Glas of plastic: wat is het groenst?

U denkt misschien dat deze vraag een uitgemaakte zaak is. Maar plastic verpakkingen hebben ontegensprekelijk voordelen tegenover glas. Er is bijvoorbeeld veel minder energie nodig om plastic te produceren. We leggen alle ecologische factoren in de weegschaal. Wie wint de wedstrijd?

In België werd in 2009 heel wat verpakkingsafval geproduceerd, waaronder circa 300.000 ton plastic en 400.000 ton glas. Enorme hoeveelheden. Voor alle grote actoren in de sector is het dus van cruciaal belang dat ze de milieubewuste consument een aantal garanties kunnen geven. In het voedingssegment vechten glas en plastic om het beste imago. In de supermarkt mogen ze dan broederlijk zij aan zij staan, achter de schermen dingen ze naar de beste score qua energieverbruik, koolstofvoetafdruk, recyclage en invloed op de gezondheid. Welk van beide verpakkingsmaterialen ontziet het milieu het meest?

1. Vereiste grondstoffen

Om een ton glas te vervaardigen, zijn ongeveer 700 kilo zand, 200 kilo kalk en 300 kilo andere minerale grondstoffen nodig. Allemaal ingrediënten die in overvloed te vinden zijn in de natuur. Plastic daarentegen is een derivaat van aardolie, een fossiele grondstof die door alle ecologisten wordt geviseerd. Voor de productie van een kilo ‘pet’ (het doorzichtige plastic van water- of frisdrankflessen) is ongeveer twee kilo aardolie nodig. In totaal tekent de productie van plastic materialen zo voor 4 procent van het wereldwijde aardolieverbruik. Plantaardig plastic – uit suikerriet – wordt momenteel naar voren geschoven als alternatief. Coca-Cola verzekert trouwens dat het dankzij zijn PlantBottle wereldwijd liefst 60.000 vaten aardolie heeft uitgespaard. Volvic laat dan weer weten dat zijn koolstofvoetafdruk dankzij zijn BioPET-flessen met 35 à 40 procent is gedaald. Maar veel van zulke voorbeelden zijn er nog niet. En lang niet iedereen is enthousiast over het gebruik van landbouwgrondstoffen ter vervanging van aardolie.

Glas: 5/5

Plastic: 2/5

2. CO2-uitstoot

Het grote nadeel van glas in vergelijking met plastic is het energieverbruik. Voor glas zijn ovens nodig waarin de temperatuur oploopt tot 1500 graden Celsius. Resultaat: de productie van een ton glas slorpt het equivalent van 105 kilo stookolie op. Producten in glazen verpakking zijn ook heel zwaar. Er zijn meer vrachtwagens – en dus meer brandstof – nodig om ze te vervoeren. Uiteindelijk genereert een glazen literfles in de loop van haar levenscyclus 345 gram CO2, een plastic fles slechts 129 gram. Die kloof verkleinen, is voor de glasproducenten dé uitdaging. Misschien verricht de fabriek van Verallia in de Champagne-streek op dit vlak baanbrekend werk. Vanaf volgend jaar wil deze dochter van Saint-Gobain, die ongeveer de helft van alle champagneflessen uit de streek maakt, haar ovens deels stoken met het snoeihout van wijnstokken. “Binnen drie jaar moet dit systeem 50 procent van ons energieverbruik dekken”, aldus een enthousiaste Jérôme Fessard, CEO van Verallia. “Bovendien hebben we de flessen 15 procent lichter gemaakt om zo de transportgerelateerde CO2-uitstoot terug te dringen.”

Glas: 1/5

Plastic: 4/5

3. Gerecycleerde volumes

In België werden de glazen verpakkingen in 2009 voor 100 procent gerecycleerd, tegenover slechts 43 procent van de verpakkingen in plastic. Dat hoge cijfer valt deels te verklaren door de vele glazen flessen die worden ingevoerd, met name voor wijn en champagne. En de hoge score van glas houdt ook verband met het gedrag van de consument: een glazen bokaal of fles in de juiste vuilnisemmer gooien, is kinderspel. Dat ligt met plastic verpakkingen wel even anders. Zelfs de meest milieubewuste consument weet niet altijd in welke zak deze of gene plastic verpakking nu moet, vooral omdat de sorteerinstructies nog steeds niet vermeld staan op de verpakkingen. En helaas kunnen de recyclagespecialisten geen alternatief bieden voor deze zeer strikte scheiding: ze kunnen de diverse soorten plastic onmogelijk samen verwerken. Dan hebben de glasproducenten het veel makkelijker. Zij hoeven het gekleurde glas maar te scheiden van het witte. Meer nog, glas kan eindeloos worden gerecycleerd, waardoor de koolstofvoetafdruk van glas jaar na jaar verbetert. Tien procent meer gerecycleerd glas betekent 3 procent minder energieverbruik en 5 procent minder CO2-uitstoot.

Glas: 4/5

Plastic: 2/5

4. Invloed op de gezondheid

Tot een paar jaar terug had niemand ervan gehoord, vandaag staan de kranten er vol van. Bisfenol A, een component van vele plasticsoorten, zou de menselijke hormoonhuishouding verstoren. In zuigflessen mag deze stof niet meer worden gebruikt, maar ze is nog altijd aanwezig in de plasticsoorten die worden gebruikt voor de binnenbekleding van conservenblikken, drankblikjes en zelfs drinkwaterleidingen. Toxicologen zijn evenmin te spreken over de aanwezigheid van ftalaten in soepele plasticverpakkingen of over het feit dat de fabrikanten van petflessen antimonium gebruiken als katalysator. In een aantal landen zijn deze substanties dan ook verboden. Bij glas, dat volkomen inert is, rijzen al deze problemen niet: de consument kan er van op aan dat glas veilig is.

Glas: 5/5

Plastic: 1/5

5. Kostprijs voor de consument

Glas mag dan een milieuvriendelijke verpakking zijn, het is ook erg duur. De prijzen die we van de website van Colruyt plukten, spreken boekdelen: Coca-Cola in een glazen fles kost 1,48 euro per liter, Coca-Cola in een petfles 0,83 euro per liter. Idem bij yoghurt uit het gamma Pur Natur. In een glazen pot kost die 5,23 euro per kilo, in een plastic verpakking slechts 4,98 euro per kilo.

Glas: 2/5

Plastic: 4/5

© L’EXPANSION

Toxicologen zijn niet te spreken over de aanwezigheid van ftalaten in soepele plasticverpakkingen.