Hoera, de werkloosheid is gestegen!

Natuurlijk moet de rij werklozen zo kort mogelijk worden, laat daar geen misverstand over bestaan. Maar er zit meer dan een zilveren randje aan de gestegen werkloosheid van vorig jaar. Die stijging is immers niet het gevolg van massale ontslagen – de werkgelegenheid steeg zelfs met 30.000 banen in 2004 – maar kwam er omdat er meer mensen de weg naar de arbeidsmarkt terugvonden. En dat is zonder meer heuglijk nieuws, want de achillespees van de Belgische arbeidsmarkt is dat 2,4 miljoen Belgen op arbeidsleeftijd hun neus ophalen voor werk. Een vijfde van hen is al met (brug)pensioen, en driekwart daagt gewoon niet op als de bedrijven nieuwe vacatures uitschrijven. Studiewerk van Jozef Konings toonde bovendien aan dat hogere lonen deze gigantische arbeidsreserve nauwelijks in beweging krijgen.

Die miljoenen ‘vrijwillig’ werklozen zijn lang niet allemaal lui of onbekwaam. Een te hoge belasting op arbeid, genereuze systemen om de arbeidsmarkt vervroegd te verlaten en immer voortdurende werkloosheidsuitkeringen nodigen hen niet meteen uit op de arbeidsmarkt. Het beleid heeft te veel en te lang de uittocht uit de arbeidsmarkt gesubsidieerd. De overheid ging uit van de kromme redenering dat ouderen moesten plaats- maken voor jongeren, dat de ene zijn brood de ander zijn beroepsdood zou zijn. Het omgekeerde is waar. De ene baan schept de andere, en met de zegen en de steun van de overheid thuis zitten niksen, helpt anderen niet aan werk, wel integendeel. Hoe anders zou het beleid er trouwens uitzien mochten er 2 miljoen Belgen de straat opkomen met slogans als ‘wij willen werk’. De overheid spendeert vandaag miljarden euro’s om hen van de straat én van de werkvloer te houden.

Bracht 2004 de kentering? Vorig jaar bracht een gevoelige toename van het aantal mensen dat ofwel werkt, ofwel werkloos is maar wel zoekt naar werk. Het percentage van de bevolking op arbeidsleeftijd die effectief werkt, is gestegen van 65 % naar 66 %. Die stijging is ongeveer voor de helft te danken aan extra jobs, en voor de helft aan een toename van de werkloosheid. De stijging is bemoedigend, maar ook hier hoort België nog altijd bij de hekkensluiters van Europa. Merk op dat het huidige arbeidsaanbod vandaag niet eens groot genoeg is om ooit een werkgelegenheidsgraad van 70 % te halen. Meer werklozen zijn een eerste stap naar meer banen. Beter een stijgende werkloosheid die te wijten is aan het feit dat meer mensen een job zoeken, dan een dalende werkloosheid die te danken is aan het feit dat mensen uit de arbeidsmarkt stappen. Een stijgend arbeidsaanbod dat sneller reageert op hogere lonen, dát is de sleutel tot meer werkgelegenheid.

Maar kijk, de regering neemt, zij het nog met de handrem op, maatregelen in die richting. Denkt aan de verlaging van de loonkosten voor vooral laaggeschoolden, en de afschaffing van Canada Dry-systemen die ouderen uit de arbeidsmarkt kopen. En dan blijkt dat de Belgen nog werken. Laat het een aansporing zijn om veel verder te gaan met dit beleid. De regering zit aan een grote kom soep, maar eet met een klein lepeltje. Enkele tienduizenden mensen zijn al gerecupereerd voor de arbeidsmarkt. Nog een paar miljoen te gaan.Daan Killemaes

Daan Killemaes