Golven rond GSM

Celbioloog Peter French gebruikt zijn mobilofoon alleen als het niet anders kan. En om de paar minuten wisselt hij de hoorn van kant. Net als andere wetenschappers vindt hij de veiligheid van mobilofoons nog onbewezen.

Een GSM werkt met radioverbindingen en produceert dus elektromagnetische microgolven. Bij het telefoneren met een GSM houdt men het toestel uiteraard tegen het oor, zodat de microgolven die de antenne uitzendt in het hoofd dringen. Kan die straling schadelijk zijn voor de gezondheid ? Steeds meer wetenschappers ook Vlaamse buigen zich over deze vraag. Sommigen maken zich zoveel zorgen over de gevolgen dat ze de consumenten aanbevelen hun portable anders te gebruiken. Enkelen raden zelfs aan de GSM volledig links te laten liggen. De meerderheid blijft echter optimistisch en onderstreept dat tot op heden geen enkel onderzoek een ernstige reden tot bezorgdheid heeft opgeleverd.

ACHTERSTAND ONDERZOEK.

Alle researchers zijn het er echter over eens dat het onderzoek ver achterloopt op de explosieve ontwikkeling van het gebruik van draagbare cellulaire telefoons (in Europa GSM’s) in heel de wereld. Het aantal abonnementen stijgt met 50 % per jaar. In 495 waren er wereldwijd 85 miljoen gebruikers.

De fabrikanten van mobilofoons en de operators geven goedschiks of kwaadschiks toe dat men pas na meer onderzoek met zekerheid zal kunnen bepalen of het gebruik van draagbare telefoons al dan niet een hele reeks aandoeningen veroorzaakt of verergert van hersenkanker tot hoofdpijn, misselijkheid of astma. “Momenteel kunnen we geen definitieve conclusies trekken en niet bevestigen dat er geen gevaar voor de gezondheid bestaat,” stelt Kjell Hansson Mild, een Zweedse toponderzoeker. In Zweden gebruikt 25 % van de bevolking een GSM het land heeft samen met Noorwegen de grootste penetratie ter wereld. “Daarnaast is er in het licht van de huidige kennis geen onmiddellijke reden om zich zorgen te maken. Rekening houdend met het groeiend aantal gebruikers, blijft het echter belangrijk dat we ontdekken wat er eigenlijk gebeurt.” Tot op heden heeft het onderzoek één mogelijk risico van de mobilofoon aan het licht gebracht : de digitale apparatuur kan de werking van pacemakers verstoren. Die wetenschap heeft de gezondheidsverantwoordelijken van de VS en Canada ertoe aangezet de consumenten te waarschuwen.

KANKER EN ALZHEIMER.

Over de grootste bezorgdheid het verband tussen de mobilofoon en kanker of andere ernstige aandoeningen, zoals de ziekte van Alzheimer bestaat veel minder duidelijkheid. Vorig jaar heeft een Amerikaanse rechtbank de eis verworpen van een man die beweerde dat zijn vrouw overleden was aan een hersentumor die veroorzaakt zou zijn door het gebruik van een GSM. De argumentatie van het hof : er waren geen wetenschappelijke bewijzen om de aantijging te steunen. Organisaties zoals de de Wereld-Gezondheidsorganisatie (WGO) onderstrepen eveneens het gebrek aan bewijzen. Maar de vloed van nieuwe studies toont dat er twijfels blijven bestaan.

Vorige maand heeft de bezorgdheid over het toenemend gebruik van mobilofoons de WGO ertoe gebracht een project van 100 miljoen frank te lanceren om de mogelijke invloed op de gezondheid te bestuderen van alle elektrische en magnetische velden die worden opgewekt door een ruim gamma van toestellen, met inbegrip van microgolfovens, elektrische scheerapparaten en mobilofoons.

De Europese Commissie heeft een groep van tien experts aangesteld onder wie Hansson Mild om het al verrichte onderzoek in heel de wereld te bestuderen en toekomstige vorsingsdomeinen voor te stellen.

Eind juni heeft de Amerikaanse groep Wireless Technology Research een initiatief van de telecommunicatie-industrie, maar werkend met een autonome structuur een studie van de American Health Foundation gefinancierd naar het risico op hersentumors dat cellulaire telefoons zouden inhouden. De studie zal twee jaar duren en ongeveer 12 miljoen frank kosten.

