‘Het negativisme overvalt je zodra je hier aankomt ‘

Na anderhalf jaar aan de top van Nestlé, het grootste voedingsconcern ter wereld, heeft Paul Bulcke beter dan ooit een zicht op de wereldeconomie. En hoe de westerse bevolking daar met meer inspiratie op moet inspelen.

I odine? Jodium. Anemia? Bloedarmoede, vaak door ijzertekort. En hoe zeg je sustainability alweer in het Nederlands? Duurzaamheid. Hoewel Paul Bulcke (56) alle vragen bijna onmiddellijk zelf beantwoordt, lijkt het even op een examen Engels.

Bulcke is nu eenmaal al meer dan 30 jaar weg uit Vlaanderen en spreekt alleen met zijn vrouw nog zijn moedertaal: West-Vlaams. Met zijn drie kinderen spreekt hij meestal Frans of Spaans, de talen die zij oppikten toen het gezin Bulcke voor Nestlé in Zuid-Amerika woonde. Ondertussen betrekt hij in Nestlés hoofdkantoor in Vevey het CEO-kantoor. “Als mijn kinderen ook de kans krijgen om zo in hun baan te groeien als ik, zou ik het hun zeker aanraden.”

Bulcke is even in het land om ondernemend Vlaanderen toe te spreken op het Voka-congres. Als het over de wereldeconomie gaat, kan hij perfect de vinger aan de pols houden. Nestlé verkoopt elke dag 1,2 miljard producten, Bulcke draagt de eindverantwoordelijkheid over 280.000 werknemers, maar krijgt ook veel kritiek. Critici kennen Nestlé nog altijd van omstreden palmoliecontracten en de opdringerige verkoop van melkpoeders aan Afrikaanse moeders. “Hoge bomen vangen veel wind. Ik weet hoe serieus we altijd hebben gehandeld”, reageert Bulcke.

“Er zijn nu eenmaal mensen met een specifieke agenda die we daarvan niet kunnen en zelfs niet hoeven te proberen overtuigen. Het is bijvoorbeeld niet omdat sommigen denken dat chocolade en ijs slecht kunnen zijn dat we uit die productcategorieën willen stappen. Dan zouden we de productie overlaten aan bedrijven die misschien niet de technologie hebben om deze producten gezonder te maken en toch lekker te houden. Dan zouden we ook geen deel kunnen uitmaken van elk moment in een mensenleven en dus niet langer relevant zijn. Wat we wel moeten doen, is voldoende positieve energie creëren over wat we doen en onze overtuigingen meedelen aan onze consumenten en het grote publiek.”

Of de angst voor al die verantwoordelijkheid hem dan nooit om het hart slaat? “Het woord respect is hier meer op zijn plaats dan het woord angst. Je moet je verantwoordelijkheden respecteren. Ik ben trouwens niet alleen en het bedrijf beschikt over heel wat structuren en standvastigheid.”

PAUL BULCKE (NESTLÉ). “We hebben de tweede helft van 2010 een beetje moeilijker afgeschilderd omdat de mensen anders verwachten dat het altijd beter gaat. Terwijl je de factoren die maken dat het goed gaat niet altijd kunt onderhouden. We zagen bijvoorbeeld bepaalde grondstoffenprijzen weer stijgen. Nestlé is ook tijdens de crisis blijven groeien, maar met een versnelling in de tweede helft van 2009. Dat maakte de vergelijkingsbasis dus wat uitdagender. Je kent de financiële wereld. Ze vinden dat het fantastisch gaat en ze extrapoleren altijd. We wilden het daarom wat rustig houden. Voor 2011 zijn we positief, want de wereld groeit nog. Maar het zal nog een moeilijk jaar worden. Daar moet ik wel bijzeggen dat er eigenlijk geen gemakkelijke jaren bestaan. Gelukkig hebben we een goede strategie. We creëren waarde in voeding en dranken door er nutrition-, health- en wellnessargumenten in te bouwen. Een van die disciplines waarmee we dit doen, is bijvoorbeeld het systeem 60/40+. We maken producten gezonder door er ingrediënten uit te halen of toe te voegen en toch de smaak te behouden. En 60 procent van de proevers moeten ons product verkiezen in een blinde smaaktest.”

Nestlé voorziet 1 miljard nieuwe consumenten de komende tien jaar, 2 miljard in de volgende vijftien tot twintig jaar. Komen die voornamelijk uit ontwikkelingslanden?

BULCKE. “Een groot deel van de wereld heeft een betere morgen geroken en werkt ervoor. De ontwikkelde landen denken dat de ontwikkelingslanden moeten wachten tot zij klaar zijn, maar dat gebeurt niet, hé. De relatief dalende grondstoffenprijzen creëerden de voorbije jaren situaties waarbij de ontwikkelingslanden achtergesteld bleven. Als de grondstoffenprijzen nu stijgen en daar naar het platteland vloeien, is dat voor ons dus ook een opportuniteit. Met onze strategie van popularly positioned products hebben we een heel systeem gebouwd om die markten te bedienen. Het gaat niet om goedkope producten, maar om een volledige marketingmix die is aangepast aan de noden van de mensen die nieuw zijn in de casheconomie.”

