Het mollenwerk van de VS

Als voorzitter van de Europese Unie wil België de strijd aangaan tegen bloeddiamanten, wapenhandel en de plundering van de Congolese bodemrijkdommen. Zeer ambitieus, weet onderzoeksjournalist Wayne Madsen, die een onthullend boek over het getouwtrek om Afrika schreef.

Wayne Madsen plaatst in zijn boek ‘Genocide and Covert Operations in Africa 1993-1999’ de ontwikkelingen in Centraal-Afrika (drie miljoen doden volgens de Verenigde Naties), de oorlogen in Oost- en West-Afrika (tussen Eritrea en Ethiopië, Soedan en Oeganda en in de diamantvelden van Angola, Sierra Leone en Liberia) tegen de achtergrond van wat een Amerikaanse ambassadeur ooit bestempelde als ‘appetijt voor de Congokaviaar’. Waarmee hij, na de moord op Patrice Lumumba, de drijfveer bedoelde van westerse inlichtingendiensten om in de jaren zestig via stromannen toch greep te houden op de rijkdommen van Congo.

Drie tot vier decennia later is de gelijkenis opvallend: de Congokaviaar zou na de val van het Sovjetrijk het aanknopingspunt worden om de hele Afrikakaviaar aan te pakken. Geostrategen van de regering- Clinton en een honderdtal Amerikaanse bedrijven rond de Corporate Council on Africa ( CCA) kegelden lastige dictators omver als Mobutu van Zaïre, Abacha van Nigeria, leiders van Liberia en Sierra Leone, Savimbi van de Angolese rebellenbeweging Uita} en andere oudgedienden. Geweld werd niet geschuwd om, merkwaardig genoeg, oud-marxistische en allesbehalve democratische guerrillero’s aan de macht te brengen.

Madsen illustreert in 540 bladzijden, uitgegeven bij The Edwin Mellen Press, hoe de nieuwe lichting na een omturning in Amerikaanse militaire elitescholen werd opgevoerd als hervormingsgezinde democraten: Yoweri Museveni van Oeganda, Paul Kagame van Ruanda, Edouardo Dos Santos van Angola, zelfs Laurent-Désiré Kabila werd door Clintons minister van Buitenlandse Zaken, Madeleine Allbright, geprezen als een baken van hoop. Dat gebeurde, zegt Madsen, met actieve hulp van de CIA, DIA, NSA (respectievelijk Central Intelligence-, Defence Intelligence- en National Security Agency) en afgeleide geheime inlichtingendiensten. Meestal in tandem met privé-milities.

Hoewel hij zelf geen afrikanist is, was Wayne Madsen geïntrigeerd door het neerhalen van het vliegtuig van de Rwandese president Juvenal Habyarimana op 6 april 1994. Hij startte een eigen onderzoek. De niet-gouvernementele organisatie Epic spoort schendingen van de privacy op bij elektronisch dataverkeer. Madsen legt zich toe op de activiteiten van inlichtingendiensten. Hij kent hun praktijken van binnenuit, want werkte in opdracht van de US Navy op afluistertechnologie voor NSA. De stroper werd boswachter: “Ik weet waar er lijken in de kast zitten,” grapt hij.

Madsen reisde naar Oeganda en Rwanda waar informele gesprekken met VS-militairen zijn vermoedens bevestigden: “Los van mijn onderzoek dat de Amerikaanse militaire inlichtingendienst DIA als het brein van de aanslag aanwees, kwam ook de Franse parlementaire onderzoekscommissie Quiles in 1998 tot dezelfde conclusie. Wat voor sommigen genoeg is om me een agent van de Franse inlichtingendienst DGSE te noemen.”

De Amerikanen azen op bodemrijkdommen, begeren de gigantische telecommarkt in Afrika en nieuwe afzetmarkten. Tegenover de toen nog opkomende ‘Eeuw van Azië’ wilde men Afrika inpikken?

