Groene jongens met gouden vingers

Crisis of geen crisis, rijke Belgen willen een dure tuin naast hun dito villa. Peter Adams van Avantgarden verdient er al dertig jaar zijn kost mee. Ondertussen ontplooit zijn bedrijf zich tot een stevige speler in de vastgoedsector.

“De particuliere markt van tuinontwerp en -aanleg slabakt”, zegt landschapsarchitect Peter Adams. “Maar echt grote tuinen voor privéklanten blijven een topper. Wie zich een tuin van een paar 100.000 euro kan veroorloven, voelt uiteraard ook de crisis, maar wil echt niet inboeten op leefcomfort. Een tuin is een noodzakelijk luxeproduct voor de bewoner van een grote villa.”

Adams en collega-gedelegeerd bestuurder Luk Logist organiseren volgende week voor hun klanten een Arne Quinze-tentoonstelling in de nieuwe gebouwen in Wijnegem. Beide alumni van de gewezen Koloniale School in Vilvoorde richtten Avantgarden op in 1980. “Toen was ons beroep exclusief voor de gegoede klasse”, legt Adams uit. “Vandaag is het wat democratischer.”

De wereld rond

Dat is relatief, want een Avantgarden-tuin kost minstens 50.000 euro en een factuur van 300.000 euro is niet ongewoon. Twee derde van de omzet haalt het op de particuliere markt, met het ontwerp en de aanleg van tuinen in gemeentes zoals Sint-Martens-Latem, Ukkel, Brasschaat, Knokke en het Nederlandse Laren en Blaricum. Net omdat een vliegticket in deze prijsklasse amper een verschil in kostprijs uitmaakt, reist Adams met zijn conceptuele expertise de wereld rond: New York, Londen, Hamburg, Brazilië en Cambodja.

Heeft het begin van de zomer een positief effect op de activiteiten van Avantgarden? Adams: “We zijn niet seizoensgebonden. De aanleg van een tuin gebeurt in meerdere fases en kan drie jaar duren. Volgens de nieuwe trend – winterbarbecues op het overdekte terras – moet overigens ook de wintertuin permanent in orde zijn.”

Bij een omzetdaling van 4,4 naar 3,7 miljoen euro in 2011 bleef de bedrijfscashflow vrij stabiel op 8 procent. De daling was een gevolg van een terugval in de aannemingsopdrachten, waar de marges lager zijn dan met tuinontwerpen, de groeimarkt. Dit jaar hoopt Adams weer het niveau van 2010 te halen, vooral met grotere vastgoedprojecten.

Van tuinen naar vastgoed

Avantgarden is stilaan een begrip in vastgoedkringen. Dat bewijst de opkomst op een jaarlijks evenement met twee andere vastgoedondersteuningsbedrijven op de Mipim-beurs in Cannes. Avantgarden werkte voor promotoren, architecten, aannemers en andere vastgoedprofessionals aan projecten als De Veldekens in Berchem, De Nieuwe Concessie in De Haan, Be-Mine in Beringen en Duinenwater in Knokke.

Vroeger zaaide de aannemer aan het einde van de constructie het overgebleven terrein zelf in. Hij dacht in termen van stenen en de rest was versiering. “Vandaag betrekken de projectontwikkelaars ons bij het concept”, stelt Adams. “Onze bijdrage ondersteunt immers de verwerving van het groene Breeam-certificaat. Een diverser groenbestand maakt de planten bijvoorbeeld minder schadegevoelig en heeft een duurzaam effect. Een ander element is de inplanting van bomen van eigen kweek om de ecologische impact te verkleinen. Wie tien jaar geleden had gezegd dat bijna alle nieuwe projecten ecologisch verantwoord moesten zijn, werd voor gek verklaard.”

Avantgarden werkt niet alleen aan losse projecten, maar ook aan masterplannen met een architectonische impact op de volgende generaties. Dat betekent dat de designafdeling tien jaar voor de eerste steen gelegd wordt al aan het tekenen is. Dat ontwerp gaat verder dan groenvoorziening. “We werken ook mee aan de waterhuishouding, de mobiliteit, de veiligheid en de verlichting”, verklaart Adams. “Veel te lang werd gedacht dat landschapsarchitecten groene jongens waren, die met planten langskwamen. Neen, dus. De ruimte is ons ding.”

Geen diva’s

Wat onderscheidt Avantgarden van de vele andere landschapsarchitecten die wereldwijd actief zijn? Adams: “Wij houden zeer sterk rekening met de omgeving, en integreren de tuin in het geheel. Een Engelse tuin in een heidelandschap is dus niet aangewezen. Ook hanteren we eerder een strakke, minimalistische stijl. Wij zijn er evenmin op uit per se een architectonisch statement te maken. Onze ontwerpen zijn niet te nemen of te laten. Uiteindelijk moet de klant in zijn tuin leven.” Jacky Scherens van de Limburgse aannemer Democo bevestigt dat: “Bij Avantgarden werken geen diva’s die prachtige, artistieke ontwerpen maken waar een aannemer niks mee kan aanvangen.”

Architecten maken zo’n statement dikwijls bij de groenvoorziening in publieke ruimten. “Het moet eenvoudig blijven”, reageert Adams. “Een architect werkt voor het publiek, niet voor de boekskes.” De heraanleg van het Antwerpse Astridplein vindt Adams bijvoorbeeld een mislukking. “Het was oorspronkelijk een paradeplein, de plaats waar mensen zondag komen wandelen. De ingewikkelde heraanleg heeft het plein kapotgemaakt. Veel beter werkte Spoor Noord, ook in Antwerpen. Wat is de essentie? Gras en bomen. Meer moet dat niet zijn. Het stoort me dat overheden in hun projecten graag uitpakken met een of andere grote internationale naam, terwijl wij in Vlaanderen ook goede vaklui hebben.”

Avantgarden werkt steeds meer mee aan design, build, finance and maintain-projecten. Maar die maintenance neemt het zelf niet in handen. Enkel een jaar na de oplevering – de periode dat de garantie geldt – onderhoudt Avantgarden de nieuwe tuinen. “Wie een tuin heeft die 300.000 euro heeft gekost, betaalt snel 15.000 euro aan onderhoudskosten”, rekent Adams. “Als je twee jaar niet naar een tuin omkijkt, blijft er niets van over. Er zijn veel bedrijfjes actief in het onderhoud. Vader en zoon, en nonkel Jef in het weekend, die bijklussen als tuinman. Wij beginnen er niet aan, want het is onze kernactiviteit niet. De marges zijn te klein.” Tot 2006 had Avantgarden met Leaseplant nog een spin-off met de verhuur van planten aan vastgoedbeheerders, maar deze niche heeft het verkocht aan ISS.

Adams en Logist zijn meerderheidsaandeelhouders in de overkoepelende holding Alfresco. Twee medewerkers, Marc Verhoeven en Bart De Keyzer, werden er in maart 2012 bestuurder en zijn ook mede-eigenaar. Er zijn geen plannen voor een managementbuy-out. Adams: “Voorlopig toch niet. Het is ook mogelijk dat we ooit een strategische partner zoeken. Omdat we marktleider zijn in België, vinden we die mogelijk in het buitenland.”

HANS BROCKMANS, FOTOGRAFIE JONAS HAMERS (IG)