GRATIS BELLEN BEDREIGT TELECOMWINSTEN

Voorbij zijn de gouden jaren van de telecombedrijven. Gratis bellen is niet voor morgen, maar de winstmarges van de gsm-operatoren staan wel onder druk. Dat Microsoft het internettelefoniebedrijf Skype in handen krijgt, is maar één element in die verschuiving. Ironisch genoeg laat overnamespeculatie juist nu de beurskoers van Mobistar stijgen.

Belgen kunnen 51 procent besparen door over te schakelen naar een gepast gsm-abonnement. Dat berekende Test-Aankoop onlangs. Twee jaar geleden liet de OESO al optekenen dat Belgische mobiele veelbellers drie keer meer betaalden dan de Denen, Zweden en Finnen en dubbel zoveel als de Oostenrijkers, Britten en Noren. Tot voor kort konden zulke berichten onze operatoren niet deren. Maar de jongste tijd worden beleggers nerveus. Niet zozeer omdat de Belgen plots operatorhoppers zijn geworden – het verloop in de consumentendivisie bij Belgacom daalde zelfs lichtjes over de jongste kwartalen – wel door fundamentele veranderingen in de telecommarkt.

Zo accepteert de Europese Commissie niet langer dat de Europeanen tien keer meer betalen om mobiel te bellen (en driehonderd keer meer om mobiel te surfen) zodra ze een binnengrens zijn overgestoken; vaak blijven ze daarbij zelfs verbonden met éénzelfde telecomgroep. Alsof het normaal zou zijn dat een Parijse McDonald’s een Belg tien keer meer zou aanrekenen dan een Fransman voor dezelfde hamburger. EU-commissaris Neelie Kroes heeft voorstellen klaar om de maximale roamingtarieven voor telefoneren met 38 procent te verlagen en voor data terug te brengen van zowat 2500 eurocent per megabyte naar 90 cent op 1 juli 2012 en 50 cent in 2014.

Bovendien is er de daling van de interconnectie- of terminatietarieven. Dat zijn de vergoedingen die operatoren mogen aanrekenen voor het afwikkelen van oproepen, afkomstig van bij andere operatoren, naar hun eigen klanten.

Eerdere ingrepen om de roamingtarieven te verlagen, kostten de mobiele operatoren al tientallen miljoenen. Mobistar schatte het effect van de maatregelen in het eerste kwartaal op 10,2 procent van zijn bedrijfskasstroom (ebitda). En dat wordt in de toekomst nog erger.

Internetrevolutie

Elke hype overschat de kortetermijneffecten en onderschat de langetermijngevolgen. Dat geldt zeker voor de manier waarop het internet ons communicatiegedrag verandert. Telefoneren via internet, de zogenaamde voice over ip of voip, waaronder ook het door Microsoft overgenomen Skype valt, is courant geworden op het vaste net.

Mobiele operatoren blijven de trend tegenwerken. Dat wordt moeilijker nu mobiel internet steeds goedkoper wordt. Eind 2008 rekende Proximus voor zijn gulste formule ‘Mobile Internet 500 MB’ nog 25 euro per maand. Vandaag vraagt Mobile Vikings, een operator op het netwerk van Base, 12 euro per maand voor het viervoudige volume. Indien dat abonnement volledig voor bellen via internet zou worden aangewend, zou de kostprijs rond de 2 cent per minuut liggen.

“Het gebruik van voice over ip bij ons is vandaag nog niet significant, maar ik verwacht een spectaculaire stijging”, zegt Frank Bekkers, chief operating officer van Mobile Vikings. Hij heeft nu ongeveer 37.500 klanten. De groei in de jongste vijf maanden was 50 procent. Samen met Mondial Telecom verkent Bekkers nog een tweede denkspoor dat mobiele operatoren veel geld kan kosten: waar mogelijk met mobieltjes bellen via draadloos internet in plaats van via de mobiele netwerken. De Cherry-oplossing van Mondial Telecom zorgt ervoor dat een smartphonebezitter ook vanaf een gewoon toestel of mobieltje kan worden opgebeld, zelfs al loopt de verbinding in feite via wifi en niet via een mobiele operator. “We sleutelen nog aan de gebruiksvriendelijkheid”, zegt Bekkers.

