HET FAILLIET VAN MAASTRICHT

De waardevermindering van dollar, pond, lire en nu ook Franse frank tast de internationale konkurrentiepositie van België verder aan. Volgens de metodiek die de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven toepast, lag die handicap vorig jaar op 7,5 % tegenover 1987. Met de wisselkoersfluktuaties tot en met 7 maart jl. was de handicap opgelopen tot 12 % tegenover de zeven belangrijkste handelspartners.

De dollar heeft de internationale geld- en kapitaalmarkten weer danig in zijn ban. De kapriolen van de Amerikaanse munt missen ook hun effekt in Europa niet. De Duitse mark schiet omhoog, met in zijn spoor de Nederlandse gulden die geen krimp geeft. Alle andere munten moeten afhaken, dan wel vluchten in groei-afremmende renteverhogingen. Dit onderhand welbekende scenario betekent niets meer of niets minder dan het failliet van het Verdrag van Maastricht.

Volgens het Maastricht-scenario dienen de leden van de toekomstige Europese Monetaire Unie (EMU) tegen een vooraf vastgelegde datum te streven naar een voldoende konvergentie van hun ekonomieën, opdat zij allen zouden kunnen opgaan in die EMU. De jongste financiële krisis geeft nog maar eens aan dat dit scenario niet zal werken : naarmate de vervaldag (in dit geval 1997) nadert, zetten de markten zich onvermijdelijk in beweging. Zal het EMU-projekt doorgaan ? Welke landen zullen erbij zijn en welke niet ?

Het antwoord op die vragen test de markt, bij wijze van wat al te simpel wordt afgedaan als spekulatie. Gedragen de financiële markten zich al te veel als spelers in een casino, zoals gewezen kommissievoorzitter Jacques Delors graag voorhoudt, dan is dat zo omdat de politici zelf voor de speeljetons zorgen via onzinnige konstrukties als het Maastricht-scenario.

Het gaat dus niet op de perikelen van de Europese munten af te schuiven op de daling van de Amerikaanse dollar. Ondertussen lijken we wel de konklusie te mogen trekken dat die waardevermindering van de dollar niet zozeer te maken heeft met konjunkturele dan wel met strukturele elementen. De dollar zit duidelijk in het straatje dat het Engelse pond ook doorwandelt, als munt van een land dat zijn rol van ekonomische supermacht niet meer kan (wil) spelen.

Opmerkelijk t.a.v. vorige pre-EMU-muntkrisissen is dat deze keer de Franse frank ook onmiddellijk mee onder vuur kwam te liggen. Diverse elementen gaven daartoe aanleiding. Jacques Chirac, de nieuwe gele trui in de opiniepeilingen voor de Franse presidentsverkiezingen, heeft voortdurend de mond vol over koopkrachtverhoging, vraagstimulering en aktief tewerkstellingsbeleid. Daar wordt men op de wisselmarkten altijd wat zenuwachtig van. Bovendien beseft men op die markten ook maar al te goed dat de aanzienlijke waardevermindering van de peseta, en vooral van de lire, ernstige konsekwenties heeft voor de kompetitiviteit van het Franse bedrijfsleven.

J.V.O.