Het Westen vernietigt zichzelf

Pascal Bruckner. Un coupable presque parfait. La construction du bouc émissaire blanc, Grasset, 352 blz., 20,90 euro

De blanke Marieke Lucas Rijneveld zou een dichtbundel vertalen van de zwarte Amanda Gorman, die sprak op de inauguratie van de Amerikaanse president Joe Biden, maar gaf die opdracht terug omdat daarover ophef was ontstaan. De keuze voor een ‘witte vertaler’ viel in slechte aarde.

Het voorval had in het nieuwe boek van Pascal Bruckner kunnen staan. De Franse essayist en filosoof ziet een wereld die afglijdt in etnocentrische en genderbreuklijnen. Mannen kunnen niets meer zeggen over vrouwen, hetero’s niet over homo’s, blanken niet over mensen van kleur. Bruckner trekt parallellen tussen het eigen-ras-eerstprincipe en het rassenzuiveringsbeleid van de nazi’s. Alleen is het nu ‘links’ dat rassenzuiverheid nastreeft, onder het mom van etnocentrische emancipatie.

Pascal Bruckner bespeelt dat thema al decennia. Hij focust op de blanke, westerse man. Bruckner weet dat hij erg zwak staat met zijn pleidooi. “Ik ben zelf blank, hetero en niet echt jong meer. Ik leef nog in de wereld van gisteren. Ik leg mijn hoofd onder het mes van de guillotine.”

Hij begrijpt niet waarom de westerse, vrije wereld zichzelf al decennia de prak in praat. Vooral de blanke man moet het ontgelden: hij haat homo’s en lesbiennes, is een racist en bekijkt de wereld met een superioriteitsgevoel. Tegen dat wereldbeeld wordt wild geschopt door mensen en volkeren die het zelf niet zo nauw nemen met de democratie en de ideeën van de verlichting.

Bruckner gaat uitvoerig in op de slavenhandel. Uiteraard was de slavenhandel door de Europeanen en de Amerikanen mensonwaardig. Alleen is die kritiek eendimensionaal. Slavenhandel was in Afrika al eeuwenlang een praktijk van lokale mensenhandelaars en moslimstaten. Het is nog altijd wachten op de zelfkritiek uit eigen rangen.

Bruckner wacht tevergeefs op excuses voor de wandaden van de nazaten van het Ottomaanse Rijk. Waar blijven de Russische verontschuldigingen voor de plundertocht van de Sovjet-Unie in Midden- en Oost-Europa? Telkens moet de westerse wereld het ontgelden. “Een tikkeltje meer gewetenswroeging in Algiers, Riyad, Teheran, Peking, Havana, Caracas of Damascus zou de regeringen in die landen en hun bevolking enorm vooruithelpen.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content