Genadeloze chroniqueur

Genadeloze chroniqueur, stilistisch acrobaat, provocerend politiek incorrecte satiricus – Tom Wolfe, paus van het New Journalism, eerstdaags met zijn tweede Grote Roman, nu met een novelle als opwarmertje.

Elk boek, elk hoofdstuk, zelfs elke zin van Tom Wolfe doet schrijvers- en journalistentenen ongetwijfeld krullen van afgunst. Of van bewondering. In de jaren ’60 en ’70 verbaasde de Homeros van de journalistiek met langademige onderzoeken als The Right Stuff (het nu als pocket heruitgebrachte Pure klasse). Als een hyperrealistische beeldhouwer met een scherp oog voor details die hele systemen in hun hemd zetten, beschrijft Wolfe de geschiedenis van de ruimtevaartpioniers in de VS. Meeslepend, met maniakale precisie en vooral erg menselijk trekt hij op zoek achter de coulissen van de Officiële Verhalen. In Het geschilderde woord en Van Bauhaus tot ons huis ontmaskert hij gniffelend de moderne architecten en de naoorlogse kunstscène. Onder hun bohémien-jas ontdekt hij de zucht om zelf bij de even vermaledijde als nagejaagde beau monde te behoren. Achter hun praatzieke capriolen ziet hij de dollartekens en het dédain voor de kunst.

Wolfe werd het vergulde uithangbord van New Journalism, een genre waarin de journalist op onderzoek trekt en desnoods infiltreert of zelf in beeld komt in zijn verslag. Bovendien gebruikt hij of zij literaire middelen. Wolfe zette de trend zo sterk door dat hij elf jaar geleden uitpakte met een heuse roman, Het vreugdevuur der ijdelheden, de kroniek van het Reagan-tijdperk, maar ook een briljant geestige tot zwartgallig cynische ontmaskering van allerhande schijnheilige kritische geesten. Iedere predikant, zij het voor een minderheid, een god of een of ander goed doel, zij het progressief of conservatief, zij het links of rechts, blijkt alleen uit te zijn op manipulatie en eigenbelang. Uiteraard lokte die grimmige spiegel een massa verontwaardiging uit.

Eerstdaags (de uitgever popelt) verschijnt in de VS de langverwachte nieuwe roman. Volgens de georkestreerde geruchtenmolen zal A Man in Full (een werktitel) draaien rond de verkrachting van een voornaam meisje door een zwarte atleet. Wolfe zou zijn New Yorkse setting deze keer verhuizen naar Atlanta. Voorlopig moeten we het stellen met het pas vertaalde Hinderlaag bij Fort Bragg, een novelle die in de VS alleen op audiocassette en cd uitkwam en lange tijd afgeschilderd werd als proloog bij de aangekondigde roman. Dit kleinood, uitgelezen in een mum van tijd, zindert na. Ook al ontbeert het de Dickensiaanse envergure en weeft het zich rond een erg voorspelbare satire op de manipulerende Amerikaanse actualiteitenprogramma’s, ook dan nog zet Wolfe schijnbaar terloops figuren en situaties neer die bijblijven. Het verhaal: een gefrustreerde producer en zijn tv-equipe vinden drie Amerikaanse soldaten (Somalië-veteranen) die een rekruut vermoordden, louter uit homofobie. Ze spannen een hinderlaag om het trio voor de camera te laten bekennen. De scoop krijgt een wrange bijsmaak. Prometheus, 109 blz., 395 fr. ISBN 90-5333-650-8.

LUC DE DECKER