Het Zweedse Arbetslivsinstitutet, de nationale organisatie voor arbeidsgezondheid, maakt momenteel een epidemiologische studie van 10.000 abonnees van de Zweedse en Noorse mobilofoonnetten. Het onderzoekt subjectieve kwalen, zoals hoofdpijn, misselijkheid, geheugenstoornissen, huiduitslag en irritaties, die volgens sommigen te wijten zouden zijn aan het gebruik van GSM’s.

ZEER LAAG VERMOGEN.

De grootste bron van ongerustheid is de radiozender, het essentiële onderdeel van de GSM. Mobilofoons communiceren via radiogolven met basisstations die zich op kilometers afstand kunnen bevinden. Deze stations staan op hun beurt in verbinding met communicatiestations, die samen een mobiel netwerk vormen.

De radio van de GSM zendt elektromagnetische signalen uit (microgolven) die vergelijkbaar zijn met die van een magnetronoven. Veel moderne elektronische apparaten geven dergelijke straling af, met diverse vermogens, maar meestal houdt men ze niet zo dicht bij de hersenen als een mobilofoon. Vandaar dat in sommige media de alarmklok wordt geluid. Het vermogen van een mobilofoon (ongeveer 1 watt of minder) is echter minuscuul wanneer men het vergelijkt met dat van een microgolfoven (600 watt of meer). Het dringt trouwens bij het telefoneren niet volledig in het hoofd.

Overal ter wereld gebruiken de politie en het leger sinds jaren draagbare radio’s, die vaak veel krachtiger zijn dan de moderne mobilofoons. Bovendien ligt de output van de GSM’s binnen de normen die door nationale en internationale autoriteiten zijn bepaald. De operators en de fabrikanten verklaren dat er geen enkele reden is om aan te nemen dat mobilofoons ook maar het geringste gevaar opleveren. “Sinds wij mobilofoons maken, bestuderen wij dit aspect hoe de straling zich gedraagt, hoe ze door verschillende materialen dringt en hoe ze wordt weerkaatst,” vertelt men bij het Finse Nokia, de tweede belangrijkste leverancier ter wereld. “Er bestaat niet het geringste bewijs van eender welk schadelijke gevolg voor de gebruikers van de toestellen.”

Onafhankelijke onderzoekers zijn echter minder categoriek. De experimenten van sommige wetenschappers wekken het vermoeden dat de warmte die de microgolven in de hersenen veroorzaken schadelijk zou zijn voor de cellen.

TWIJFELS OVER DNA.

Eén van de opvallendste studies is afkomstig van de University of Washington (Seattle) en wijst op beschadigingen van de hersencellen bij ratten die worden blootgesteld aan niveaus van microgolven die vergelijkbaar zijn met die van een mobilofoon. Dergelijke schade zou tot de ontwikkeling van kanker of de ziekte van Alzheimer kunnen leiden. Dit risico is ter sprake gekomen in een televisieprogramma dat onlangs door de BBC werd uitgezonden. Daarin werd ook verwezen naar soortgelijk onderzoek in het St Vincents Hospital (Sydney, Australië), waaruit blijkt dat de blootstelling van de cellen aan microgolven astma in de hand zou kunnen werken.

“Ik heb een mobilofoon, maar gebruik hem alleen als het echt niet anders kan,” zei Peter French, de voorzitter van de Australia and New Zealand Cellular Biology Society, op de BBC. “Als ik langer dan een minuut of twee telefoneer, verander ik van oor.”

Misschien zal het probleem worden opgelost door het streven van de fabrikanten om het outputvermogen van de mobilofoons te verminderen, opdat men ze langer zou kunnen gebruiken zonder de batterij te vervangen of op te laden. De nieuwste digitale systemen werken trouwens met hogere radiofrequenties, die minder diep in het lichaam dringen. Gebruikers die zich zorgen maken over eventuele schadelijke gevolgen kunnen zich nu al een luidspreker en een microfoon aanschaffen.

Hansson Mild besluit ironisch : “Ik denk dat het gevaar op een auto-ongeluk tijdens het telefoneren groter is. Maar in het perspectief van de wereldgezondheid moeten we deze en andere problemen blijven bestuderen.”

Copyright Financial Times