Geen fiscale kalkoen met Kerstmis

België zal Nieuwjaar vieren zonder fatsoenlijke begroting. Voorlopig kan dat geen kwaad. Meestal moeten de vooruitzichten van inkomsten en uitgaven toch in de loop van het jaar respectievelijk naar beneden en naar boven aangepast worden. De paarse ploeg van premier Guy Verhofstadt (Open Vld) maakt er namelijk al twee regeerperiodes lang de gewoonte van het budget door een roze bril te zien.

Een eventuele interim-regering, het was dinsdag niet duidelijk of die er alsnog zou komen, zal zich beperken tot de lopende zaken en koopkrachtversterkende maatregelen. Andere projecten worden naar later verschoven. De aftredende minister van Begroting Freya Van den Bossche (SP.A) heeft geplande maatregelen, zoals de overname van pensioenfondsen, in elk geval geschrapt. Hierdoor zal het uiteindelijke tekort beperkt blijven tot 0,1 % van het bruto binnenlands product of ongeveer 300 miljoen euro. Ondertussen heerst het regime van de voorlopige twaalfden. Dit betekent dat de overheid elke maand niet meer dan een twaalfde van het totale budget uit 2007 mag uitgeven. Rekening houdend met de inflatie en de spilzucht van vele ministers komt dat in de praktijk neer op een kleine besparing.

Een bijkomend voordeel van de huidige patstelling is dat er op het einde van het jaar geen grote programmawet komt. Het afgelopen decennium had de regering namelijk de neiging alle moeilijke beslissingen ‘stoemelings’ door het parlement te jagen. Vorig jaar telde de zogenaamde vuilbakwet niet minder dan 1083 artikelen. Geen enkel parlementslid dat tussen Kerstmis en Nieuwjaar nog zin had deze ‘kalkoen’ van 1494 bladzijden uit te benen. Zo duwde Paars er tot verrassing van velen begin 2007 de gecontesteerde meerwaardebelasting op beleggingsfondsen door. Ook krijgen de socialisten nu niet de kans de voordelen van de notionele-interestaftrek (zie blz. 38) in te perken. Deze fiscale maatregel vermindert de effectieve aanslagvoet in de vennootschapsbelasting van 34 % naar 28 %, wat nog altijd boven het Europese gemiddelde ligt. Een aanpassing zou grote schade berokkenen aan onze concurrentiekracht en rechtszekerheid.

Maar de politieke onrust van de voorbije maanden is wel schadelijk op langere termijn. Zo verhindert het gebrek aan een echte begroting structurele maatregelen te nemen om de pensioenproblematiek aan te pakken. “De factuur wordt overgedragen aan de volgende generaties en dat is onrechtvaardig”, schrijft gouverneur Guy Quaden in zijn jongste rapport van de Nationale Bank. Volgens de Economische Vooruitzichten van KBC Asset Management betekent de huidige malaise nieuw uitstel van de budgettaire voorbereiding op de vergrijzing. Nochtans moeten we – dixit de Hoge Raad van Financiën in maart 2007 – tegen 2013 een begrotingsoverschot van 1,5 % realiseren om de voorziene stijging van de kosten te kunnen betalen. Daar zitten we met een tekort van 0,1 % nog ver van af.

De belangrijkste uitdaging voor de nieuwe regering, interim of niet, is in de periode van dalende koopkracht, een saneringsoperatie aan de bevolking te verkopen. Zonder vermindering van de publieke uitgaven en een afslanking van het ambtenarenkorps kan de sociale welvaartsstaat namelijk niet overleven. Want geld voor cadeautjes heeft de nationale schatkist niet meer.

Door Eric Pompen