Het bedrijf achter de terreur

Osama Bin Laden opereert als een zakenman nieuwe stijl. Zijn financiële imperium wordt gevoed door bedrijven, regeringen, een netwerk van caritatieve organisaties, de drugshandel en jaarlijks zo’n 20 miljoen dollar aan schenkingen uit SaudiûArabië.

De achtergrond van Bin Laden is bekend. Hij is de telg van een Jemenitische familie, die Saudi Binladin Group ( SBG) deed uitgroeien tot een van de machtigste ondernemingen in Saudi-Arabië. Het vermogen van de groep wordt geschat op 5 miljard dollar. De familie heeft Osama in 1994 uitgestoten en bevestigde onlangs nog dat ze niets met hem te maken heeft. Eveneens in 1994 ontnam Saudi-Arabië hem het burgerschap, omdat hij zich na de Golfoorlog tegen het regime keerde.

Reputatierisico

SBG is een bouwbedrijf, dat onder meer de Amerikaanse luchtmachtbasis in Saudi-Arabië bouwde. SBG is voorts actief als constructeur en operator van energiecentrales (in samenwerking met General Electric) en andere infrastructuurwerken, zoals luchthavens. Ook is de groep een van de grootste investeerders in Integrated Visions, een internetbedrijf voor ondernemingen, dat werd opgericht in samenwerking met IBM en Microsoft.

Het bedrijf investeerde eveneens in de regionale poot van het telecombedrijf Iridium, dat opereert met eigen satellieten. Hasan Bin Laden (broer van) werd directeur van het in Washington gevestigde Iridium LLC en Iridium Middle East Corp.

Men kan vermoeden wat iemand als Osama Bin Laden zou kunnen uitrichten met de expertise die binnen zijn familiebedrijf aanwezig is. Momenteel herbekijken heel wat ondernemingen hun zakenrelatie met de Saudi Binladin Group. “Gewoon de naam Bin Laden hebben, is een reputatierisico,” zei Jochem van de Laarschot tegen The Wall Street Journal. Hij is de woordvoerder van ABN Amro, via Saudi Hollandi Bank de huisbankier van SBG, die overigens benadrukt het vertrouwen in zijn cliënt te behouden.

Toen Trends een poging ondernam om Europese steunpunten van SBG te contacteren, vingen we bot. Bijna allemaal waren ze ontbonden, overgenomen door lokale investeerders of gewoon onbereikbaar. Toen we de Britse uitgever Hazar Publishing wel aan de lijn kregen, werden alle financiële banden met SBG ontkend. Toch verwijst SBG op zijn website ( www.saudi-binladin-group.com) uitdrukkelijk naar Hazar als een dochterfirma en komt het faxnummer op de site overeen met dat van het door ons gecontacteerde Hazar. De SBG-site lijkt dus op het eerste gezicht achterhaald, ware het niet dat hij verleden jaar nog werd verlengd tot 11 september 2001. De dag van de aanslagen.

Al Qaeda

Los van het familiebedrijf heeft Osama Bin Laden een eigen financieel imperium opgebouwd. De burgerlijk ingenieur leerde zijn stiel in Pakistan en Afghanistan, waar hij tijdens de oorlog met Rusland trainings- en transitkampen bouwde met financiële middelen van de familie, allerhande moslimgroepen en de Verenigde Staten.

Aan het einde van de Afghaanse oorlog richtte Osama Bin Laden Al Qaeda (‘de basis’) op. Die organisatie werd later de bedrijfseconomische spil van zijn imperium. Na de oorlog verbleef hij in Saudi-Arabië, waar hij goede relaties onderhield met de koninklijke familie. Zoals gezegd werden de banden verbroken, waarop Osama Bin Laden naar Soedan trok. Daar had hij uitstekende betrekkingen met de moslimregering. Hij werd er de belangrijkste investeerder via zijn holdings Ladin International en Taba Investment Company. Zijn bedrijf Al Hijra For Construction and Development legde de belangrijke weg tussen de hoofdstad en de haven aan. Zijn firma Wadi Al Aqiq verkreeg een monopolie voor de landbouwdistributie.

Bin Laden nam er met de regeringspartij van het Nationaal Islamitisch Front ook de controle over van Al-Shamal Islamic Bank, waarin hij 50 miljoen dollar investeerde. Deze bank speelde volgens een getuigenis in 1996 van een overgelopen medestrijder van Osama Bin Laden, Ahmed Al-Fadl, een strategische rol bij de financiering van zijn netwerk. Via Al-Shamal werd bij Barclays Bank in Londen een rekening geopend, die moest dienen voor de financiering van terroristische aanslagen. Al-Shamal, zo lezen we op de website van de bank, heeft bevoorrechte relaties met Commerz Bank, Citibank, ING (Jakarta), Crédit Lyonnais en American Express Bank.

Hoewel de Soedanese regering enkele jaren geleden de economische banden met Bin Laden verbrak, wordt deze bank ook vandaag nog genoemd als een soort financieel coördinatiecentrum. De directie van Al-Shamal ontkent zeer formeel enige directe of indirecte betrokkenheid bij Bin Ladens financiële operaties te hebben gehad of te hebben.

Model van efficiëntie

Volgens de gewezen medestrijder Al-Fadl (de nummer drie van de organisatie, die geld verduisterd had) is het geheel van bedrijven en organisaties rond Al Qaeda een model van efficiëntie. Bin laden is een soort van chief executive officer van Jihad Inc, zoals de aanklager in de rechtszaak rond de eerste WTC-aanslag in 1993 Al Qaeda noemde.

Een team van zeventien accountants verzorgt en controleert de financiën. Het geld komt binnen via zijn bedrijven, een netwerk van caritatieve organisaties, de drugshandel en jaarlijks zo’n 20 miljoen dollar aan schenkingen uit Saudi-Arabië (sponsoring volgens de ene, protectiegeld volgens de andere bron). Een militaire raad coördineert trainingen en wapenleveringen. De Islamitische studiegroep buigt zich over religieuze kwesties en het mediacomité verzorgt de pr.

Belangrijk is dat Al Qaeda _ 3000 man sterk _ een los verband is van steeds wisselende groepen, en minder een centrale organisatie. “Er is geen sprake van één groep met één leider,” schrijft Jane’s Intelligence Weekly deze week. Bin Ladens organisatie is dan ook “onmogelijk om te infiltreren”.

Hoofdredacteur Alex Standish noemt de organisatie de ” merchant bank van het terrorisme”. Een gewezen Amerikaanse veiligheidstopman in de strijd tegen het terrorisme, David Long, spreekt in The New Yorker van een “verdeelcentrum tussen groepen voor fondsen, wapens en logische ondersteuning”. Long: “Bin Laden levert de faciliteiten en doet zaken op de typische, aloude manier van het Midden-Oosten. Hij heeft niet de briljante, internationale structuur van de terreurgroep Aboe Nidal. Als je morgen Osama doodt, zal de organisatie verwijnen. Maar de netwerken blijven.”

Hans Brockmans

Het internetadres van Saudi Binladin Group is: www.saudi-binladin-group.com

Volgens een gewezen medestrijder is het geheel van bedrijven en organisaties rond Al Qaeda een model van efficiëntie.