WAYNE MADSEN. “Er is in Afrika een wedren aan de gang tussen Franse en Amerikaanse inlichtingendiensten om via partnerbedrijven de openliggende markt voor draadloze telecommunicatie in te palmen. Maar Frankrijk staat onder druk om zijn chasse gardée ook op andere gebieden prijs te geven. Het Franse schuldgevoel na de genocide in Rwanda was een goed breekijzer, terwijl uitgerekend het Amerikaanse plan om via Rwanda Mobutu te wippen in een menselijke tragedie uitmondde. De Verenigde Staten had belangstelling voor het landje zonder bodemrijkdommen, omdat Kagame’s RPF het geschikte vehikel was om het verlanglijstje van zijn bedrijven in te vullen: Barrick, American Mineral Fields ( AMF), Banro Resources, Bechtel, Tempelsman & Sons, Halliburton ( nvdr _ waarvan huidig Amerikaanse vice-president Dick Cheney de CEO was). Microsoft keek uit naar coltanerts. Walter Kansteiner, wiens vader in Chicago trader is in tropische grondstoffen, is nu in de regering- Bushassistant secretary of State for Africa. Hij hield op 16 oktober 1996 in The Forum for International Policy een pleidooi voor de opsplitsing van Zaïre. Rond die tijd begon Laurent Kabila zijn Blitzkrieg richting Kinshasa _ met de actieve medewerking van Amerikaanse inlichtingendiensten. Die man bepaalt vandaag het Afrika-beleid van de VS.”

U stelt dat VS-offensief voor als één groot complot. Was de tragedie niet veeleer het gevolg van verschrikkelijke onkunde van overmoedige geostrategen?

MADSEN. “Dat Hilary Clinton met een diamanten ring van American Mineral Fields paradeerde, is het topje van de ijsberg. Rond Clintons verkiezingscampagne hingen ook bedrijven die in Afrika zitten. Zakenbelangen controleren niet alleen het Congres, ook het Witte Huis. Wat dat betreft, is er geen verschil tussen de Democraten en de Republikeinen. Er wás een strategisch plan voor Afrika. In een CIA-rapport van januari 1994 werd het aantal mogelijke doden bij het neerschieten van Habyarimana’s vliegtuig op minimaal 500 geraamd, maximaal op 500.000. Het laatste cijfer werd realiteit. Men was bereid dat risico te lopen. Brown & Root, een dochterbedrijf van Halliburton, was officieel in Rwanda om landmijnen te ruimen. Feitelijk werden Kagame’s manschappen opgeleid, want Brown & Root is gelinkt met Miy Professional Resources Inc. (MPRI), een privé-huurlingenleverancier uit Virginia. Dat bewaakte in Angola diamantconcessies van American Mineral Fields. De Amerikaanse militaire inlichtingendienst DIA recruteert onder MPRI-mensen. Zo kun je doorgaan; lees mijn boek.”

In Genua zei de G8 de cruciale problemen van Afrika te willen aanpakken.

MADSEN. “Wat zijn de cruciale problemen van Afrika? Huidig minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell is een voorstander van privé-legers als MPRI. Vroeger waren dat ‘huurlingen’, tegenwoordiger noemt men dat PMC‘s: Private Miy Contractors. Ze zijn efficiënt en goedkoper dan een officieel leger. Kansteiner, nu Powells rechterhand voor Afrika, zei in augustus 1998 _ dat was toen de tweede invasie van Congo op gang kwam tegen Laurent Kabila _ dat ‘het uiteenvallen van Congo erg waarschijnlijk is, nu nog meer dan dertig jaar geleden’. Het tegendeel is waar: wie Congo een beetje volgt, weet dat de Congolezen, van noord tot zuid en van west tot oost, meer dan ooit gehecht zijn aan die ene grote natie. Ook Richard Are, Powells nummer twee, beschouwt Afrika als een zandbak waarin je naar believen kunt stoeien. Armitage was rechtstreeks betrokken bij het Iran Contra-schandaal. Colin Powell is een Afro-Amerikaan, maar hij zorgt voor continuïteit: de inlichtingendiensten zijn er in de eerste plaats om Amerikaanse zakenbelangen te dienen. Het E-IMET-programma ( nvdr _ Enhanced International Military Education and Training) en de inlichtingendienst DIA begeleidden in 1996 Laurent Kabila’s opmars naar Kinshasa en in 1998 steunden ze de rebellie tegen diezelfde Kabila.”

