HET HUIS VAN BILL GATES. I have a dream

Eindelijk een beschrijving van het huis van de toekomst, versie Bill Gates, door de bouwheer zelf.

Iemand die 30 miljoen dollar uitgeeft aan een nieuw huis verdient aandacht. Hij verdient die des te meer als hij de rijkste mens op deze planeet is en bovendien stichter en baas van Microsoft, de firma die in twee decennia van niets is uitgegroeid tot de kolos van de informatie-ekonomie. Zelfs al zou hij niet zo aktief naar belangstelling zoeken, dan nog zou Bill Gates worden bedolven onder de aandacht. Maar hij doet dat juist wel. Hij heeft een krantencolumn, maakt “infomercials” voor tv en treedt op in praatshows. Hij heeft een e-mail-adres dat iedereen kent. En nu bekroont hij deze act met een boek.

“De weg die voor ons ligt” (The Road Ahead), op 24 november wereldwijd verschenen, wil naar eigen zeggen de lezers “een ongelooflijke rit over de informatiesnelweg” bieden. Bij het boek hoort passend een cd-rom waarop u William Henry Gates III zelf aan het woord kan horen en kan deelnemen aan een gesimuleerde rondgang door zijn nieuwe huis, dat een waarachtig technologisch wonder belooft te worden. Veel mensen zullen zonder twijfel van de rit genieten en nog meer zullen de tekst uitkammen op zoek naar verlichting : het boek is per slot van rekening de visie op de informatierevolutie uit de mond en de pen van de man die er het meest van heeft geprofiteerd.

Nochtans is De weg die voor ons ligt gewoon nog een boek meer over de impact van computers. En wat het toont, is dat Bill Gates geen visionair is, maar gewoon een erg briljant zakenman.

Ver vooruitzien in de toekomst is niet zijn sterkste kant. Natuurlijk heeft hij een visie ; maar die lijkt teleurstellend veel op wat zoveel goeroes voorspellen. Gates gelooft dat de kombinatie van alomtegenwoordige computers en goedkope en snelle kommunikatie onze levenswijze en arbeid zal veranderen op een wijze waar het Internet vandaag maar een schijn van is. Hij voorspelt een toekomst van zakcomputers en intelligente “agenten” stukjes software die de netwerken van de wereld zullen afschuimen op zoek naar goedkope teatertickets of ondergewaardeerde aandelen.

Bill Gates heeft een mooie term wrijvingsvrij kapitalisme voor de notie dat de nieuwe media vele tussenpersonen zullen uitschakelen. Maar ook dat is niet nieuw : vraag gelijk welke bankier, reisagent, handelaar, makelaar of dagbladuitgever. Allemaal zijn ze bang dat het Internet hun inkomsten zal afpakken.

Natuurlijk speelt hier het broneffekt. In tegenstelling tot de meeste profeten, kontroleert Bill Gates wel degelijk een fortuin en een firma die in staat is om de toekomst te maken en ze niet alleen te voorspellen. Maar daartegenover moet u de keren stellen dat de man totnogtoe verkeerd heeft gegokt.

– Interaktieve televisie was de toekomst, dacht de auteur van “De weg die voor ons ligt” tot voor kort. De feiten geven hem totnogtoe ongelijk.

– The Microsoft Network (nvdr – de nieuwe on line-dienst van Microsoft) zou eerst een alleenstaand netwerk worden, los van het Internet, waarvan Bill Gates het belang tot recent niet inzag.

– Een reeks koncepten die Microsoft heeft gepropageerd, zijn op niets uitgedraaid : PDA’s (personal digital assistants) die handschrift lezen, apparaten van telefoons tot wasmachines die met Microsoft-software worden bestuurd, of cartoon-achtige “vriendelijke” interfaces voor computerschermen.

DE NABIJE TOEKOMST TELT.

Microsoft-watchers zullen niet verbaasd zijn dat Bill Gates niet uitpakt met een verrassend nieuwe visie. Hij erkent dat zelf. Zijn genie bestond er nooit in van verder te kijken dan anderen, maar van de nabije toekomst duidelijker te zien, en van veel beter te begrijpen hoe hij hem moest exploiteren. Telkens opnieuw heeft Microsoft het potentieel van andermans ideeën onderkend en het eenvoudigweg beter gedaan. Altijd beter als het op marketing aankwam en minder vaak beter als het om ontwikkeling ging.

Toen hij jong was, wou Gates ekonomist worden. Op een zekere manier is dat ook gebeurd. Microsoft is geen sukses omdat Bill Gates een goede profeet of zelfs maar een goed programmeur is, maar omdat hij de ekonomische wetmatigheden van de informatie, waar digitaal kopiëren en computernetwerken de produktie- en distributiekosten tot bijna nul herleiden, zo grondig doorheeft. Hij begreep al heel vroeg hoe konsumenten in een high-techmarkt veiligheid zoeken door samen te klitten rond de produkten van de marktleider. Marktaandeel, onderkende hij, was alles. Daarom vroeg hij maar een lage startvergoeding bij zijn eerste deal met IBM om een besturingssysteem voor de personal computer te leveren. Als hij maar inkomsten kreeg uit elke verkoop en het recht om het produkt aan andere fabrikanten in licentie te geven.

Nu verandert de markt opnieuw, van de wereld van de pc naar de “informatiesnelweg” (die Bill Gates terecht liever als informatiemarktplaats omschreven wil zien). In deze nieuwe wereld zijn het snelgroeiende firma’s als Netscape en Sun Microsystems geweest, die inderdaad de toekomst zagen voor alle anderen. Typisch is dat Microsoft snel bijstuurde en vele produkten herwerkte om ze als de beste route naar het Internet te vermarkten. De vraag is niet of Bill Gates verder vooruit kan turen het bewijsmateriaal totnogtoe suggereert van niet maar of zijn talent om geld te verdienen in het zog van andermans technologische visie hem zo goed zal dienen in de volgende tien jaar als in de voorbije twintig.

(c) The Economist

De weg die voor ons ligt, Meulenhoff/Kritak, 1995, 304 blz., 1198 frank met Engelstalige (Windows 3.1 of 95) cd-rom, 798 frank zonder.

DE WEG DIE VOOR ONS LIGT Optimistische kijk op overgang naar informatiemaatschappij.