Hoe 11 september mogelijk werd

In de boekenvloed over de terreur van 11 september 2001 valt de grondige feitenverzameling en nuchtere commentaar op van Jef Lambrecht. Nauwgezet beschrijft de radiojournalist hoe 11 september mogelijk werd.

Midden jaren zeventig hield de huidige Amerikaanse president George Bush jr zijn oliebedrijf Arbusto in Texas boven de doopvont. Bon-vivant Bush bakte niet bijster veel van de business en was maar wat blij met een investering van 50.000 dollar van zijn buur James Bath. Volgens diverse bronnen fungeerde Bath alleen als sluis, want het geld stamde van Salem Bin Laden, de oudste broer van terreurbrein Osama Bin Laden. Bath en Salem zouden manager Bush later nogmaals ter hulp snellen. “De investering viel toevallig samen met het moment waarop vader Bush de grote baas was van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA,” merkt Jef Lambrecht op in Hoe 11 september mogelijk werd. Tussen haakjes: Salem Bin Laden kwam om toen hij met een sportvliegtuigje in de VS tegen elektriciteitskabels vloog. De onderzoeksresultaten over dat ongeluk zijn nooit vrijgegeven.

Het behoorlijk gedocumenteerde boek van de VRT-radiojournalist bulkt van dergelijke saillante wetenswaardigheden. Al moesten we ook nog geregeld andere uitgaven raadplegen om een verheldering te zoeken bij bepaalde beweringen of intriges, wat onder meer het geval was om de mogelijke zakelijke banden tussen Bush en de puissant rijke Saudische familie Bin Laden op te delven. Een fundamenteel verwijt betekent dat deze keer niet, Lambrecht biedt ons immers zo’n weids panorama en zoomt om de haverklap zo scherp in, dat er onvermijdelijk enkele hiaten blijven.

Erfenis van Koude Oorlog. Eerst neemt Lambrecht de lezer mee door de tragische geschiedenis van Afghanistan, hij belicht het politieke wespennest en geeft (ook gruwelijke) details over de conflicten. Vervolgens komt Osama Bin Laden in beeld, die uit Washington miljarden dollars toegestopt krijgt om het sovjetleger uit Afghanistan weg te terroriseren. Het Rode Leger was in 1978 Afghanistan binnengevallen, waarop de Amerikaanse veiligheidsadviseur Brzezinski triomfantelijk meldde aan president Jimmy Carter: “Nu hebben we de kans om de Sovjet-Unie haar eigen Vietnam te bezorgen.” De Koude Oorlog woedde nog volop.

Toen de Russen opkrasten, wilde Bin Laden zijn milities opdoeken, maar op aandringen van de Saudische geheime dienst werden de moslimstrijders bijeengehouden. Misschien konden ze ingezet worden tegen andere aanvallers van moslimstaten. Bin Laden zag zo’n kans toen de Iraakse dictator Saddam Hoessein het oliestaatje Koeweit verpletterde. Maar de Saudi’s namen de Amerikanen in de arm en een furieuze Bin Laden trok zich met zijn miljarden en zijn terreurmachinerie terug in Afrika en later in Afghanistan, waar hij onderdak kreeg van het fundamentalistische Taliban-schrikbewind.

Die geschiedenis hebt u al uitentreuren gehoord? Zelfs dat is geen excuus om Lambrechts boek ongeopend te laten. Geregeld pakt hij uit met saillante opmerkingen. Zo toont hij zelfs met citaten uit de sovjetarchieven aan dat het Kremlin helemaal niet gepland had om Afghanistan in te lijven. De sovjettop greep pas in toen enkele Moskougezinde clans de macht grepen in Kaboel en het land in een bloedige chaos stortten.

Vrij spel voor kapers? Ook de terreur op 11 september 2001 en zelfs het onderzoek beschrijft Lambrecht indringend en meeslepend. Typisch voor zijn aanpak: hij merkt ook op dat John O’Neill slachtoffer werd van de dubbelaanslag op het WorldTrade Center ( WTC) in New York. Pas een paar weken voordien was hij begonnen als hoofd van de veiligheid in de Twin Towers. Hij had net verbitterd de deur achter zich dichtgeklapt bij het FBI. Pikant detail: daar had hij de jacht geleid op het brein achter de bomaanslag op het WTC in 1993. Al jaren wist hij dat het WTC het topdoelwit was voor moslimterroristen. In zijn onderzoek voelde de expert zich echter gedwarsboomd door de FBI-top en Washington. Zijn onderzoek zou te dicht op de huid van Saudische belangen zitten.

Ook over het merkwaardige verloop van het onderzoek, over de anthraxpsychose en over de talloze genegeerde waarschuwingen dat er aanslagen beraamd werden, maakt Lambrecht frappante opmerkingen. Dat doen ook Peter Franssen en Pol De Vos in Waarom de kapers vrij spel kregen. Het duo verzamelt ontzettende flaters, onwil en verdachte stappen van de inlichtingendiensten. Prompt concluderen ze dat de aanslagen passen in de politiek van Bush en co, die de democratische rechten daarna konden terugdraaien en de wapenindustrie cadeaus bezorgen. Harde bewijzen voor zo’n monstercomplot geven de auteurs echter niet en ze boetseren al te diverse (vermeende) aanwijzingen tot één samenzwering. Spectaculaire premisse maar slap betoog van Franssen en De Vos.

Luc De Decker [{ssquf}]

Jef Lambrecht, Hoe 11 september mogelijk werd. Houtekiet, 463 blz., 24,95 euro. Peter Franssen & Pol De Vos, 11 september – Waarom de kapers vrij spel kregen. Epo, 183 blz., 12,50 euro.

Volgens diverse bronnen investeerde Salem Bin Laden, de oudste broer van terreurbrein Osama Bin Laden, in het naar financiële adem happende oliebedrijf van George Bush.