog geen tien mensen uit Henegouwen vijftien kilometer willen afleggen. En de werkloosheid in Henegouwen is het grootst van heel België.

“Mijn indruk is dat Elio Di Rupo beseft dat ze heel snel die omslag moeten maken, al is de grote moeilijkheid dat hij een stuk van zijn macht zal moeten laten schieten. Ik hoop met hem eens een paar uren van gedachten te kunnen wisselen. Ik probeer al van september, maar ik slaag er voorlopig niet in om een afspraak te krijgen. Hij heeft natuurlijk wel iets anders aan zijn hoofd.”

Het IMF noemt de fiscale regularisatie bis moreel onverantwoord. Vindt u dat ook?

VAN EETVELT. “Ik vind het niet zo moreel onverantwoord.”

Verdedigt u nu uw leden?

VAN EETVELT. “Neenee. Het is een operatie om meer geld in de staatskas te krijgen. Wat is het alternatief? Snoeien in de uitgaven, maar dat is in de huidige omstandigheden onmogelijk. Het is makkelijk deze regularisatie vanaf de zijlijn af te schieten en geen alternatieven te bieden. Ik geef toe dat de maatregel onrechtvaardig is voor de mensen die daar niet van kunnen genieten.”

In Duitsland is de nieuwe regering van plan om belasting op arbeid voor een stuk te vervangen door belasting op consumptie, via een hogere BTW. Goed idee?

VAN EETVELT. “Wij hebben al het hoogste BTW-tarief van Europa. We hebben de luxe niet om die discussie te voeren. Je kan het BTW-tarief van 21 % niet ongestraft verder optrekken. We moeten de overheidsuitgaven terugdringen, liever vandaag dan morgen. Ook dringt een loonstop of zelfs -verlaging zich op. Kijk maar naar Duitsland. Daar heeft deze pijnlijke maatregel voor een ommezwaai gezorgd. Qua begroting hebben we de voorbije zeven jaar niet voor de beste, maar voor de makkelijkste kortetermijnoplossing gekozen. Het structurele tekort is steeds gedicht met eenmalige maatregelen. De oppositiepartijen hadden het ook zo gedaan.”

Daan Killemaes/ Eric Pompen

“Als een Belgische boedelscheiding op lange termijn beter blijkt, zullen we daarvoor gaan. Maar tot nader order ben ik daar niet van overtuigd.”

“De fiscale regularisatie bis is niet moreel onverantwoord, maar ze is onrechtvaardig voor de mensen die daar niet van kunnen genieten.”