De heilige koe van de economische groei wordt naar de slachtbank geleid en de tijd is voorbij dat volledige tewerkstelling hoog op de politieke agenda stond. De samenleving heeft nu andere besognes: nachtrust, gezondheid, milieu, sociale vrede, vervroegd pensioen. Moet kunnen toch? Want ons economisch natje en droogje lijkt verzekerd en dat extra procentje groei hoeft niet zo nodig. De rat race is zo al slopend genoeg.
Maar heeft iemand het contract gelezen of getekend dat onze welvaart garandeert? Ligt er nog iemand wakker van dat de langetermijntrend van de economische groei vertraagt? Neen, de maatschappelijke bekommernis om jobs en groei zakt steeds dieper in de wensenlijstjes.
De Duitse pakjesbezorger DHL plaatste ons nog scherp voor de keuze. Jobs tegenover nachtrust. Economie tegenover welzijn. Pas toen de regering besefte dat ze het businessplan van een vrije buitenlandse onderneming niet kon herschrijven, besloot ze de keuze van de samenleving die onder de MD-11-toestellen woont, te honoreren. En die zegt dat nachtrust primeert boven werkgelegenheid en dat welzijn gaat boven economische groei.
Een ander voorbeeld. Kunnen we een tachtigjarige roker een bypass ontzeggen? Neen. De akelig koude economische kosten-batenanalyse mag niet eens in het ethische vraagstuk gemengd worden. We wensen elkaar een goede gezondheid, koste wat het wil, en dus investeren we fors in dé groeisector van de economie: de gezondheidszorg. Ook al is de belastingdruk die samenhangt met deze keuze remmend voor de groei en werkgelegenheid.
Is dat de maatschappelijke keuze? Prima. Maar kiezen, is delen en dat laatste wordt er vaak niet bij verteld. Wie betaalt straks de factuur van de vergrijzing? Wie creëert de nieuwe jobs die nodig zijn om bijvoorbeeld de bypass of de nachtrust te financieren? Het drama van DHL is niet dat er jobs verdwijnen, maar dat de speurtocht naar nieuwe jobs lang en moeizaam is. Nieuwe maatschappelijke keuzes betekenen ook nieuwe noden en dat betekent nieuwe economische groei. Maar dat impliceert een economie die snel kan omschakelen naar nieuwe diensten en producten, zoals exporteerbare schone milieutechnologie. Dat vergt een flexibele arbeidsmarkt, minder sociale bescherming, minder lasten, minder regels, meer markt, meer onderzoek en ontwikkeling, betere scholing. En dat houdt best pijnlijke maatregelen in, kijk maar naar de sociaal-economische hervormingen in Nederland of Duitsland.
Alleen, weet de bevolking dat kiezen delen is? De regering geeft het slechte voorbeeld, steekt de kop in het zand en doet alsof kiezen vrijblijvend is. Want volgens de Di Ruponomics is de uitgavenstijging in de gezondheidszorg onder controle. En volgens Johan Vande Lanotte is de begroting voor het zesde jaar op rij in evenwicht – zonder daarbij een woord te reppen over de slappe kwaliteit van dat evenwicht, want te danken aan eenmalige maatregelen en een aanhoudend hoge belastingdruk. En ach, de vergrijzing, dat is alleen maar voer voor verzuurde doemscenaristen.
Frank Vandenbroucke wilde wel kiezen of ‘scharnieren’, maar moest op straffe van excommunicatie inbinden. Maar vroeg of laat zal de markt wel in hun en onze plaats kiezen.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier