GUY EN ZIJN ‘VICEPREMIÈRES’

De vicepremiers Freya Van den Bossche en Laurette Onkelinx haalden de voorbije weken uitgebreid het nieuws. Als hoofdrolspelers in een regeringsklucht. Of moeten we spreken over een treurspel?

De regering-Verhofstadt heeft haar start dit jaar niet gemist. Dat was vooral te ‘danken’ aan de vicepremiers Freya Van den Bossche en Laurette Onkelinx.

De B52-bommenwerper van Onkelinx. Zo wil PS-diva en minister van Justitie Laurette Onkelinx de wettelijke mogelijkheid creëren om in bepaalde gebieden en steden de huurprijzen te blokkeren. Toen het nieuws van dit initiatief via de autoradio weerklonk, schoten mij onmiddellijk de woorden te binnen die de Antwerpse economiehoogleraar Emiel Van Broekhoven ruim dertig jaar geleden uitsprak tijdens zijn toenmalige cursus aan de Ufsia: “Je kan een stad op twee manieren vernietigen: door de huurprijzen te blokkeren of door de Amerikanen te vragen even over te komen met een vloot B52-bommenwerpers. Beide methodes zijn even efficiënt; de tweede werkt alleen veel sneller”.

Hoe aantrekkelijk het vanuit sociaal oogpunt dan wel mag klinken, een blokkering van de huurprijzen blijft ook anno 2006 een nefaste politiek. De stijging van de huurprijzen signaleert immers vooral een tekort aan te huur aangeboden woonruimte. De blokkering van de huurprijzen maakt de creatie van bijkomend aanbod onaantrekkelijk. Bovendien demotiveert de overheid met een prijsblokkering de eigenaar-verhuurder om zijn panden goed te onderhouden.

Het initiatief van la Onkelinx is dus erg onproductief, in de allereerste plaats voor behoeftige huurders. VLD-voorzitter Bart Somers had dan ook overschot van gelijk toen hij het voorstel meteen afwees.

De volksverlakkerij van Van den Bossche. Over de andere vrouwelijke vicepremier, Freya Van den Bossche (SP.A), kunnen we kort zijn. Nadat ze bij haar eerste optredens als minister van Begroting ook al een behoorlijk belabberde indruk naliet, scoort de Gentse nu big time met de saga rond het petroleumcontract. Al hebben in dit dossier ook de ministers Didier Reynders (Financiën), Marc Verwilghen (Economie & Energie) én de premier boter op het hoofd.

De essentie van het hele petroleumverhaal is volksverlakkerij: de regering wil scoren door aan de bevolking een korting op de stijgende olieprijzen toe te kennen, vraagt een lening aan de petroleumsector omdat ze zelf financieel buiten adem is, maar verzwijgt dat ze die lening ook moet terugbetalen (wat expliciet in het contract staat). In een stijl typerend voor de eerste de beste bananenrepubliek – waar begrippen als rechtsstaat en respect voor het aangegane contract per definitie holle frasen zijn – eist de zwaar in verlegenheid gebrachte regering nu dat de petroleumsector toch “zijn steentje bijdraagt”. Nieuwe politieke cultuur?

De notionele interest van Verhofstadt. Terwijl het hoongelach rond Freya Van den Bossche alom weerklonk en Laurette Onkelinx kwam aanzetten met een totaal contraproductief voorstel, verbroederde eerste minister Guy Verhofstadt (VLD) met de Amerikaanse president George W. Bush in Washington. De premier trachtte de Amerikaanse investeerders te verleiden met zijn notionele interest-aftrek.

Is deze notionele interestaftrek een goed initiatief? Ja, zonder meer. Het versterkt het eigen vermogen van de ondernemingen, verhoogt op die manier hun stabiliteit en investeringsvermogen en drukt ook de effectieve aanslagvoet van de vennootschapsbelasting. Volgens Verhofstadt zou de effectieve aanslagvoet tot 25 % zakken. Dat percentage lijkt ons in ieder geval behoorlijk optimistisch (hetzelfde geldt trouwens voor de mededelingen van de premier inzake nieuwe Amerikaanse investeringen in België). Bovendien situeert België zich met dat tarief nog altijd rond het gemiddelde voor de OESO-landen (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) als geheel.

Alerte Amerikaanse investeerders zullen de premier zeker gevraagd hebben wat hij van plan is te doen met de zeer hoge loonkosten in ons land. We betwijfelen of Verhofstadt meedeelde dat de sociale partners het debat over de ontsporing van de loonkosten naar eind dit jaar hebben opgeschoven. Ondernemers wordt elke dag opnieuw gevraagd om hun verantwoordelijkheid op te nemen en te investeren, jobs te creëren en te innoveren. Wanneer nemen regering en vakbonden hun verantwoordelijkheid op?

De auteur van deze tweewekelijkse column is directeur van de denktank VKW Metena.

Johan Van Overtveldt