HOGE PRIJS

Volgens een recent rapport van de Verenigde Naties vallen er op de ganse aardbol slechts enkele landen te vinden waar het zo aangenaam leven is als in België. Als de paarsgroene coalitie van eerste minister Guy Verhofstadt haar programma waarmaakt, zal ons land zeker nog enkele plaatsen winnen op deze hitparade van de aangenaamheid.

Het valt niet te ontkennen dat Verhofstadt I een regeerakkoord heeft uitgetekend dat de burgers van dit land op een directe wijze aanspreekt inzake de grote thema’s zoals beter bestuur, veiligheid, mobiliteit, justitie en zorg voor het milieu. Voeg daar de veelheid aan nieuwe gezichten onder de ministers en staatssecretarissen aan toe en je krijgt een ploeg die verfrissend en vernieuwend oogt. De aanwezigheid van de totaal regeringsonervaren groene jongens – correctie: vooral meisjes – geeft een extra-dimensie aan de kwajongensachtige aantrekkelijkheid van deze ploeg.

Een eerste kanttekening dringt zich op: schroeft de ploeg-Verhofstadt de verwachtingen bij de burgers niet te hoog op door steeds opnieuw het aspect trendbreuk met het verleden te beklemtonen?

Vanuit democratisch standpunt kan het aantreden van de regenboogcoalitie haast niet anders dan toegejuicht worden. De verwevenheid van de CVP met de staat België en haar structuren werd de voorbije eeuw te innig opdat de normale werking van een democratisch bestel er wel zou kunnen bij varen. Het valt nu af te wachten hoe deze machtspartij bij uitstek zich gaat gedragen in de oppositie. Gaat ze de weg op van het Nederlandse CDA dat nog verder is afgekalfd vooraleer er enig vertrouwensherstel vanuit het kiespubliek is opgetreden? Of bieden de “standen”-organisaties – vakbeweging, boeren, middenstand… – voldoende kracht vanuit de basis om de oppositie tot een kortstondig fenomeen te maken?

Hoe kort de CVP-oppositiekuur zal zijn, hangt natuurlijk in de eerste plaats af van de levensvatbaarheid van het project-Verhofstadt I. Hamvraag is of de nu zeer grote wil om zonder die CVP te regeren groot genoeg is om tot een voldoende coherente uitvoering van het programma te komen. Bovendien rijst de vraag of de groenen in de nieuwe coalitie voldoende rijp en plankvast zijn om in moeilijke omstandigheden die zeker gaan komen, weerstand te kunnen bieden aan de druk vanuit de eigen achterban. Men moet paarsgroen het voordeel van de twijfel gunnen, al zou er wel eens zeer snel een eerste ernstige test kunnen komen.

Een neerwaartse herziening van de economische groei voor dit jaar zou zo’n eerste test kunnen worden. De basishypothesen gehanteerd bij de opmaak van de begroting kloppen dan niet meer. Om dan toch aan de Europese begrotingsnormen te voldoen, zullen correcties noodzakelijk zijn, zeker tegen de achtergrond van de bijkomende uitgaven veroorzaakt door de dioxinecrisis. Men hoeft geen profeet te zijn om in te zien dat zich dan erg snel een felle discussie zal ontwikkelen omtrent de vraag of die correcties eerder langs de uitgaven- dan wel langs de inkomstenzijde dienen opgesnord te worden.

Met de begroting als eerste lakmoesproef van deze regering is het biezonder opvallend dat Rik Daems geen minister van Begroting is geworden. Daems behoort samen met uittredend minister van Begroting Herman Van Rompuy tot het erg beperkte kringetje van politici die de begrotingsproblematiek echt beheersen. Voor de VLD ontstaat door het doorschuiven van Rik Daems naar de post Overheidsbedrijven en Telecommunicatie een vreemde en politiek erg gevaarlijke situatie.

De Vlaamse liberalen maakten van het credo “méér tewerkstelling door een drastische verlaging van de lasten op arbeid” dé hoeksteen van hun electorale strategie. De tachtig miljard frank lastenverlaging uit het regeerakkoord is minder dan de VLD wenste, maar in ieder geval een pak méér dan wat de weggestemde regering- Dehaene van plan was.

Maar voor de concrete uitvoering van die lastenverlaging is de VLD volledig overgeleverd aan twee socialistische excellenties: Johan Vande Lanotte (Begroting) en Frank Vandenbroucke (Sociale Zaken). Bovendien beheert een Waalse socialiste, Laurette Onkelinx, het departement Arbeid en Tewerkstelling. Er rust een grote last op de schouders van eerste minister Guy Verhofstadt en zijn directe entourage om er op toe te zien dat de overeengekomen lastenverlaging niet bij de minste budgettaire tegenvaller zal worden teruggeschroefd. In bepaalde kringen in de VLD wordt gefluisterd dat Verhofstadt misschien wel een erg zware prijs betaald heeft om het premierschap van deze regering in de wacht te kunnen slepen.

JOHAN VAN OVERTVELDT