De westerse markten boeten ook binnen Nestlé aan groei in?

BULCKE. “Zo’n 60 tot 65 procent van onze omzet komt nog altijd uit de verkoop in ontwikkelde landen. De maatschappij stort er niet ineen, maar dat er schulden moeten worden afbetaald, zal duidelijk in een mindere economische groei overslaan. Normaal veert Noord-Amerika altijd heel snel terug op en dat is nu niet het geval. We zien wel nog heel wat mogelijkheden voor groei in ontwikkelde landen. Er zijn bijvoorbeeld veelbelovende trends in de westerse maatschappij. De verouderende bevolking, met haar specifieke voedingsnoden, de hispanics die in Noord-Amerika een belangrijke doelgroep worden en de verkoop van halalproducten in Europa. Misschien moeten de gewoonten van de westerse consument ook wat veranderen door van samen koken en eten nog meer een plezier te maken. Als we daardoor 1 extra procent van het familiebudget naar het voedingsbudget kunnen verschuiven, betekent dat voor ons 10 procent groei. Ik denk dat de maatschappij heel snel weer zo positief kan denken zodra er weer groei komt. Maar de illusie van een betere morgen, dat is wat het Westen te kort heeft. Ik hoop dus dat er acties en politiek leiderschap komen om weer inspiratie in onze maatschappij te brengen.”

Wat vindt u dan van de politieke si-tuatie in België? Bent u nog mee?

BULCKE. “Nu inviteert u me op heel glad en heel dun ijs. Ik ken de details te weinig om daar zinvol over te discussiëren, maar we verliezen wel tijd. De wereld staat niet stil. Terwijl we vroeger onze goede lonen konden houden omdat onze productiviteit steeg, is de productiviteit ondertussen ook niet slecht in Zuid-Amerikaanse landen en China. Veel politici weten wat er moet worden gedaan, maar ze weten niet hoe ze dat moeten doen en tegelijk ook kans te maken op een herverkiezing. We moeten door ietwat zwartere tijden willen we denken aan onze toekomst en aan die van onze kinderen. Er zijn heel veel mensen defaitistisch en die zeggen dat we finaal gestrand zijn, maar er wordt niet consequent naar gehandeld. Durf toch de politieke moed en de wil te hebben om deze richting uit te gaan en de consequenties daarvan te dragen. Want er is heel wat dynamiek en ondernemingszin. Er moet alleen een omgeving worden gecreëerd om die te doen bloeien.”

Wilt u ooit nog naar Vlaanderen terugkeren?

BULCKE. “Terugkomen voor altijd, dat weet ik niet. Ik ben al 31 jaar weg en zit goed waar ik nu zit. Vlamingen zouden meer trots en vertrouwen moeten hebben om iets te betekenen in de wereld. Nu wordt het probleem nog vaak verkeerd voorgesteld. We moeten Vlaanderen relevant maken in de wereld voor we iets kunnen ondernemen. Terwijl we Vlamingen relevant moeten maken in de wereld door het feit dat ze iets ondernemen. Waar zijn we mee bezig om advertentiecampagnes over Vlaanderen op te zetten? Je kunt Vlaanderen wel bekend maken bij de Amerikanen, maar wat doen zij er dan mee? Zet liever een advertentiecampagne op om Vlaanderen aan te sporen trots te zijn, te werken en bedrijven op te richten en daarmee naar buiten te komen. Het is belangrijk dat Vlaanderen zijn zonen uitzendt.”

Moeten we dan geen uittocht van talent vrezen?

BULCKE. “We moeten de lokale markten niet opgeven. We moeten onze industrie wel die richting uitduwen waar we deel kunnen uitmaken van de wereldgroei. Iedereen wil meer of beter. Maar meer krijgen door minder te werken, dat kan niet blijven duren. We spreken alleen nog over het verdelen van de taart. Na de wereldoorlog dachten mensen nog dat elke volgende dag beter zou zijn. Ze werkten daar ook naartoe. Die positieve mentaliteit moeten we terugbrengen. Alleen moet het deze keer niets te maken hebben met het louter streven naar meer materiële rijkdom. De bevolking moet wel weer zin krijgen in het leven en vooruit willen gaan. De jonge mensen vragen zich inderdaad af of ze het goede leven van hun ouders kunnen behalen en hetzelfde geluk zullen kennen. Maar wat is geluk? Ik geloof dat een bevolking vrij snel van mentale richting kan veranderen, maar daarvoor heb je sterk leiderschap nodig. En dat kan een probleem zijn. Als iemand zegt: ‘Kom jongens, we gaan het geluk herdefiniëren’, wordt hij of zij gek verklaard. Je moet nochtans open staan voor geluk en het zoeken in kleinere dingen.”

