‘Het is nog erger dan belspelletjes’

“We kunnen niet anders dan België vroeg of laat grondig te hervormen, want het werkt niet meer.” Dat zegt de decaan van de Leuvense rechtsfaculteit, Paul Van Orshoven. Veranderen betekent voor hem niet meteen de splitsing van het land.

Een interview met Paul Van Orshoven heeft veel weg van een hoorcollege. De professor doceert. Hij zet zijn visie breedvoerig en nauwgezet uiteen. En hoewel hij herhaaldelijk zegt dat hij een louter technische uitleg geeft als jurist, borrelt de verontwaardiging over de politieke gang van zaken meermaals op. “Er komt een ogenblik dat toegeven aan de Franstaligen niet meer houdbaar zal zijn. Al doen sommigen hun uiterste best om het opnieuw zover te krijgen. Tot en met het gebruiken van het schrikbeeld van ‘ontketende financiële markten’. Trouwens, kunnen de Franstaligen niet dringend een nieuw België helpen uitbouwen om de markten gerust te stellen?”

Van Orshoven vindt dat de staatshervormers het in de vijf vorige operaties goed hebben gedaan in het licht van de doelstellingen. “Hun constructie heeft echter haar beste tijd gehad. Het systeem functioneert niet meer en dat kunnen we ons niet langer veroorloven.”

PAUL VAN ORSHOVEN. “Ik heb daar geen goed zicht op, maar is de berg geen muis aan het baren? Politici hebben bijvoorbeeld de mond vol van homogene bevoegdheidspakketten, maar op tafel ligt alleen versnippering. Performantie, de juiste schaal, subsidiariteit, bevoegdheden die naadloos aansluiten bij uiteenlopende voorkeuren tussen Vlamingen en Franstaligen, dat moet het streven zijn. Dat gebeurt in het beste geval een beetje. Het is als in dat grapje over de Engelsen die overwegen rechts in plaats van links te rijden en het eerst proberen met de vrachtwagens alleen. Absurd.

“Halve autonomie is geen autonomie. Overigens, wat is dat voor onzin om te doen geloven dat het laten uitbetalen van de kinderbijslagen door de deelstaten een grote stap is naar meer autonomie. Dat is nog erger dan belspelletjes. Het geeft de mensen de illusie van een grote staatshervorming. Wat kan het mij schelen wie de kinderbijslagen uitbetaalt. Het principe en de omvang van de uitkering, de samenhang met de rest van het gezins- en zelfs onderwijsbeleid, daar gaat het om.

“Indien ze de federale staat willen redden, moeten de onderhandelaars het radicaal over een andere boeg gooien.”

Goed, maar onze Franstalige landgenoten willen daar niet van weten en dus duurt de blokkering voort.

VAN ORSHOVEN. “De onderhandelingen duren al maanden omdat de Franstalige minderheid halsstarrig haar vetorecht uitoefent. Merkwaardig toch dat de Franstaligen nooit plooien en dat de ‘staatsdragende’ Vlamingen opnieuw inbinden, zoals al die vorige keren.”

De Franstaligen vinden dat ze al ontzettend veel hebben toegegeven.

VAN ORSHOVEN. “Ja, omdat ze alles bij het oude willen laten en dat status-quo niet als een eis zien. Elke verandering is dus een toegeving. Maar wanneer de situatie fundamenteel is gewijzigd, moet er verandering komen. Wie die tegenhoudt, eist eigenlijk het meeste. Wie zich destijds tegen de Franse revolutie verzette was geen demandeur de rien, maar eiste de handhaving van zijn privileges.

“De Franstaligen maken gebruik van de kracht van de inertie, maar ze zullen stilaan inzien dat het status-quo ook voor hen nadelen heeft omdat België eraan ten onder gaat. Ze moeten beseffen dat indien ze niet constructief meewerken, ze de tak afzagen waarop ze zitten.

“De omstandigheden veranderden en dus moeten de structuren dat ook doen. De vorige staatshervormingen waren klein bier in vergelijking met wat zich nu opdringt. De beruchte resoluties van het Vlaams Parlement aan het einde van de jaren negentig zijn gedateerd, al was het maar omdat België toen nog werkte. We staan al veel verder in de geesten.

“Ik wil geen splitsing van het land, maar als de Franstaligen dwars blijven liggen en hun vetorecht steeds misbruiken, durf ik te denken aan eenzijdige technieken om de zaken op de spits te drijven. En misschien komen ze tot inkeer als de Vlamingen geloofwaardig dreigen om eruit te stappen.”

Eenzijdige mogelijkheden?

VAN ORSHOVEN. “Bijvoorbeeld stromannen sturen naar de federale regering en die onder feitelijke curatele zetten van de Vlaamse regering. Natuurlijk vereist dat een consensus van de Vlaamse politici om aan de Franstaligen diets te maken dat het noorden de federatie verlaat als het zo voortgaat. Dat is een revolutie en die hoeft niet altijd met geweld gepaard te gaan.”

BOUDEWIJN VANPETEGHEM EN HANS BROCKMANS, FOTOGRAFIE THOMAS DE BOEVER

‘De meeste moeilijkheden zijn niet meer op te lossen in het bestaande Belgische verband’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content