Westerse politici wenden als excuus voor hun onmacht aan dat de huidige leiders in Afrika zélf de agenda bepalen.

MADSEN. “Om hun verantwoordelijkheid in dit drama te verhullen, vergeten ze graag wie het vuur aan de lont stak. Mobutu en consoorten deden er decennia over om zogenaamde ‘monsters van Frankenstein’ te worden; Kabila senior had slechts twee jaar nodig. Zelfs de stevigste pionnen raakten out of control: Kagame en Museveni leggen elkaar het vuur aan de schenen; de voorbeeldige leiders van Ethiopië en Eritrea ook. Dictator Charles Taylor van Liberia is een luis in de pels van Washington. Hij was nochtans de favoriet van Jesse Jackson, Clintons officiële gezant, om in Afrika de democratie te verkondigen. De poppen gingen snel een eigen leven leiden. Maar de moord op de president van Rwanda was het ontstekingsmechanisme voor een avontuur dat het Pentagon niet meer beheerst. Niettemin blijft Kagame de favoriet. Twee weken na de moord op Laurent Kabila zat hij in Washington met George W. Bush en met Joseph Kabila aan tafel. Het lijk van vader Kabila was amper koud.”

U zegt bewijzen te hebben dat de raketten waarmee het vliegtuig van de Rwandese president werd afgeschoten, door de VS zijn geleverd?

MADSEN. ” James Lyons, die het VN-onderzoek leidde, bezorgde het Internationaal Oorlogstribunaal van Rwanda (ICTR) bewijzen voor mijn stelling. De SAM-raketten werden buitgemaakt tijdens Desert Storm in Irak en van Caïro naar Kigali gebracht. De raketten lagen opgeslagen in magazijnen van een Zwitsers bedrijf dat voor de CIA werkt. Twee RPF-soldaten vuurden de SAM-16’s af vanaf Masaka en de Gasogi-heuvel. Die soldaten werden in Phoenix, Arizona, opgeleid om met dit soort projectielen om te gaan. Ik heb dit aangetoond,los van Lyons’ onderzoek en van de Franse Quiles-commissie. Iedereen komt tot diezelfde conclusie, ook Rwandese getuigen. Maar ICTR-rechter Louise Arbor deed de boeken dicht toen ze de hete adem van Madeleine Allbright voelde.”

De plundering van Congo door de buurlanden is wel het beste voorbeeld van ontsporing. De Westerse mijngroepen raakten verstrikt in hun eigen netten en bijten nu in het zand.

MADSEN. “Omdat Laurent Kabila niet voldeed, organiseerden ze in augustus 1998 een tweede invasie van Congo. Andere stromannen kregen ruggensteun van het US Army Rwanda Interagency Assessment Team (RIAT). Maar Zimbabwe en Angola waren de onverwachte spelbrekers, en dat bracht de Zuid-Afrikanen in een moeilijk parket.”

Joseph Kabila lijkt een nieuwe ‘Mobutu uit 1965’. Democratisering en rechtszekerheid zijn in Congo nog even ver weg als in pakweg Nigeria, Rwanda of Sierra Leone. President Robert Mugabe van Zimbabwe blijft ondanks Britse kritiek een nuttig tegengewicht voor de Angolese president Edouardo Dos Santos.

