Grootinquisiteur Steve

“Privatisering.” De dertien letters waren nog niet over de lippen van artsenleider Marc Moens gerold of de Wetstraat stond al in rep en roer. Zijn oproep voor een (gedeeltelijke) privatisering van de gezondheidszorg om uit de rode cijfers te komen, kreeg alle politieke banbliksems over zich heen. Met Steve Stevaert (SP.A) in de hoofdrol van grootinquisiteur. Prompt kondigde hij zelfs aan 1 mei in het teken te zetten van een betaalbaar, toegankelijk en kwaliteitsvol zorgsysteem.

Eerst het goede nieuws. België scoort op die drie criteria al bijzonder goed. Dat zal niemand ontkennen en het blijkt ook uit de cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO). Onze uitgaven liggen op 8,9 % van het bruto binnenlands product, en jawel, dat is nog steeds een flink stuk lager dan die van Amerika (14 %), waar privatisering schering en inslag is.

Nu het slechte nieuws. Wie dit cijfer vergelijkt met de groep actieven op onze arbeidsmarkt, namelijk 60,4 % (het Europese gemiddelde is 64 %), en wie het cijfer dan nog eens op een historische curve uitzet, ziet dat de toestand nefast is. Nu al is de 900 miljoen euro aan royale extra’s die vorig jaar als maximale stijging van het budget van de ziekteverzekering was voorzien om alle zuilen en belangengroepen zoet te houden, op weinig oorbare wijze overschreden.

Laten we wel wezen. Een tweede pijler in de ziektezorg of de verdere uitbouw van privé-verzekeringen is geen oplossing voor het financieringsprobleem. Ze zal de kloof tussen wat u als patiënt betaalt en de werkelijke kostprijs niet kleiner maken, laat staan uw consumptie afremmen. In die zin legt Moens de focus verkeerd.

Tezelfdertijd is de reactie van de politieke wereld op het taboewoord ‘privatisering’ misplaatst. Want die is al een feit: de helft van ons geniet al een aanvullende ziekte- of hospitalisatieverzekering, op zelfstandige basis, via het ziekenfonds of via de werkgever.

Sterker nog, door selectief blind te blijven voor het financieringsprobleem en elke poging om een gedeeltelijke privatisering in een wettelijk kader te gieten vakkundig in de kiem te smoren, dreigen de politici het huidige zorgstelsel op termijn kapot te maken. Want een sluipende evolutie naar een geneeskunde met twee snelheden is al aan de gang.

Druk de prijs van innovatieve behandelingen door privatisering en maak dat een systeem van openbare aanbestedingen de prijs van bestaande behandelingen inperkt. Dat was het succesrecept dat Trends, na uitgebreide consultatie van diverse experts, in het najaar van 2004 presenteerde om de gezondheidszorg betaalbaar te houden.

Moet de samenleving blijven opdraaien voor het risicogedrag of de toenemende eisen voor comfort of verwennerij van de patiënt? Moet elke vorm van technologische vooruitgang onmiddellijk terugbetaalbaar zijn? Is het billijk dat chirurgische ingrepen bij zeer oude mensen ook daarin thuishoren? Relevante vragen, maar ze zijn op dit ogenblik nauwelijks te horen in het debat.

Er is hier ruimte voor aanvullende verzekeringen. Maar dan wel in een wettelijk kader waarin mutualiteiten en privé-verzekeraars dezelfde spelregels hanteren. En gekoppeld aan een beleidsmatig plan – noem het een masterplan – waarbij alle actoren van de gezondheidszorg grondig worden geresponsabiliseerd.

In een vrije markt heeft die responsabilisering nog een directere impact. Nu storten ziekenfondsen een klein percentage terug aan het Riziv als ze hun budget overschrijden. Probleem: ze rekenen dat bedrag door in hun ledenbijdragen, in stukjes van 5 à 10 euro, en geen haan die ernaar kraait. Als een privé-speler zoals DKV met zijn hospitalisatieverzekeringen verlies boekt, onder meer door de stijging van de supplementen die terugbetaald worden, dan rest dit bedrijf niets anders dan het probleem bij de bron aan te pakken: dure ziekenhuizen op hun prijzen wijzen en DKV-leden de toegang tot die ziekenhuizen ontzeggen.

Of hoe een vrije markt wel degelijk zijn bijdrage kan leveren tot een betere financiering van de gezondheidszorg.

Piet Depuydt

Een vrije markt kan wel degelijk een bijdrage leveren tot een betere financiering van de gezondheidszorg.