Dat is natuurlijk gemakkelijk gezegd als je zelf een grote financiële vrijheid hebt.

BULCKE. “Het heeft niets te maken met het financiële aspect, wel met doen wat je wilt. Het gaat over je ergens voor willen inspannen, ergens voor willen gaan, ergens verantwoordelijk voor willen zijn. Je moet er niet zomaar op rekenen dat de regering in alles voorziet. In Afrika hebben mensen die positieve ingesteldheid nog, ook al hebben ze niet veel. Zodra je hier aankomt, overvalt het negativisme je. In Noord-Amerika willen mensen voor hetzelfde werken als ze iemand zien die zichzelf verbetert door een onderneming uit te bouwen. Hoe reageren we hier? ‘Die man moet een dief zijn. Anders kan hij op die leeftijd niet met zo’n grote wagen rijden’, zeggen sommigen dan. We proberen alles gelijk te maken. Op lange termijn nivelleer je wel naar onderen als iedereen die zijn hoofd uitsteekt, riskeert dat het wordt afgehakt.”

Hebt u vijanden gemaakt of vrienden verloren toen u CEO van Nestlé werd?

BULCKE. “Ik denk het niet. Ik ben er ook niet zo geraakt. (Beeldt een sterk staaltje ellebogenwerk uit.) Ik heb gewoon mijn werk gedaan en het altijd graag gedaan. Als je lang genoeg hard werkt, kom je er wel.”

Daar houden uitingen van jaloezie zelden rekening mee.

BULCKE. ” Don’t claim your future, work for one. Wie een toekomst opeist, maar er niet voor werkt, is jaloers op alles wat rondom zich gebeurt. In tegenstelling tot iemand die met gezonde ambitie voor zijn toekomst wil werken. Als je vroeger tot de eerste drie van de klas behoorde, was dat leuk. De laatste van de klas had andere kwaliteiten. Die werd vaak een ondernemer die geen diploma te verdedigen had. Dat was mooi. Nu mag er niet meer worden vermeld wie de besten van de klas zijn, want het zou de rest van de klas kunnen traumatiseren. Zoiets doodt een maatschappij. Terwijl gezonde concurrentie geen kwaad kan. Het proberen beter te doen en te willen winnen, moeten we weer een plaats geven. Want al die mensen die zeggen dat we niet te competitief moeten zijn, staan ‘s zondags wel langs het voetbalveld te roepen dat hun ploeg moet winnen. Dan mag concurrentie blijkbaar wel. Dat is niet logisch.”

U pleit voor gelukkig zijn met minder, maar bedrijven blijven wel werken voor een sterke groei.

BULCKE. “Je moet groeien, want de wereld groeit. Het is gezond om je positie te behouden. Dat heeft ook met de menselijke natuur te maken. Je kunt morgen alleen succesvol zijn als je jouw relevantie behoudt. Je moet alleen zorgen dat je verantwoordelijk en standvastig groeit. Daarom kiezen wij niet voor groei in dubbele cijfers op korte termijn, maar gaan wij voor een gemiddelde groei van 5 tot 6 procent over de jaren heen. Die groei staat elk jaar wel gelijk aan 6 tot 7 miljard euro, een kleine multinational op zich. Het zou onverantwoordelijk zijn, mocht ik ernaar streven groeicijfers te halen die een hypotheek leggen op de toekomst. Het was toch dat kortetermijngedoe dat de economie tegen de wand bracht. Personen, bedrijven, banken, staten…”

Bonussen?

BULCKE. “Als de bonussen eigen bediening zijn, kan het niet goed zijn. Overdrijvingen zijn nooit goed.”

Zijn de bonussen van Nestlé gekoppeld aan de beurskoers?

BULCKE. “Gedeeltelijk, maar niet bepalend.”

Daardoor verzeilt u toch ook in een cultuur waarin u moet werken voor resultaten op korte termijn?

BULCKE. “Neen, ik werk niet voor de beurs. Ik weet dat de waarde van het bedrijf wel volgt als we de juiste dingen doen. In een bedrijf met 280.000 werknemers kan je gewoon niet met dat nerveuze gedoe beginnen. Ik werk bovendien al dertig jaar bij Nestlé. Ik ga het bedrijf nu niet snel gebruiken om er zelf beter van te worden.”

an goovaerts en sjoukje smedts

“Waar zijn we mee bezig om advertentiecampagnes over Vlaanderen op te zetten?”

“We moeten onze industrie die richting uitduwen waar we deel kunnen uitmaken van de wereldgroei”

“De illusie van een beter morgen. Dat is wat het Westen te kort heeft”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content