MADSEN. “Mugabe is voorlopig nuttig voor de Amerikanen en voor de Zuid-Afrikanen. Pretoria leunt vanouds aan bij de Angolese rebellenbeweging Uita}. Eind vorig jaar was er toenadering tussen Angola en Oeganda, twee vijanden in Congo. De Oegandees Museveni was bereid Unita te laten vallen, als Dos Santos iets zou doen om de toestand in Kinshasa te ‘deblokkeren’. Daar was de populaire Angolese generaal Joao de Matos, die verantwoordelijk was voor de veiligheid in Kinshasa, niet voor te vinden. De Matos werd door Dos Santos ontslagen op 15 januari, één dag voor de moord op Laurent Kabila.”

In april 2001 hield het Amerikaanse congreslid Cynthia McKinney hoorzittingen. Uw bevindingen over ‘covert operations’ werden niet tegengesproken.

MADSEN. “Ik heb het allemaal onder eed bevestigd op 17 mei 2001 voor het Committee on International Relations van het Huis van Afgevaardigen, samen met andere getuigen.”

Gedreven door radeloosheid, het Somalië-syndroom en schrik voor dode soldaten, vinden zelfs VN-kringen de inschakeling van privé-milities een aanvaardbaar alternatief.

MADSEN. “Het idee klinkt goed. Men dringt immers aan op waterdichte parlementaire controles, maar dat is theorie. Het leger is onderworpen aan de US Freedom of Information Act, maar dan roept men makkelijk het ‘staatsgeheim’ in. Controle op privé-legers is helemaal een fabel. Het aantrekkelijke van Private Military Contractors is dat de officiële militaire betrokkenheid op een creatieve manier kan worden verhuld. Via een kluwen van postbus- en off shore-bedrijven zijn PMC’s en mijnbelangen op een ondoorzichtige manier onderling verstrengeld. Journalisten en volksvertegenwoordigers lopen verloren in die vernuftige juridische constructies. Maar zelfs heel eenvoudige aberraties blijken te kunnen: Ukrainian Cargo Airways vliegt in Congo wapens aan voor de vechtende partijen en vervolgens VN-troepen om ze uit elkaar te houden.”

Kunnen oorsprongscertificaten de strijd tegen ‘bloeddiamant’ beslechten?

MADSEN. “Voor de grote mijngroepen is dat de oplossing om een opdringerige bevolking, die in de chaos geen ander economisch alternatief meer heeft, van hun diamantvelden te houden. Bill Clinton nodigde voor het einde van zijn ambtstermijn in januari de diamantjongens uit op het Witte Huis. Een certificeringssysteem is de feel good factor om de aangerichte rotzooi te vergeten. De destabilisatie van de diamantvelden verloopt volgens hetzelfde scenario als in het gebied van de Grote Meren.”

Er is met de ‘Nieuwe Afrikaleiders’ weinig nieuws onder de Afrikaanse zon. Wat nu?

MADSEN. “De Opportunities and Growth for Africa Act is goedgekeurd door het Amerikaanse Congres en de G8 heeft in Genua het Millennium Africa Plan van de Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki omarmd. Of dat goed nieuws is voor de gewone man in Afrika? Congo is een van de armste landen ter wereld. Het zou minstens het rijkste land van Afrika moeten zijn. Zwarte leiders die zich daar zorgen om maken _ en die zijn er _ worden gemuilkorfd. Dat is de waarheid, ze worden tegengewerkt. De Westerse mythe van the heart of darkness is taai. Is er iets veranderd sinds de liquidatie van Lumumba?”

Erik Bruyland

“De Amerikaanse inlichtingendiensten zijn er in de eerste plaats om zakenbelangen te dienen.”

“Een CIA-rapport vond 500 tot 500.000 doden na de aanslag op Habyarimana een aanvaardbaar risico.”

“Certificaten voor bloeddiamant zijn de ‘feel good factor’ om de aangerichte rotzooi te vergeten.”

“Mensenrechten en democratie waren het motief of een alibi. Een menselijke ravage in Afrika is het resultaat.”