‘HET IS MOEILIJK NOG SLECHTER TE DOEN’

Steen Jakobsen, de hoofdeconoom van Saxo Bank, maakt deel uit van een groep pragmatische economen die een pessimistische kijk op de toekomst van Europa hebben. Toch is hij optimistischer dan in het verleden. “Niet dat alles op rolletjes loopt en dat alle problemen in Europa zijn opgelost. Het is vooral moeilijk nog slechter te doen”, legt hij uit.

De komende maanden zijn cruciaal voor Europa. In 2014 zijn er verkiezingen in België en Frankrijk, maar vooral die in Duitsland zullen de toon zetten voor de toekomst van de Unie. “Als Angela Merkel Engels spreekt, profileert ze zich als een verdedigster van Europa. Maar zodra ze overschakelt op Duits, is haar visie op Europa plotseling veel minder positief”, aldus Steen Jakobsen. Volgens hem deelt Duitsland de lakens uit in Europa. “De Europese Commissie is op haar grenzen gebotst tijdens de crisis in Cyprus. Uiteindelijk kon Duitsland weer zijn wil opleggen.”

Meer hervormingen

“Voorlopig hebben de regeringen door de interventie van de monetaire autoriteiten alleen maar tijd gewonnen. Maar de fundamentele problemen blijven onopgelost. Europa moet grondige hervormingen doorvoeren, en die kunnen alleen van de politici komen. Tenzij ook de bedrijven eronder beginnen te lijden en hervormingen opleggen. Maar in dat geval riskeren ze veel abrupter en pijnlijker te worden”, aldus Jakobsen. Geen veranderingen doorvoeren, zou volgens hem dom zijn. “Einstein zei al dat eindeloos hetzelfde experiment herhalen in de hoop dat het resultaat verandert, idioot is.”

“Ons economische model dateert van het tijdperk van Margaret Thatcher. In de jaren tachtig stond de economie op de rand van de afgrond. Zij is erin geslaagd die te redden door het economische model te veranderen. We hebben daar sindsdien niet meer aan getornd. Het is hoog tijd de economie opnieuw te focussen op de bedrijven”, benadrukt Steen Jakobsen.

Elders is het niet beter

Niet alleen Europa is aan hervormingen toe. Ook China heeft het einde van een economische cyclus bereikt en moet de overstap naar de volgende maken. In de jaren tachtig begon het land over te schakelen naar de markteconomie. Het heeft zich omgevormd van een landbouwmaatschappij tot een semi-industriële economie. Vandaag moet China verder gaan en onder meer een stelsel van intellectueel eigendom en van sociale zekerheid invoeren. “Het zal vijf à tien jaar nodig hebben om die hervormingen te realiseren”, aldus Steen Jakobsen.

De Verenigde Staten bevinden zich volgens hem in een heel andere situatie. Ondanks hun zwakke economische groei kunnen ze de toekomst met meer vertrouwen tegemoetzien dan Europa. Jakobsen: “De ontdekking van schaliegas heeft alles veranderd. De Verenigde Staten kunnen goedkoper staal produceren dan China. Dat gas zou in Europa moeten raken, om onze competitiviteit een boost te geven.”

Volgens de hoofdeconoom van Saxo Bank zijn de hoge energiekosten de belangrijkste oorzaak van de gebrekkige concurrentiekracht van Europa. “De arbeidskosten vertegenwoordigen nog slechts 20 procent van de productiekosten en kunnen dus niet de oorzaak zijn van alle problemen zijn.”