Goud zit in een neerwaartse spiraal

De beleggers hebben het goud nog altijd niet opnieuw in hun hart gesloten, na de terugval met 28 procent in 2013. De grootste slachtoffers zijn de goudbedrijven.

In september 2011 steeg de prijs van een ounce goud boven 1900 dollar dankzij een nieuw steunplan van de Amerikaanse Federal Reserve. Met Operatie Twist ruilde de Fed kortlopende voor langlopende staatsobligaties met als doel de langetermijnrente te verlagen. De markten speculeerden toen over het tijdstip waarop de 2000 dollar bereikt zou worden. Het antwoord was: nooit, zelfs niet na een derde ronde kwantitatieve versoepeling (QE) een jaar later.

De nieuwe liquiditeitsinjecties van de Fed hebben de inflatie in de Verenigde Staten niet doen stijgen. Die piekte in augustus-september 2011 rond 4 procent. De afgelopen maanden is de jaarlijkse stijging van de consumptieprijzen in Amerika zelfs gedaald tot 1,7 procent. Daarmee verliest goud in de ogen van de markten zijn belangrijkste troef, met name koopkrachtbehoud. In tegenstelling tot de hoeveelheid geld is de hoeveelheid goud in principe immers beperkt.

In de haussetijden rekenden de goudliefhebbers ook op een verzwakking van de dollar door de geldcreatie die zou voortvloeien uit de QE-plannen. De Japanse en Europese Centrale Bank troffen echter gelijkaardige maatregelen om hun economie nieuw leven in te blazen, wat leidde tot een stijging van de dollar.

Ook de vernieuwde cohesie van de eurozone woog op de goudprijs, aangezien het edelmetaal beschouwd wordt als een vluchtwaarde mocht de eenheidsmunt instorten. Het gevolg was dat de goudkoers kelderde van 1700 tot 1250 dollar in de twaalf maanden na de aankondiging van het OMT-programma (Outright Monetary Transactions) door de Europese Centrale Bank. Daardoor kan de ECB tussenbeide komen op de markten als een land uit de eurozone om financiële hulp vraagt.

Sinds vorig jaar heeft goud ook te lijden onder de crisis in de opkomende landen. India, vroeger de grootste goudverbruiker van de wereld, heeft invoerrechten en invoerquota voor goud opgelegd om zijn handelsbalans te verbeteren. Dat leidde tot een halvering van de goudimport tot een honderdtal ton per kwartaal. In China, sinds vorig jaar de grootste goudverbruiker, is de vraag in het tweede kwartaal van 2014 met de helft gedaald door de economische vertraging en de corruptiebestrijding. De centrale banken uit de opkomende landen, die zich genoodzaakt zagen hun munt te beschermen, hebben ook hun goudaankopen beperkt. De wereldwijde vraag van de centrale banken daalde van 544 ton in 2012 tot 409 ton in 2013, zegt de World Gold Council.

Verdere val

De totale goudvraag daalde van ruim 4700 ton in 2011 tot 3905 ton in de afgelopen twaalf maanden. Het grootste deel van die terugval is te wijten aan financiële instellingen die sinds begin 2013 elk kwartaal hun posities hebben teruggeschroefd. In achttien maanden tijd hebben ze voor 42 miljard dollar aan goud verkocht.

De wereldwijde investeringsvraag is niettemin positief gebleven dankzij goudstaven en gouden munten die zelfs een recordniveau bereikten in 2013, alvorens met de helft te kelderen in het eerste kwartaal van 2014.

De goudprijs lijkt meer en meer afhankelijk van beleggers. De behoeften van de juwelensector (iets meer dan 2000 ton per jaar) en de industrie (400 ton per jaar) blijven relatief stabiel en onder de mijnproductie van 2800 à 3000 ton per jaar. Volgens George Zivic, beheerder bij Oppenheimer Funds, “is er op dit moment geen enkel beleggingsidee dat gunstig staat tegenover goud”.

“Gezien de waarschijnlijke verhoging van de Amerikaanse rente (de Fed verwacht een eerste verhoging half 2015, nvdr) en de duurdere dollar, wordt het duur om goud te gebruiken als afdekking van een portefeuille. En de vrees voor inflatie is nagenoeg onbestaand”, zegt Gan Barnabas, econoom bij OCBC. Hij geeft ook aan dat de verwachte versnelling van de Noord-Amerikaanse en wereldwijde economie er volgend jaar wellicht toe zal bijdragen dat beleggers de economische situatie als minder risicovol beschouwen, wat zal wegen op de goudkoers.

Tal van analisten menen dat de koers van goud verder zal zakken naar 1000 dollar per ounce of lager. Georgette Boele, analist bij ABN Amro, verwacht zelfs 800 dollar tegen eind 2015.

Een dure bescherming

Die vooruitzichten rechtvaardigen op dit moment dus in geen geval een dynamische positie. Goud in de portefeuille is vooral een kwestie van overtuiging. Aan de ene kant zijn er vurige aanhangers, die beweren dat goud zijn waarde behoudt op de lange termijn en bescherming biedt tegen potentiële crisissen.

Aan de andere kant zijn er ook veel sceptici, onder wie Warren Buffett. Diens rechterhand bij Berkshire Hathaway, Charlie Munger, stak in 2012 zijn mening niet onder stoelen of banken toen hij zei dat “beschaafde mensen geen goud kopen”. Het ‘orakel van Omaha’ wijst op het feit dat goud geen inkomsten genereert. In die periode was al het goud van de wereld 9600 miljard dollar waard. Daarmee kun je al het akkerland van de VS kopen (dat voor 200 miljard dollar voedsel per jaar produceert) plus 16 keer Exxon Mobil (jaarwinst van 30 à 40 miljard dollar) met nog 1000 miljard dollar cash overschot. Goud daarentegen kost geld om het te bewaren.

CÉDRIC BOITTE

Goud in de portefeuille is vooral een kwestie van overtuiging.