Hoe kunt u bedrijfsgeheimen beschermen?

De Renault-affaire in Frankrijk, waarbij drie topmanagers beschuldigd worden van spionage, bewijst dat het verlies van gevoelige informatie een kostbare zaak kan zijn. Welke informatie moet worden beschermd? Hoe kunt u een lek vermijden? Wat zijn de verplichtingen voor ondernemingen en hun werknemers?

Er bestaat geen wetgeving die het bedrijfsgeheim in België rechtstreeks definieert. Op basis van jurisprudentie en diverse gerechtelijke teksten stelt Mireille Buydens, vennoot bij advocatenkantoor Liedekerke, de volgende definitie voor. Om te kunnen worden beschermd, moet een bedrijfsgeheim aan drie voorwaarden voldoen:

– Het is geheim (dus niet algemeen bekend en niet makkelijk toegankelijk voor geïnteresseerden, ook als het door meerdere ondernemingen wordt gedeeld).

– Het is substantieel (het bekendmaken ervan kan nadelig voor het bedrijf zijn).

– Het moet via redelijke maatregelen zijn beschermd.

Een productsamenstelling, een recept, maar ook financiële of commerciële informatie zoals een businessmodel en fusieprojecten zijn voorbeelden van bedrijfsgeheimen. Een werknemer die zich op Facebook beklaagt dat hij misschien zijn job zal verliezen als gevolg van een herstructurering, onthult een bedrijfsgeheim. Klantenlijsten zijn een ander klassiek voorbeeld. Hier wordt meestal een onderscheid gemaakt tussen makkelijk op te stellen lijsten, die niet als een bedrijfsgeheim worden beschouwd (bijvoorbeeld een lijst met alle slagers in Brussel), en lijsten die moeilijk zijn op te stellen en/of gegevens bevatten die men alleen via een gegevensbestand te weten kan komen (bijvoorbeeld de kopers van gevoelige producten zoals drogisterijartikelen tegen incontinentie of de beroemde lijst met ‘frauderende’ klanten van KB Lux). De laatste categorie kan door het auteursrecht worden beschermd als het om een originele database gaat, die is samengesteld dankzij een intellectuele inspanning.

Is een vertrouwelijkheidsclausule nodig?

Niemand kan ervan worden weerhouden de kennis of vaardigheden te gebruiken die hij bij een eerdere werkgever heeft opgedaan. Maar de wet op de arbeidsovereenkomsten verbiedt dat hij fabrieksgeheimen, zakengeheimen of geheimen in verband met persoonlijke of vertrouwelijke aangelegenheden bekendmaakt als hij die informatie in zijn functie heeft verworven. Het is dus niet nodig om een vertrouwelijkheidsclausule in een arbeidscontract te zetten. Die zal een kandidaat eerder afschrikken, want de wet verbiedt hem al om tijdens of na zijn contractperiode bedrijfsgeheimen vrij te geven. De onderneming kan wel een psychologisch wapen gebruiken door er in het contract op te wijzen dat de werknemer bedrijfsgeheimen te weten zal komen die hij niet mag onthullen.

Wat kunt u doen?

Een onderneming moet maatregelen nemen om gevoelige informatie te beschermen. In het huidige informatietijdperk moet u er dus voor zorgen dat geheime informatie die op een server staat, wordt beschermd met wachtwoorden. Mobiele informatiedragers zoals laptops en USB-sticks moeten worden beveiligd en er moet een controle bestaan waardoor bijvoorbeeld een presentatie voor een klant of een seminarie wordt gecontroleerd op gevoelige informatie en op een lege USB-stick wordt gezet. Controleer de toegang tot R&D-laboratoria en laat alle consultants die bij een gevoelig project betrokken zijn, een vertrouwelijkheidsclausule ondertekenen. Hebt u een ingenieur in dienst genomen die in het verleden voor een concurrent werkte? Ga na of hij geen plannen uit zijn vroegere productielijn meeneemt om het zich bij u gemakkelijker te maken. Want bij geschillen wordt de onderneming – en niet de werknemer – verantwoordelijk gesteld. U neemt een onderneming over? Zorg dat de voormalige eigenaar een vertrouwelijkheidsclausule of een niet-mededingingsclausule ondertekent.

Bezoek van de deurwaarder

Als u verdenking koestert tegenover een concurrent, zijn er twee gerechtelijke acties mogelijk, afhankelijk van de aard van de gestolen informatie. Als het om gevoelige elementen gaat die waarschijnlijk onder het auteursrecht vallen (klantendatabase, tekeningen, het plan van een productielijn, vergaderverslagen…) of om uitvindingen die onder een octrooi vallen (technische creaties), dan kunt u een procedure tot inbeslagname van de namaakproducten starten. De rechter zal een expert aanstellen, die onverwacht met een deurwaarder bij uw concurrent zal aankloppen om te controleren of die gebruikmaakt van uw gegevens die mogelijk door een intellectuele-eigendomsrecht beschermd zijn. Om het bestaan van een eventuele kopie van hun database te bewijzen, voegen sommige bedrijven verzonnen namen van niet-bestaande klanten toe aan hun gegevensbank. Als de expert een inbreuk vaststelt, kunt u eisen dat de productie wordt gestopt of een proces aanspannen wegens oneerlijke concurrentie.

Geheim onthuld door rechtszaak

Als de gebruikte gegevens echter niet worden beschermd door een intellectuele-eigendomsrecht, maar uitsluitend een bedrijfsgeheim vormen, gaat u een lange, ondankbare weg tegemoet. U moet uw beschuldiging staven zonder dat u de namaak in beslag kunt laten nemen. Dat betekent vaak een lange en moeizame procedure, waarbij u moet aantonen dat de concurrent het geheim (dat u moet beschrijven) van u heeft gestolen (en niet via een andere bron heeft verworven). Meestal wordt er een expert aangesteld en u kunt eventueel een schadevergoeding krijgen, maar u kunt niet eisen dat de productie wordt gestopt. Het hof van beroep in Luik heeft in de besproken rechtszaak (zie kader op vorige bladzijde) duidelijk te kennen gegeven dat de houder van een bedrijfsgeheim niet dezelfde of hogere rechten heeft dan een octrooihouder. Die laatste heeft namelijk een octrooiaanvraag ingediend en de belasting betaald waarmee het resultaat van zijn onderzoek twintig jaar lang beschermd is. Een concurrent kan niet tot het einde der tijden ervan worden weerhouden een bedrijfsgeheim te kopiëren als dat niet beschermd wordt door een intellectuele-eigendomsrecht. Het valt dan onder de vrijheid van kopie. En een bedrijfsgeheim is niet langer geheim wanneer het in het kader van een proces wordt onthuld.

CAROLINE STAQUET

Check of die nieuwe ingenieur geen plannen uit zijn vorige productielijn gebruikt om het zich gemakkelijker te maken.

Iemand die op Facebook meldt dat hij misschien zijn baan zal verliezen door een herstructurering, onthult een bedrijfsgeheim.