Heildronk

Op het vaderland

Na de flamboyante succesjaren van de jaren zeventig, werd het in België weer wat stiller rond de Italiaanse wijnen en het leek erop dat de Fransen alweer het pleit hadden gewonnen. Maar dat was gerekend buiten Charlie Licata en Toni Etneo, twee ondernemende mijnwerkerszonen uit Hasselt.

TEKST : HARRY DE SCHEPPER / FOTO’S : MARNIX VAN ESBROECK

Hun prijslijsten het zijn bijna syllabi worden door de wijnfreaks als een kleinood gekoesterd. Calogero (Charlie) Licata (47 jaar, geboren in Wasmes, vader afkomstig van het eiland Sicilië) en Antonio (Toni) Etneo (39 jaar, geboren in Houthalen, vader afkomstig uit Puglia), brengen sedert enkele jaren opnieuw het kruim van de Italiaanse wijnen op de Belgische markt. Topproducenten als Gaia, Conterno, Zanella, Gravner, Lageder, Sassicaia, Frescobaldi, Altesino en Fontodi, de vedetten van het Italiaanse wijngebeuren, vormen de ruggengraat van het zeer uitgebreide aanbod van de twee kompanen.

Toni en Charlie zetten geregeld, samen met beroemde keukenchefs uit België en Italië, gastronomische happenings op het getouw om hun wijnen te promoten. Iets waar veel van onze traditionele wijnhandelaars nog iets kunnen van leren. Ook dit keer is het niet anders. Antonio Marzo van ristorante Dai Cugini in Hasselt zorgt voor een gepaste Italiaanse omlijsting. Hij serveert bruschetta al pomodoro e rucola (geroosterd volkorenbrood, ingesmeerd met look en olijfolie, belegd met rucola en tomaten), vitello tonnato (koud geserveerd kalfsvlees met tonijnkappertjes-saus en wilde kruiden), triglia alla meditteranea (gebraden knorhaan met pesto, geplette aardappelen met zwarte olijven, aromatische olijfolie en à la minute geconfijte tomaten) en piccola spalla d’agnello con scologno & salsa al miele (geroosterd lamsrugstukje, grijze sjalot in de oven, Italiaanse kruidensalade, honingsaus). Bij deze evergreens van het huis proefden we enkele lievelingswijnen van Toni en Charlie, onder het motto goede prijs-kwaliteitverhouding.

Charlie Licata

mag beschouwd worden als de grondlegger van de nieuwe aanpak. Het had nochtans anders kunnen uitdraaien voor Charlie, die een talentrijk voetballer was en in tweede klasse bij Tilleur de pannen van het dak speelde. Maar de liefde voor (goede) wijn was groter dan die voor het voetbal. “Ik woon graag in België, maar elk glas Italiaanse wijn brengt mij weer naar mijn geboorteland,” zegt hij. Nadat hij enkele jaren als technicus in de metaalwereld gewerkt had, kwam hij in Luik in contact met een groothandelaar in Italiaanse voedingsmiddelen die ook wijn invoerde. In die tijd werden vooral alledaagse wijnen van grote cantina’s en coöperatieven ingevoerd. Maar Charlie proefde af en toe van de betere wijnen en die werden al gauw zijn passie. Toen hij met een (toen nog) bescheiden wijnhandel Vino Licata van start ging, nam hij vooralsnog Franse wijnen in zijn gamma op. “In die tijd kon je bij de Belgische consument geen Italiaanse wijn introduceren of je moest dat via de Franse wijn doen. De Belgische markt zat echter overvol met invoerders van Franse wijnen, zodat ik meer en meer met Italiaanse topwijnen ging werken.” Daarnaast is ook de passie voor een ander Italiaans product gegroeid, de olijfolie. “Goede wijnproducenten hebben vaak zeer goede olijfolie.”

Licata leerde ook de betere Belgische restauranthouders kennen. “De pioniers hebben het lef gehad de Italiaanse wijnen aan hun cliënteel voor te stellen. Nu nog steeds moet een Italiaanse wijn aangeprezen worden, vermits de doorsnee klant spontaan een Franse wijn zou kiezen. Gelukkig hebben we de Belgische toprestaurateurs mee. Ook vele Italiaanse restaurants zijn gaan evolueren naar de topgastronomie. Zo zijn onze topwijnen stilaan bekender geworden.”

Net als zijn collega Etneo, heeft Licata een verfrissende nieuwe promotie-aanpak gelanceerd. Tijd noch financiële middelen worden gespaard voor deze campagnes, die door het Italiaans Instituut voor Buitenlandse Handel (ICE) met heldenmoed en zeer weinig middelen zoveel mogelijk ondersteund worden.

Toni Etneo

is de jongere collega én concurrent van Charlie. Een succesvolle, maar toch ietwat vlakke carrière als bediende liet hij voor wat ze waard was, en hij vond voldoening in de horeca. “Je maakt mensen gelukkig door ze een lekker gerecht met een goed glas wijn voor te zetten.” Al gauw kwam hij tot de vaststelling dat wijn een belangrijk onderdeel vormde in het gastronomische gebeuren. Met een beetje gestuurd toeval kwam hij in contact met uitzonderlijke sommeliers. Deze hadden het vooral op Franse wijnen gemunt en brachten hem de kunst van het wijnproeven bij. In de Belgische horeca leefde de overtuiging alsof er in Italië, nochtans het grootste wijnland ter wereld, geen goede wijnen te vinden waren. Toni ging op onderzoek en ‘offerde’ vele vakanties op om zijn nieuwsgierigheid te bevredigen. Italiaanse wijn werd spoedig een vurige passie. De Italiaanse wijnboeren spoorden hem aan om hun wijnen in België te verdelen. In 1991 werd Selezione Vini Italiani boven de doopvont gehouden.

“Alleen de beste producenten wou ik in mijn assortiment opnemen. Na een marktstudie wist ik wat er op de Belgische markt gebeurde en waarom zovelen, op uitzondering van Charlie en enkele anderen, er niet in slaagden de Italiaanse wijnen te positioneren op deze toch naar Franse wijnen gerichte markt. Men moet de mentaliteit kennen zowel van de producenten, leveranciers van de wijnen, alsook van de potentiële kopers, de consumenten. Ik moet volledig achter de wijn kunnen staan. Daarom ga ik ook kijken hoe de wijnbouwer werkt en hoe gedreven hij wel is.”

Zijn wijnkaart omvat bijna alle wijnstreken en in die streken zoekt hij telkens de betere producenten. “De Belgen, zeg maar de Vlamingen, zijn heel ernstig met wijn bezig en dat wordt in Italië ten zeerste geapprecieerd. In het leven moet men zich met het beste tevreden kunnen stellen,” besluit hij filosofisch.

Ook Toni in de ban van de Italiaanse olijfolie. Maar het meest begeesterend is zijn collectie aceto balsamico, een unieke azijnsoort van ingekookte wijnmost, waarvan enkele flesjes gevuld zijn met azijn die meer dan honderd jaar oud is.

Twee ondernemende mijnwerkerszonen met dezelfde passie voor Italiaanse topwijnen.

Charlie Licata en Toni Etneo, samen met de keukenploeg van Dai Cugini : Italianen in Hasselt. In het leven moet men zich met het beste tevreden kunnen stellen.