Prijsverhoging voor internetbellen

Ondertussen ondervond KPN dat mobiel internet de inkomsten uit het sms-verkeer bedreigt. Dat zit zo: KPN levert goedkope smartphones aan wie een langlopend abonnement neemt. Nu blijkt dat het lucratieve uitgaande sms-verkeer bij jongeren met het profiel van early adopter – bij KPN zijn dat de gebruikers van het Hi-merk – fors daalt. In één jaar is dat afgegleden van een kwartaalgroei van 13 procent naar een kwartaalkrimp van 8 procent. Dat soort jongeren stuurt geen sms meer, maar chat via hun smartphone, da’s immers gratis in hun data-abonnement. Volgens KPN was een kwart van de 8,1 procent omzetdaling in telecomdiensten in Nederland in het jongste kwartaal te wijten aan het toenemende gebruik van ‘apps’ op smartphones, die gesprekken en sms’en zouden kannibaliseren, zonder extra op te brengen aan dataverkeer.

KPN beloofde vorige week op een investeerdersdag in Londen meer inkomsten te zullen halen uit data-abonnementen. “Het voornemen is om het bellen over internet apart te tariferen”, kondigde het telecombedrijf aan. Met andere woorden, wie via zijn dataverbinding telefoneert, zou daarvoor apart worden getarifeerd. Vlerick-marketingprofessor Gino Van Ossel ziet verschillende mogelijke verklaringen voor de aanpak van het KPN-management. “De resultaten staan onder druk, ze moeten de aandeelhouders tevreden houden, bonussen halen. Dus voert de bedrijfsleiding snel een tariefverhoging door et après nous le déluge. Ofwel is dit het resultaat van grondige analyse. Ze rekenen dan dat bijvoorbeeld Skype langzaam maar zeker aan belang zal winnen. De zware gebruikers blijven vandaag nog beperkt en zijn niet de meest rendabele klanten. Hen verliezen is niet zo erg. Als Skype later echt doorbreekt, is de prijsverhoging al een feit en heeft KPN daar weinig last van.”

“De vraag is wat de concurrenten nu doen”, zegt hij. “Compenseert de prijsverhoging structureel stijgende kosten en dalende inkomsten, dan moeten de concurrenten volgen. Maar ze hoeven dat niet onmiddellijk te doen. Ze kunnen heel agressief adverteren dat Skype bij hen een internettoepassing is zoals alle andere. Ze ontvangen de klanten van KPN dan met open armen. Wat ze aan marge derven, compenseren ze door omzetgroei.”

KPN hoopt op een ander scenario. Dat het nog altijd de prijszetter is en dat de anderen hetzelfde probleem hebben. De concurrentie kan dan zeggen: handig dat KPN dit doet, wij gaan gewoon mee. Zoals alle brouwers volgen wanneer AB InBev zijn bierprijs verhoogt. Misschien met wat vertraging, om toch nog even wat klanten te winnen. “In de huidige tijden van sociale media is het wel een gedurfde stap. Deze early adopters zijn een groep die actief publiceert. Er zou weleens heel snel een hetze op gang kunnen komen, die KPN afstraft”, weet Gino Van Ossel. De aandelenkoers van KPN zakte vorige week naar het diepste punt in tien maanden. In België ‘subsidieert’ tot nu toe alleen Telenet systematisch smartphones – maar dat kan snel veranderen. Overigens bleef het aantal verstuurde sms’en bij Belgacom in het eerste kwartaal stijgen.

Een vierde operator

Blijft in België ten slotte nog een laatste factor die de winsten van de mobiele operatoren bedreigt: waarschijnlijk neemt de concurrentie nog toe, nu de Waalse kabelaar VOO en Telenet zich samen kandidaat hebben gesteld voor de vierde gsm-licentie. Op zijn minst zet dat de relatie tussen Telenet en Mobistar (waarvan Telenet het radionetwerk gebruikt voor zijn gsm-diensten) onder druk.

VOO zelf heeft nog altijd geen gsm-partner. Het is geen uitgemaakte zaak dat VOO daarvoor met Mobistar scheep gaat, zoals Telenet doet. Base is een alternatief. De twee kennen elkaar goed. Ze sponsoren al jaren Standard Luik. “Onze loges liggen naast elkaar”, zegt Bart Vandesompele, corporate communications manager van Base. Opmerkelijk: Base en Mobistar werken sinds 2009 samen voor de uitbouw van hun netwerk.

BRUNO LEIJNSE EN STIJN FOCKEDEY

KPN neemt zich voor om het bellen over internet apart te tariferen.

“Het gebruik van voice over internet bij ons is nog niet significant, maar ik verwacht een spectaculaire stijging” Frank Bekkers (Mobile Vikings)

Volgens Mobistar hadden de Europese maatregelen in het eerste kwartaal een impact van 10,2 procent op zijn bedrijfskasstroom. En dat wordt in de toekomst nog erger.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content