Het gat in de balans

België financiert voor ruim 400 miljard frank de economische activiteit in het buitenland. In haar jongste jaarverslag verdrinkt de Nationale Bank deze vaststelling tussen de plooien van de betalingsbalans van de Bleu.

Belgen sparen veel. Niet alleen de gezinnen, maar ook de bedrijven sparen meer dan ze investeren. Zoveel spaarcenten krijgt zelfs de Belgische overheid alleen niet op. Met het surplus wordt ook het buitenland gefinancierd. Dat binnenlandse spaaroverschot komt tevoorschijn in de boekhouding met het buitenland. De lopende rekening van de Bleu (Belgisch Luxemburgse Economische Unie) vertoont een overschot van 344 miljard (zie tabel). Dat betekent dat de Bleu voor 344 miljard meer uitvoerde dan ze invoerde. Dat levert een kapitaalinvoer van 344 miljard op. Een teken van een economie in blakende gezondheid is dat niet. Niet de concurrentiekracht van de bedrijven, maar de spaarwoede van de gezinnen zorgt voor een overschot in de handel met het buitenland. Er is gewoon een gebrek aan goeie binnenlandse investeringsprojecten.

Hoe dat binnenlandse spaaroverschot aangewend wordt, verschijnt op de financiële rekening van de betalingsbalans. De courante bestemming van dat surplus is het buitenland. Ingezetenen beleggen dan de netto-ontvangen deviezen gepuurd uit de handelsactiviteit terug in buitenlandse activa. Een deel van het vergaarde inkomen wordt hier niet geconsumeerd of geïnvesteerd maar terug uitgevoerd.

De Nationale Bank van België rept in het jaarverslag van 1996 met geen woord over de grootte of het belang van dit bedrag op de financiële rekening. In de tekst van het jaarverslag gaat ze enkel in op nog andere posten op de financiële rekening die voor de Bleu een bron van kapitaalontvangsten tonen. Zo zorgden de buitenlandse investeringen voor een nettotoevoer van ruim 100 miljard vers kapitaal. Op de koop toe toonden niet-ingezetenen meer appetijt in beleggingen in Belgische frank tijdens de eerste 9 maanden van 1996, wat nog eens een netto-kapitaalinvoer van 286 miljard betekende. Samen met het saldo van de lopende rekening stroomde zo 730 miljard frank kapitaal de Bleu binnen. Om een sterke appreciatie van de frank te vermijden en de geldhoeveelheid niet te zien exploderen, intervenieert de Nationale Bank. Ze doet dat door voor 314 miljard binnenstromende deviezen op te kopen tegen franken. 113 miljard daarvan werden doorverkocht aan de overheid, die daarmee een deel van de buitenlandse schuld heeft gedelgd. Voorts belegde de Nationale Bank 169 miljard in termijnvorderingen in vreemde valuta’s. Een andere benaming hiervoor is een swap-operatie.

VERDWIJNTRUC.

Voor 314 miljard frank deviezen werden dus opgekocht. Voor de rest van de 730 miljard instromend kapitaal hoefde de bank niet te interveniëren. Die som (415 miljard) stroomde vanzelf weer buiten. Maar dat staat nergens in het jaarverslag vermeld.

Wat speurwerk ontmaskert dat die som weggemoffeld werd in de post transacties die gevoelig zijn voor het monetaire en wisselkoersbeleid. Die vertoont een negatief saldo van 145 miljard. In mensentaal betekent dit dat de Bleu voor 145 miljard meer belegde op korte termijn in het buitenland dan het buitenland in de Bleu. In de tabel noemen we die post dan ook saldo beleggingen. Als onderdeel van die post staat de post nettotegoeden van niet-ingezetenen, met andere woorden de beleggingen van het buitenland in de Bleu : +286 miljard zoals ook boven vermeld. Om een negatief saldo van 145 miljard te behalen, ontbreken dus posten die samen een tekort van 431 miljard moeten vertonen. In de tabel staat die post in het rood. Dan klopt ook het saldo van de financiële rekening. Het gaat hier over de beleggingen van ingezetenen in het buitenland op korte termijn, kapitaaluitvoer dus. Het verschil met de gezochte 415 miljard kan verklaard worden omdat ook vergissingen en weglatingen in die post ondergebracht worden. Dat gebeurt omdat die post voor het ogenblik enkel kan berekend worden als het boekhoudkundig saldo van de overige posten. “Een precieze opdeling van die post is onmogelijk en daarom vermelden we die ook niet,” luidt de argumentatie van de Nationale Bank.

Met die kapitaaluitvoer van ruim 400 miljard financiert België arbeidsplaatsen in het buitenland. Dat is de verzwegen keerzijde van het gevoerde monetaire en fiscale beleid. Bij gebrek aan vertrouwen consumeren en investeren de Belgen weinig en sparen veel, meer dan de overheid behoefte heeft. Die conclusie staat nergens in het jaarverslag.

KDA

NATIONALE BANK VAN BELGIE Gerichte onvolledigheid in jaarverslag.