Het is oorlog tussen uitgevers en distributeur AMP

Het botert niet langer tussen Sanoma, de grootste tijdschriftenuitgever in België, en AMP, de vaste distributiepartner van de Belgische persgroepen. Humo, Flair en Story komen straks in de winkel terecht via CMB-dochter Hessenatie Logistics. Dat zet ook andere mediabedrijven aan het denken. En kan enkele ongeschreven wetten onderuithalen.

Donderdag is Trends-dag, woensdag komt Knack uit en eens per maand vindt u een nieuwe Bizz in de krantenwinkel. Om die beloftes te kunnen waarmaken, trekt er zich elke nacht een logistieke machine op gang die levert bij de meer dan 6000 krantenwinkels en andere persverdelers in België. “We voeren elke dag vanuit achttien depots ongeveer 300 leveringsrondes uit, zes dagen per week,” zegt Herman Deckers, bij AMP verantwoordelijk voor de regionale persdistributie. Bovendien is de distributie van kranten en tijdschriften tweerichtingsverkeer, omdat onverkochte exemplaren moeten terugvloeien naar de uitgever. “Het lijkt eenvoudig, maar het is een logistiek en administratief kluwen. De complexiteit van onze job wordt wel eens onderschat.”

Betalen voor onverkochte Humo’s

AMP kan echter op weinig goodwill in de sector rekenen. Zowel uitgevers als persverkopers hebben hun klachtenlijstjes. Staan bijna steeds bovenaan op die lijst: de stroeve administratie en het gebrek aan gedetailleerde informatie over de goederenstroom. “AMP werkt nog steeds grotendeels manueel en is weinig transparant. Daardoor krijg je als uitgever geen zicht op je verkoop in de individuele winkelpunten,” klaagt Erik Van Espen, directeur lezersmarkt bij Sanoma, de uitgever van onder meer Humo, Flair en Story. Herman Deckers belooft snel beterschap: “Er is hard gewerkt aan het opkrikken van de dienstverlening en het verbeteren van ons informaticasysteem.”

“AMP is inderdaad flink veranderd, maar ze komen in vergelijking met bijvoorbeeld Nederlandse concurrenten dan ook van erg ver,” getuigt Tony Vervloet, secretaris-generaal van de Vlaamse Federatie van Persverspreiders (VFP), de beroepsvereniging van de krantenwinkels. De modernisering van de dienstverlening ging gepaard met een aanpassing van de tarieven. “Ik denk dat we het spel eerlijk gespeeld hebben, want we hebben eerst bijna drie jaar lang onze eigen kosten gedrukt en hebben pas daarna een inspanning gevraagd van de uitgevers,” repliceert Deckers.

Toch gooide AMP met zijn nieuwe tarieven de knuppel in het hoenderhok. Niet zozeer omwille van de hogere facturen, wel omdat een van de basisprincipes van de sector overboord gegooid werd. Uitgevers betalen traditioneel alleen voor de verkochte nummers, tegen een vaste prijs per exemplaar. Daar wilde AMP vanaf, om onder het motto van Activity Based Costing geld te vragen voor elk vervoerd exemplaar, of dat nu verkocht wordt of niet. “Dat voorkomt een dubbelzinnige situatie waarbij je een product twee keer vervoert, maar er niet voor betaald wordt,” licht Deckers toe.

Nieuw contract met Hessenatie

Het nieuwe systeem werd begin 2004 aan de uitgevers voorgelegd. “Op zich hebben we er geen probleem mee, uiteindelijk is dat de manier van werken in de meeste sectoren,” klinkt het bij Sanoma. “Alleen betekende de tariefherziening voor ons een meerkost van ettelijke honderdduizenden euro per jaar. Bovendien bleek er hoegenaamd geen ruimte om te onderhandelen, het was te nemen of te laten, zonder dat we echt zicht hadden op de samenstelling van de tarieven. Daarom hebben we beslist ons niet langer bij de voorwaarden van AMP neer te leggen.”

Sanoma verlengde zijn contract niet en ging op zoek naar een andere distributeur. “We hebben een lastenboek opgesteld en zijn daarmee bij heel wat partijen gaan aankloppen, ook bij AMP,” aldus Van Espen. Uiteindelijk kwam de grootste tijdschriftenuitgever in België bij het Antwerpse Hessenatie Logistics terecht, een dochter van het beursgenoteerde CMB. Die verzorgt vanaf 1 januari 2006 de verspreiding van de magazines naar winkelpunten in heel het land.

“We hebben de afgelopen decennia flink wat sectorspecifieke knowhow opgebouwd. Ik wens niemand een grote catastrofe toe, maar hoop dat men de complexiteit van de persdistributie toch niet onderschat,” reageert Deckers. “We beseffen maar al te goed dat onze keuze voor Hessenatie inderdaad een zeker risico inhoudt,” geeft Van Espen toe. “Ze hebben de capaciteiten, maar moeten natuurlijk wel van nul beginnen. Er moeten machines geleasd worden en er is een plan nodig voor de retourverwerking.”

Meer controle

Voor Sanoma is het een zaak van langetermijndenken, beklemtoont Van Espen. “Je moet je als uitgever afvragen of AMP ooit een echte innovator wordt. Wij zijn daar niet van overtuigd geraakt.” Vooral het informaticaplatform van Hessenatie is volgens Van Espen een verademing: “We krijgen constant toegang tot alle informatie van alle partijen. Belangrijk als er ergens een kink in de kabel zit.”

Bij AMP denkt men dat het afhaken van Sanoma eerder ingegeven werd door een strategische keuze. “Voor hen staat onafhankelijkheid centraal, dus gaan ze op zoek naar een partnership waarin ze meer controle kunnen uitoefenen,” meent Pascal Dehenain, directeur nationale distributie bij AMP. Dat Sanoma als eerste andere paden bewandelt, heeft volgens Van Espen niet alleen te maken met de filosofie van de Finse moeder, maar ook met haar marktpositie. “We leven vooral van de losse verkoop in de winkelpunten. Dat geldt ook voor De Persgroep, in mindere mate voor Roularta.”

In het contract dat beide partijen begin maart 2005 tekenden, werd ook CMB, de moedermaatschappij van Hessenatie Logistics, expliciet betrokken. Zij moet voor de nodige financiële garanties zorgen. “Hessenatie heeft grote partners als Panasonic of Q8 voor wie de groep telkens een deel van de business doet. Wij vertrouwen een essentieel deel van onze activiteiten aan hen toe, logisch dus dat we ons wat indekken,” aldus Van Espen.

Domino-effect?

Ook andere uitgevers hebben het steeds moeilijker met de houding van AMP. Hoewel de nieuwe tarifering ondertussen weer ingetrokken werd, besloten enkele krantenuitgevers vanaf 1 januari 2005 een deel van de distributie zelf te organiseren. Zo levert de Vlaamse Uitgeversmaatschappij (VUM, uitgever van De Standaard, Het Nieuwsblad en Het Volk) zelf aan de winkelpunten in West-Vlaanderen. Rossel (Le Soir) doet dat in Brussel en Waals-Brabant. Voor andere regio’s doen deze krantenuitgevers nog wel een beroep op AMP.

“Bij hen speelt in de eerste plaats de concurrentie met andere uitgevers, zij willen niet samen met de andere kranten aankomen, maar hen voor zijn, ook al kost dat zeker meer,” commentarieert Herman Deckers (AMP). “Dat is slechts één argument, de nieuwe tarieven van AMP hebben zeker ook onze beslissing beïnvloed,” pareert Koen Maes, circulation manager bij VUM Media.

Door het wegvallen van het Sanoma-contract moet distributeur AMP ongeveer 15 % van zijn omzet prijsgeven. “Het gaat wel om een kleiner percentage als je het hebt over rentabiliteit, omdat grote groepen van kortingen kunnen genieten,” nuanceert Pascal Dehenain. Volgens Koen Maes laat het nieuwe contract met AMP een vrij snelle uitstap toe: “In principe kunnen we op een jaar tijd beslissen om in alle provincies zelf te leveren. Concrete plannen daarover zijn er momenteel niet, maar we houden alle opties open. Tot grote verbazing van zowat iedereen loopt West-Vlaanderen goed. De kosten verschillen nauwelijks van die van AMP, ook al is het een zeer complexe operatie.”

Wie is de volgende?

Niemand durft echt voorspellen wat de beslissing van Sanoma voor de toekomst van de sector betekent, al wordt snel duidelijk dat de ontevredenheid over AMP een kookpunt bereikt heeft. Her en der wordt gepraat, zoveel is duidelijk. “Je voelt dat het een onderwerp is dat plots heel erg leeft, veel uitgevers zijn onthutst over de houding van AMP,” aldus Koen Maes (VUM Media). Hij verwacht dat er in de toekomst in West-Vlaanderen synergieën mogelijk zijn tussen de eigen distributie en die van andere uitgevers. “Met de zomer in aantocht is de kuststreek een interessante regio.”

“Het distributiedossier is plots weer bijzonder actueel, voor elke uitgever,” stelt Dirk Vandekerckhove, directeur magazines bij Roularta, uitgever van onder meer Knack en Trends. “Iedereen legt bestaande en potentiële partnerships naast elkaar. Wie bij AMP blijft, zal van hen zeker verregaande verbeteringen verwachten, onder een strikte timing.”

Bovendien wordt er in de sector gewezen op de plannen van De Persgroep. Die bouwt tegen 2007 in Lokeren een nieuwe drukkerij met “niet toevallig” een groot distributiecentrum ernaast. “AMP gaat, meer nog dan vroeger, kijken hoe er ingespeeld kan worden op nieuwe ideeën. In een hoekje zitten en hopen dat de storm overwaait, is er niet bij,” wil Herman Deckers nog kwijt.

Ondertussen zit niemand te wachten op een al te grote versnippering van de markt, omdat daardoor wellicht ook de tarieven de hoogte ingaan. “Voor krantenverkopers betekent de komst van Hessenatie een stuk extra complexiteit,” zegt Tony Vervloet (Vlaamse Federatie van Persverspreiders). Toch ziet hij nog ruimte voor verdere liberalisering: “Vandaag hebben we geen keuze bij wie we onze producten aankopen, elk tijdschrift komt van één distributeur. We zijn zeker vragende partij om de onderlinge concurrentie te laten spelen, al is het aan distributeurs en uitgevers om samen een regeling daarvoor uit te werken.”

Erik Van Espen (Sanoma) verwacht wel dat kleine uitgevers het in de toekomst lastiger zullen krijgen. “Dat systeem van Activity Based Costing komt er toch ooit. Op dat moment moet je als uitgever goed nadenken over je distributiestrategie, want elk verspreid exemplaar kost dan geld. Ik kan me niet voorstellen dat kleine titels het zich dan nog kunnen veroorloven om breed aanwezig te zijn.”

Raphael Cockx

De aanleiding: uitgevers betalen de distributeur traditioneel alleen voor de verkochte nummers, maar AMP wilde plots geld voor elk vervoerd exemplaar.

Het gevolg: door het wegvallen van het Sanoma-contract moet distributeur AMP ongeveer 15 % van zijn omzet prijsgeven.

De toekomst: niemand durft echt voorspellen wat de beslissing van Sanoma voor de toekomst van de sector betekent, al wordt duidelijk dat de ontevredenheid over AMP een kookpunt bereikt heeft.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content